جوجه های پرورش یافته در محوطۀ آزاد سالم ترند

جوجه های پرورش یافته در محوطۀ آزاد سالم ترند

 

بر اساس گزارش اخر "مزرعه داری با اصول شفقت آمیز" ، تخم مرغ و گوشت طیوری که با سیستم های رفاهی بهتری پرورش می یابند به لحاظ مواد غذایی غنی تر هستند.

بررسی های گسترده حاکی از آن است که جوجه های پرورش یافته به صورت ارگانیک و در محوطۀ آزاد بین 49 – 8 درصد چربی کمتری نسبت به طیور پرورش یافته در مرغداری ها با فضاهای محدود  دارند . همچنین این میزان چربی کم به دلیل رشد آهسته و تدریجی این پرندگان در مقایسه با طیوری است که با رشدی سریع پرورش می یابند. {tor_sutitle}این مطالعات حاکی از آن است که این تخم مرغ ها تا 100 درصد ویتامین ای(E) بیشتر و 280 درصد بتاکاروتن بیشتری دارند{/tor_sutitle}

به علاوه بر اساس این مطالعه، گوشت پرندگانی که در محوطۀ آزاد پرورش می یابند در مقایسه با طیوری که در قفس های مرغداری ها رشد می یابند از امگا 3 بیشتری برخوردار است. به ویژه طیور نر تخمگذار که امگا 3 بیشتری در گوشت خود دارند بنابراین به لحاظ اخلاقی بهتر است که کشتار این طیور نر پس از تخمگذاری صورت گیرد تا از خواص مغذی گوشت آن نهایت استفاده صورت گیرد.

بنابر این گزارش، در بسیاری از موارد تشخیص اینکه میزان مغذی بودن گوشت، ناشی از سیستم پرورشی است و یا به سن پرنده بستگی دارد امری است مشکل. بعلاوه، این امر که در هر سیستم تولیدی ، طیور به چه اندازه از امکانات رفاهی و توجه برخوردار می گردند به مهارتها و تکنیک های مدیریتی آن سیستم بستگی دارد.

این مطالعه در خصوص تخم مرغ هم صدق می کند؛ اگرچه تفاوتی در میزان چربی موجود در تخم مرغ های پرورش یافته در محوطۀ آزاد با تخم مرغ های مرغداری ها وجود ندارد اما میزان امگا 3 موجود در تخم مرغ های تولید شده در محوطۀ آزاد 26 تا 170 درصد بیشتر است . همچنین این مطالعات حاکی از آن است که این تخم مرغ ها تا 100 درصد ویتامین ای(E) بیشتر و 280 درصد بتاکاروتن بیشتری دارند.

 

تعیین نیاز کلسیمی بلدرچین های مولد

تعیین نیاز کلسیمی بلدرچین های مولد

چکیده
پایه تغذیه ‌ای بلدرچین  های ژاپنی (1994)NRC است ، نیاز کلسیم برای بلدرچین ‌های ژاپنی به روشنی مشخص نشده است، بنابراین به نظر می رسد بررسی سطح بهینه کلسیم برای این دسته از پرندگان ضروری می  باشد. این آزمایش برای بررسی تاثیر سطوح متفاوت کلسیم بر روی بلدرچین  های مولد ژاپنی با پنج سطح کلسیم ( 5 / 1، 2، 5 / 2، 3 و 5 / 3 درصد) در قالب طرح کاملا تصادفی با پنج تیمار و پنج تکرار و در هر تکرار هشت بلدرچین ماده و چهار بلدرچین نر از 11تا 24 هفتگی انجام شد. جیره بر پایه ذرت و سویا (20 درصد پروتئین و 2900 کیلو کالری انرژی در هر کیلو کرم خوراک و 35 / 0 درصد فسفر قابل دسترس) تنطیم شدند. نتایج نشان داد که سطوح متفاوت کلسیم تاثیر معنی‌ داری بر روی تولید تخم و وزن توده تخم داشت (0001 / 0 P<). اما تاثیر معنی  داری بر روی وزن بدن و وزن تخم نداشت. تولید تخم و وزن توده تخم با افزایش سطح کلسیم جیره تا 5 / 2 درصد بهبود پیدا کرد ولی با افزایش کلسیم جیره بالاتر از 5 / 2 درصد کاهش صورت گرفت. در این آزمایش برای تعیین نیاز از معادلات خط شکسته استفاده شد. معادلات خط شکسته (To slope quadratic) برای تولید تخم و وزن توده تخم معنی  دار بود (0001 / 0 P<). معادلات خط شکسته برای وزن تخم و وزن بدن برازند نشد. بهینه ترین سطح کلسیم برای تولید تخم و وزن توده تخم در جیره بلدرچین های ژاپنی با توجه به معادله خط شکسته 86 / 2و 83 / 2 درصد به ترتیب برآورد شد . به طور کلی نتایج این تحقیق مشخص کرد که نیاز کلسیم برای حداکثر شدن عملکرد تولیدی افزایش یافته است
کلمات کیلدی : بلدرچین، کلسیم، عملکرد، وزن تخم، وزن توده تخم
 

مقدمه
بلدرچین در چند سال اخیر در کشور در حال توسعه می باشد و برای اینکه بالاترین بازده را از پرورش بلدرچین داشته باشیم لازم می باشد، که شرایط محیطی و پرورشی و نیازهای تغذیه ای مورد نیاز این پرنده به درستی شناخته و مورد بررسی قرار گیرد. که در این بین کلسیم یکی از مهم ترین مواد معدنی مورد نیاز برای نگهداری و تولید تخم می باشد. کلسیم بیشترین مقدار را در بین مواد معدنی جیره به خود اختصاص می دهد. با بهبود وضعیت ژنتیکی بلدرچین نسبت به گذشته تولید تخم و اندازه تخم افزایش یافته است، که این خود می تواند بر نیازکلسیم بلدرچین های مولد ژاپنی تاثیر گذار باشد (3و5). با توجه به اینکه اکثر پرورش دهندگان بلدرچین از اطلاعات تغذیه  ای موجود در (1994)NRC جهت تهیه جیره های غذایی بلدرچین استفاده می‌کنند، در حالیکه این اطلاعات بر اساس تحقیقات انجام شده در دو دهه پیش می‌باشد. این احتمال وجود دارد که نیاز فعلی بعد از این مدت تغییر کرده باشد. این تحقیق با هدف تعیین نیاز کلسیم، برای بلدرچین های مولد ژاپنی در جهت حداکثر شدن عملکرد تولیدی آنها انجام شد.
 

مواد و روش ها
این تحقیق در سال 1390 در مزرعه علمی پژوهشی دانشگاه تهران انجام شد. در این آزمایش سیصد قطعه بلدرچین ژاپنی 11 هفته (200 بلدرچین ماده و 100 بلدرچین نر ) بعد از وزن کشی (ماده ها 230 و نرها 217 گرم) به طور تصادفی بین 25 قفس تقسیم شدند. این آزمایش در قالب طرح کاملا تصادفی شامل پنج تیمار که هر تیمار شامل پنج تکرار و در هر تکرار هشت بلدرچین ماده و چهار بلدرچین نر به مدت نود روز انجام شد. بلدرچین ها در طول مدت آزمایش در قفس پرورش یافتند. برای بلدرچین‌ها 16 ساعت نور تامین شد. بلدرچین ها از 11 هفتگی با جیره مطابق با توصیه جداول تغذیه ای (1994)NRC تغذیه شدند. جیره ها بر پایه ذرت و سویا بودند. جیره های آزمایشی شامل ( 5 / 1، 2 ، 5 / 2، 3 و 5 / 3) درصد کلسیم بودند و( انرژی2900 کیلو کالری در هر کیلوگرم و20 درصد پروتین و 35 / 0درصد فسفرقابل دسترس ) سایر مواد مغذی جیره ها یکسان بودند. در این آزمایش تولید تخم هر روز، وزن تخم‌ تولیدی هر سه روز یک بار و وزن بدن هر دو هفته یک بار ثبت می شد. وزن توده تخم از خاصل ضرب وزن تخم تولیدی در تولید تخم بدست آمد. داده ها جمع آوری شده در قالب طرح کاملا تصادفی و به وسیله برنامه نرم افزاریSAS مورد تجزیه تحلیل آماری قرار گرفتند . مقایسه میانگین تیمارها ی مختلف توسط آزمون چنددامنه ای توکی و در سطح احتمال 5 درصد انجام گردید. و برای تعیین نیاز از معادلات خط شکسته استفاده شدtwo slope quadratic broken line) ).
 

نتایج و بحث
داده های تولید تخم، وزن تخم، وزن توده تخم و وزن بدن در جدول یک نشان داده شده است. نتایج نشان می‌دهد که سطوح متفاوت کلسیم تاثیر معنی داری بر روی تولید تخم و وزن توده تخم داشت (0001 / 0 P<). اما سطوح متفاوت کلسیم تاثیر معنی‌داری بر روی وزن بدن و وزن تخم نداشت. نتایج این تحقیق نشان می دهد که با افزایش سطح کلسیم جیره تا 5 / 2 درصد تولید تخم و وزن توده تخم بهبود یافت. ولی با افزایش سطح کلسیم جیره بیشتر از 5 / 2 جیره کاهش رخ داد. بطوری که در گروهی که 5 / 3 درصد کلسیم دریافت کرده بودند تولید تخم 83 / 6 درصد کمتر از گروه 5 / 2 درصد کلسیم در روز بود. معادلات خط شکسته (0001 / 0 P<) بر داده‌ های تولید تخم و وزن توده تخم برازش شد و معنی  دار بود، که برای تعیین نیاز کلسیم بلدرچین  های مولد ژاپنی استفاده شد. اما معادلات خط شکسته برای وزن بدن و وزن تخم برازش نشد. (2) گزارش دادند که هر چند که تولید تخم بلدرچین  های تخم  گذار که سطوح متفاوت کلسیم دریافت کرده بودند معنی  دار نشد ولی افزایش کلسیم جیره بالاتر از 5 / 2 درصد که توسط NRC پیشنهاد شده است تولید تخم بهبود یافت و با افزایش کلسیم بالاتر از 3 درصد جیره تولید، روند نزولی داشت، آنها نتیجه  گیری کردند که افزایش کلسیم جیره بالاتر از 3 درصد جیره نمی تواند سودمند باشد (2).که با نتایج این تحقیق مطابقت دارد در این آزمایش هم با افزایش کلسیم جیره بالاتر از 3 درصد جیره کاهش شدیدی در تولید تخم رخ داد. همان طور که در قسمت نتایج آمده است نیاز کلسیم در دوره اوج تولید برای حداکثر تولید با توجه به معادلات خط شکسته 86 / 2 درصد جیره برآورد شد. (2) بیان کردند به نظر نمی  رسد که نیازی به بیشتر از3 درصد جیره، کلسیم برای حداکثر شدن تولید تخم باشد. نتایج این تحقیق مشخص کرد که سطوح متفاوت کلسیم تاثیر معنی داری بر روی وزن تخم تولیدی نداشت. هر چند که با افزایش سطح کلسیم جیره بیشتر از 5 / 2 به طور کلی وزن تخم کاهش یافت. همچنین (2) گزارش کردند که سطوح متفاوت کلسیم تاثیر معنی ‌داری بر روی وزن تخم بلدرچین  های تخم  گذار نداشت. وزن توده تخم تولیدی همان طور که می دانیم وزن توده تخم تولیدی از حاصل ضرب درصد تولید در میانگین وزن تخم بدست می آید. نتایج این تحقیق نشان داد که مصرف سطوح متفاوت کلسیم تاثیر معنی داری بر روی وزن توده تخم داشت، و وزن توده تخم گروهی که 5 / 2 درصد جیره کلسیم مصرف کرده بودند بالاترین وزن توده تخم را در پی داشت. کلسیم مورد نیاز برای حداکثر وزن توده تخم با توجه به خط شکسته 83 / 2درصد جیره برآورد شد. این آزمایش نشان داد که وزن بدن تحت تاثیر کلسیم جیره قرار نگرفت. به طور کلی نتایج این تحقیق مشخص کرد که نیاز کلسیم برای حداکثر شدن عملکرد تولیدی افزایش یافته است.
 

 

  

منابع
1-Association of offcial analytical chemists. (1990). Official methods of analysis 15/thed. association of official analytical chemists, Virginia, 22201, USA.
2- Mukund M K, Mandal A B, Elangovan A V, Kaur S. ( 2006). Response of laying Japanese quail to deiatry calcium levels at to levels to energy. J of poul sci. 43: 351-356.
3- Shrivastav A K, Panda B, Darshan N. (1989). Calcium and phosphorus requirements of laying Japanese quail. Indi J of Poul. Sci. 24: 27-34.
4-Yamane T, Ono K, Tanaka T. (1980). Energy requirement of laying Japanese quail. Br Poul Sci. 21: 451-455.

 

پرورش کبک از تخم تا جوجه

پرورش کبک از تخم تا جوجه

کبک از پرندگانی است که به سهولت قابل پرورش بوده و در صورت تولید انبوه, از درصد بهره وری بالایی برخوردار است. به طوری که می توان گوشت آن را عرضه داشت. کبک را می توان با به کار گیری تکنیک های مدیریتی ویژه و استفاده از سیکل نوری معین, در تمام طول سال پرورش داد.
 پرورش: قبل از هر چیز, با فرض اینکه گله مولد در حال تخم گذاری می باشد, نحوه جمع آوری تخم ها به منظور جلوگیری از آسیب آنها در پی سرما یا گرمای بیش از حد, حائزاهمیت می باشد. باید به خاطر داشت که اگر تخم ها برای مدت طولانی در دمای زیر۴۰ درجه فارنهایت باقی بمانند ممکن است قابلیت رشد خود را از دست داده و از سوی دیگر در دمای تقریبی ۸۰ درجه فارنهایت شروع به رشد (تشکیل جنین) می نمایند که مطلوب به نظر نمی رسد زیرا هنگامی که تخم در دمای ۸۰ درجه در حال رشد می باشد, با جمع آوری و ذخیره آن در دمای توصیه ای ۶۰-۵۵ درجه فارنهایت, جنین ممکن است آسیب دیده و نهایتا تخم به حالت گندیده باقی بماند. جمع آوری تخم ها به طور متناوب مانع از کثیفی و آسیب دیدگی آنها می گردد. اما داشتن تعدادی تخم کثیف در مجموعه تخم های جمع آوری شده بدیهی به نظر می رسد. لذا باید آنها را با کاغذ سنباده نرم تمییز نمود. حتی المقدور از شستن تخم کبک ها جهت رفع آلودگی و کثیفی باید خودداری نمود زیرا امکان نفوذ باکتری ها و سایر ذرات مضر به داخل پوسته در طی زمان شستشو وجود دارد. در صورت انتخاب روش شستشو باید توجه داشت که آب مورد نظر برای شستن تخم ها گرم تر از دمای تخم باشد. در غیر این صورت, باکتری ممکن است بواسطه پوسته به داخل تخم جذب شود. تخم ها را باید در یک مکان خنک با تهویه مناسب در دمای ۶۰-۵۵ درجه فارنهایت ذخیره نمود. شایان ذکر است که تخم کبک را می توان برای مدتی طولانی قریب به سه هفته با درصدی کم از ضایعات نگه داری نمود. اما روند نرمال ست کردن تخم ها یک الی دوهفته بوده و در کل زمانی بیش تر ازسه هفته برای نگهداری تخم توصیه نمی گردد. چرخاندن تخم ها در طول دوره نگه داری الزامی و مورد نیاز نمیباشد اما در صورتی که بیش از یک هفته نگه داری شوند, آنگاه باید آنها را به طور متناوب چرخاند. به منظور حصول بهترین شرایط و بیشترین درصد هچ (جوجه گیری), باید یک دستگاه تمام اتوماتیک را تهیه و آنرا یک تا دو روز قبل از قرار دادن تخم ها در آن, راه اندازی و فعال نمود. در فاصله زمانی باقی مانده تا قرارگرفتن تخم ها داخل دستگاه باید وضعیت دستگاه را بررسی نموده و در نهایت دما و رطوبت را به حد مطلوب تنظیم نمود. در دستگاه, تخم ها در ۲۱ روز اول تحت دمای ۹۹/۵ درجه فارنهایت و رطوبت ۸۶ قرار گرفته و در روز ۲۱, بعد از انتقال به هچر, دما نیم درجه کاهش یافته و تا ۲۴ ساعت ثابت باقی می ماند. سرانجام در روز ۲۳ دما به ۸۹/۵ تقلیل می یابد. اما رطوبت از روز ۲۲ تا زمان هچ به %۹۰ افزایش می یابد. زیرا رطوبت بالا به جوجه ها کمک می نماید تا به راحتی از تخم خارج شوند.
 تخم کبک به طور میانگین پس از ۲۴ روز به جوجه تبدیل می شود.اما بعضی از تخم ها در روز ۲۳و برخی در روز ۲۵ هچ می شوند. به منظور حذف تخم های جنین مرده و بدون نطفه, در روز ۸ و سپس در روز انتقال آنها از دستگاه ستر به هچر ( ۳ روز مانده به هچ), تخم ها تحت کندلینگ قرار می گیرند. پس از خشک شدن جوجه ها, آنها را از فضای هچر به فضای نگه داری (سالن پرورش) برده که دارای دستگاه مادر مصنوعی بوده و از قبل ضدعفونی شده است. باید توجه داشت که ظروف آبخوری و دانخوری به اندازه کافی در دسترس باشد. ظروف آبخوری باید دارای دهانه پهن و دیواره کم ارتفاع باشند. در غیر این صورت امکان خفگی جوجه ها وجود دارد. عمق آب نباید متجاوز از۲ سانتیمترباشد. جوجه ها باید به طور مداوم به آب خنک و تازه دسترسی داشته و ظروف مربوطه باید به طور روزانه تمییز و گندزدایی گردند. در مورد دستگاه های مادرمصنوعی, دما برای چند روز اول ۹۵-۹۰ درجه فارنهایت بوده و در هر هفته دما به ازای ۵ درجه کاهش یافته تا جوجه ها به سن یک ماهگی برسند. در این زمان نیاز مبرم به استفاده از دستگاه مادر مصنوعی محسوس نمی باشد. علاوه بر دستگاه مادر مصنوعی می توان از لامپ های حرارتی, بخاری های برقی و یا گرمکن های گازی و نفتی استفاده نمود. اما در ۲ مورد اخیر الذکر باید توجه داشت که در صورت استفاده, فضای پرورش باید از سیستم تهویه مطلوبی برخوردار باشد. در صورت نگهداری جوجه ها در سالن باید به خاطر داشت که کف سالن به خودی خود گرم نبوده و جوجه ها ممکن است با مشکل مواجه شده و دچار سرماخوردگی یا خفگی ناشی از روی هم ریختن شوند. لذا در بستر باید از کف پوش هایی همانند نرمه چوب, سیفال برنج, کاه و یا پوشال بسته بندی استفاده نمود. در پایان متذکر می گردد که جوجه ها برای هفته اول باید در نزدیکی منبع حرارتی قرار گرفته و حتی المقدر در قفس یا سالن مشبک ( توری کشی) نگهداری شوند.
 
 مرگ جنین:
 هچ یا (جوجه گیری) ناموفق را می توان در ۲ عامل تخم بدون نطفه و دیگری مرگ جنین جویا شد. به طوری که هر یک از این عوامل می تواند بعد از مرحله هچ یا با روش کندلینگ تشخیص داده شود. بدین منظور باید تخم های هچ نشده را جمع آوری و آنها را بررسی نمود. باید توجه داشت که ثبت تعداد دفعات مرگ جنین در تخم ها می تواند در تغییر و اصلاح روش کنونی جوجه کشی و نهایتا افزایش بهره وری موثر واقع شود.
 مرگ جنین به طور قطع در دو زمان متفاوت از دوره جوجه کشی روی می دهد. یکی در ۳ روز اول جوجه کشی و دیگری در ۳ روز آخر مانده به زمان هچ. مرگ ناگهانی جنین قبل از زمان هچ در پی تغییر وضعیت زیستی جنین از محیط داخل تخم به فضای بیرون میباشد. در این حالت جوجه ممکن است با مشکلاتی همانند تنفس و جذب کیسه زرده مواجه گردد که گاهی اوقات کنترل رطوبت لازمه رفع این موانع میباشد. به طور نرمال از میان تخم های نطفه دار %۹۳ - %۸۸ و در حالت کلی هچ %۹۰ - %۸۵ تخم ها باید به جوجه تبدیل شوند. نظر به اینکه مرگ زودرس جنین در زمان شکل گیری ارگان های جنینی روی می دهد, رشد مناسب جنین در داخل تخم همراه با مشخصه های بارزی اعم از قرار گرفتن سر در زیر بال راست, بزرگی سلول هوا به اندازه کافی جهت قرار گرفتن جوجه در حالت مناسب برا ی هچ و عدم خشکی لایه و پوسته تخم (شالاز) در مدت زمان هچ جوجه می باشد. شایان ذکر است که باید به علائم خشکی, وضعیت نوک و فرم صحیح بال و پا توجه داشت و در صورت مشاهده هرگونه مورد غیر معمول, آن را به منظور تشخیص علل و اخذ راهکار های مطلوب در مراتب آتی, ثبت نمود. زیرا به موجب آن می توان درصد نطفه داری, جوجه گیری و همچنین درصد کلی تخم های هچ شده را محاسبه نمود. در پایان ذکر این نکته حائزاهمیت است که هرگونه تغییر در مقادیر ثبت شده یا پراکندگی میزان مرگ جنین می تواند به عنوان زنگ هشداری برای اصلاح به موقع مشکلات جزئی و جلوگیری از شیوع و تشدید آن تا حد بحرانی در نظر گرفته شود.
 
 
 
 جوجه کشی و دستگاه جوجه کشی:
 دوره جوجه کشی به مدت ۲۴ روز طول میکشد و لذا درجه حرارت ماشین جوجه کشی باید ۹۹/۸ درجه فارن هایت تنظیم و میزان رطوبت ۶۵ درصد تنظیم گردد . در روز هچ جوجه ها میزان رطوبت بایستی ۸۰ درصد باشد .
 اگر رطوبت در هچر به اندازه کافی نباشد موجب خشک شدن پوسته داخلی تخم ها گشته و جوجه ها به سختی میتوانند پوسته داخلی و خارجی تخم را شکسته و از تخم خارج شوند صورت استفاده از ماشین های جوجه کشی معمولی گذاشتن پارچه ای خیس در داخل هچر و یا استفاده از مرطوب کننده های اتوماتیک در داخل دستگاه هچر الزامی است . ماشین های جوجه کشی تمام اتوماتیک که رطوبت و حرارت را به طور خودکار انجام میدهند توصیه می گردد. یکی از مسایل مهم در افزایش میزان هچ چرخش تخم ها در داخل ستر است . این عمل مانع از ان میشود تا جنین به سطح پوسته نزدیک و به ان بچسبد که در غیر این صورت ضمن پاره شدن شالاز تخم، موجب مرگ جنین خواهد شد . سیستم چرخش اتوماتیک ماشین جوجه کشی هر یک ساعت یکبار مانع از اشکال فوق شده و باعث ایجاد یک هچ موفق نیز خواهد شد .
 
 جوجه گیری:
 مرحله هچ به ۲ یا ۳ روز آخر دوره جوجه کشی اطلاق گردیده که در این روزها جوجه ها پوسته تخم را شکسته و بیرون می آیند. در این زمان باید از چرخاندن تخم ها خودداری نمود. بدیهی است که در ۳ روزآخر باید تخم ها را از دستگاه ستر به دستگاه هچر انتقال داد. اما در صورت عدم دسترسی به هچر، باید تخم ها را از شانه های گرداننده ستر برداشته و آنها را در سبد های پلاستیکی یا فلزی هچر یا روی یک مقوای ضخیم قرار داد. در صورت استفاده از مقوا بایدتوجه داشت که جریان هوا را مسدود نکرده و یا با آب یا اجزای گرمازا تماس نداشته باشد. در این میان افزایش رطوبت حائز اهمیت بوده و آنرا می توان با قرار دادن یک ظرف آب یا افزایش سطح تبخیر دستگاه، به ۹۰% F رساند. زمان بیرون آمدن از تخم به قدرت و توانایی جسمی جوجه جهت شکستن پوسته بستگی دارد. در این هنگام جوجه ها همزمان با تقلا برای خروج از تخم مدتی را به استراحت به منظور بازیابی دوباره نیرو پرداخته که نباید جوجه را مرده فرض نمود. کل زمان هچ بین ۱۰ تا ۲۰ ساعت طول کشیده که در این مدت جای هیچ نگرانی نیست. اما در صورت تجاوز زمان به بیش از ۲۰ ساعت، آنگاه باید تخم های شکسته را بررسی نموده و حتی الامکان جوجه ها را بیرون آورد. هنگامی که جوجه ها از تخم بیرون می آیند باید در دستگاه باقی مانده تا خشک شوند. به منظور تسریع روند خشک شدن جوجه ها، تهویه باید افزایش یابد. زمانی که بیش از %۹۰ درصد جوجه ها خشک شوند، آنگاه باید آنها را از دستگاه برداشت و به بستر پرورش انتقال داد. اگر جوجه ها بیش از حد در دستگاه باقی بمانند ممکن است با خشکی عضلات مواجه شده و در مواقع بحرانی تلف شوند.تخم هایی که یک روز بیش تر از زمان مورد انتظار در دستگاه باقی مانده و جوجه نشده اند بعنوان ضایعات تلقی شده و باید حذف گردند. باید توجه داشت که کمک به جوجه جهت بیرون آمدن از تخم در اکثر مواقع بی نتیجه مانده و به مرگ جوجه منتهی می گردد. زیرا ممکن است کیسه زرده به طور کامل جذب نشده باشد و هنگام جداسازی جوجه از تخم پاره شود. جوجه های ضعیف در صورت بیرون آمدن از تخم باید از سایر جوجه ها جدا شده و به طور وی‍‍‍‍ژه تحت مراقبت قرار گیرند. زیرا زمانی که با سایر جوجه ها در شرایط عادی رها شوند، دوام نیاورده و تلف می گردند. در پایان متذکر می گردد که جوجه های ضعیف را هرگز نباید برای مولد منظور نمود زیرا ممکن است که خصایص ژنتیکی به سایر جوجه های حاصله از این مولد انتقال یابد.
 
 جوجه ریزی:
 دو هفته اول پرورش از اهمیت خاصی برخوردار است لذا بایستی شروع خوبی داشت و به همین دلیل برنامه ریزی از قبل خیلی مهم تلقی میشود . بدین منظور جایگاه اولیه جوجه ها بایستی گرم و اب و غذا به راحتی در دسترس باشند . بنا بر این از صحت انجام کار کلیه ابخوری ها ، دانخوری ها و همچنین منابع گرما زا بایستی اطمینان حاصل نمود . زیرا جوجه ها در ده روز اول نمی توانند خود را با شرایط محیط وفق دهند . بنابر این منابع گرمازا از قبیل لامپ های الکتریکی لامپ های حرارتی و بخاری های نفتی و یا گازی از ملزومات بشمار میرود. بایستی در نظر داشت اگر جوجه ها در زیر مادر مصنوعی یکجا و در مرکز ان جمع شوند درجه حرارت کم است و اگر به اطراف پراکنده شوند درجه حرارت زیر مادر مصنوعی زیاد میباشد و بایستی حرارت را کم نمود حالت مطلوب پراکندگی یکنواخت زیر مادر مصنوعی میباشد.
 
 منبع :
 تغذیه طیور اسکات انتشارات دانشگاه صنعتی اصفهان 1384 ترجمه دکتر جواد پوررضا
 باشگاه مهندسان ایران – سایت علمی پایگاه علمی مرغداری

 

اهنمای پرورش اردک

راهنمای پرورش اردک

پرورش اردک یکی از رشته های پرورش طیور می باشد که اگر چه امروزه در برخی از کشور ها توسعه و رشد چشم گیری داشته و به صورت صنعتی انجام می شود ,اما در ایران با آنکه سابقه تاریخی از دوره ماد ها و هخامنشیان و شاید هم پیشاز آن وجود داشته اما امروزه بسیار ضعیف و کم کار شده استو بیشتر به صورت سنتی در برخی از روستا ها به ویژه در روستا های نواحی شمالی کشور به صورت محدود پرورش داده می شوند.پرورش اردک به مراتب از پرورش مرغ آسانتر بوده و در عین حال گوشت این پرنده نیز بسیار لذیذ بوده و نسبت به پرندگانی همچون مزغ و بوقلمون در برابر بیماری ها مقاوم تر می باشد.

شناخت اردک:

اردکها از نظر علمی جزء شاخه طناب داران و رده پرندگان و راسته غاز سانان و خانواده مرغابی سانان می باشد. بدن این پرنده کشیده و کوتاه بوده و دارای نوک پهنی است . دمای بدن آن 40.7 درجه سانتی گراد وتعداد ضربان قلب آن 312 بار در دقیقه و تعداد تنفس 16 تا 28 بار در دقیقه می باشد.در زیر پوست بدن یک لایه چربی وجود دارد که به عنوان عایق حرارتی عمل میکند پر ها سر تا سر بدن اردک را می پوشانند .از ویژگی مهم این پر ها آن است که حالت روغنی دارند که سبب می شود آب و روطوبت به پوست بدن نرسد.دم اردک دارای 20 تا 24 پر می باشد .پاها کوتاه و دارای 3 انگشت مب باشد و این انگشتان به وسیله پرده هایی به هم وصل هستند.

نژاد های اردک:

نژاد های اردک در جهان بسیار متنوع و زیاد هستند . بیشتر نژاد های اهلی از نژاد های وحشی منشاء گرفته اند اما انسانها با سلکسیون و انتخاب صفتهای برتر همانند میزان رشد و تعداد تخم به اهلی کردن اردک پرداخته است .از انجا که هدف ما پرورش اردک اهلی که از نظر اقتصادی به صرفه بوده , می باشد از این رو به نژاد های اردک وحشی نمی پردازیم.

اردکهای اهلی را به سه گروه میتوان تقسیم کرد:

1)اردک گوشتی 2)اردک تخمی 3)اردک زینتی

از انجایی که صنعت پرورش اردک در ایران چندان پیشرفته نیست و بیشتر در روستاها و به ویژه در شمال ایران آنهم به جهت موقعیت خاص جغرافیایی آن توسط روستاییان به صورت محدود وسنتی پرورش داده می شود از این رو نژاد های اردک زینتی در ایران چندان مورد توجه قرار نگرفته است, این در حالی است که در برخی از کشورهای اروپایی و امریکا نژاد اردک گوشتی را با سلکسیون و انتخاب صفتهای برتر در 7 هفتگی به وزنی در حدود 3 کیلوگرم می رسانند.

اردکهای گوشتی:

نژاد سفید پکینی ( white pekin ):

منشاءاین نژاد همانطور که از نامش پیداست از کشور چین و شهر پکن است .این نژاد از نظر تولید گوشت یکی از مناسب ترین نژاد ها می باشد به طوری که در 8 هفتگی به وژنی در حدود 3 کیلو گرم می رسد . در بیشتر مزارع پرورش اردک امریکا از این نژاد استفاده می شود .

این نژاد دارای پرهایی کاملا سفید و یک دست است. نوک به رنگ زرد متمایل به نارنجی و پاها زرد مایل به قرمز بوده و رنگ پوست بدنش زرد می باشد.نرها در سن بلوغ حدود 4 کیلوگرم و ماده ها حدود 3.5 کیلو گرم وزن دارند . تولید تخم در این نژاد در حدود 150 عدد در سال می باشد .اما مادر خوبی برای جوجه کشی طبیعی نیست.همچنین بایستی یاد آور شد که حدود 20% وزن قابل استفاده این نژاد از چربی تشکیل شده که این مسئله برای مصرف کننده چندان خوشایند نیست , از این رو بهترین سن کشتار این اردک 8 تا 12 هفتگی می باشد.

نژاد مسکوی( Moscovy or Barbari ):

منشا این نژاد از کشور امریکا و همچنین قاره امریکای جنوبی همچون برزیل و پاراگوئه است . اگر چه گوشت لذیذی دارد اما از نظر تولید تخم چندان جالب نیست.وزن نر این نزاد در سن 16 تا 20 هفتگی حدود 4.5 تا 5.5 کیلوگرم و ورن ماده ها حدود 3.25 کیلو گرم است .

دارای واریته های مختلفی همچون سیاه , سفید و برنزی بوده که واریته برنزی کمیاب است.رنگ ساق پا در این نژاد تیره و گاهی زرد رنگ می باشد . بر روی سر وتا حدودی بر روی منقار این نژاد یک زائده گوشتی قرمز رنگی وجود دارد .رنگ پوست آن سفید می باشد. این نژاد به مراتب مادر بهتری برای جوجه کشی طبیعی نسبت به سایر نژاد های اردک می باشد.

نژاد ایلسبوری ( Aylesbury ):

منشائ این نژاد از منطقه ایی به همین نام در کشور انگلستان می باشد . رنگ پر و پوست این نژاد در هر دو جنس نر و ماده سفید است . پاها به رنگ زرد مایل به نارنجی است .مزن نر بالغ این نژاد به حدود 4 کیلو گرم و ماده بالغ به حدود 3.5 کیلو گرم می رسد .به طور عموم در سن 8 هفتگی می توان آن را روانه بازار کرد . تولید تخم در این نژاد در حدود 100 عدد در سال می باشد. اما مادر خوبی برای جوجه کشی طبیعی نمی باشد.

اردکهای تخمگذار:

نژاد خاکی کمپل (Khaki Kampell ) :

این نژاد از آمیزش دو نژاد روئن (نژاد گوشتی – تخمی) و نژاد دونده هندی (تخمگذار ) به وجود آمده است. یکی از بهترین نژاد های اردک تخمگذار است.تولید تخم در این نژاد در حدود 250 تخم در سال می باشد که تخم آن نیز نسبت به تخم سایر اردکهای تخمگذار بزرگتر است. رنگ پر بر روی گردن و سر و بال و تا حدودی پشت این نژاد برنزه متمایل به سبز است و بقیه پرها ی بدنش به رنگ خاکی است.

نژاد دونده هندی ( Indian runner):

این نژاد از آسیا (نواحی هندوستان و آسیای جنوب شرقی و بخشهایی از چین ) است.نژاد دونده هندی همانند نژاد خاکی کمپ بل نژاد بسیار خوبی برای تولید تخم می باشد اما از نظر گوشت نسبت به نژاد هایی همچون مسکوی یا پکینی چندان قابل توجه نمی باشد.

دارای سه واریته به نامهای وایت پنسیلد , ( White penciled ) فاون( Fawn) , سفید(White )می باشد. بدن اردک دونده هندی _ بر خلاف سایر نژادها که نسبت به سطح زمین تقریبا افقی هستند _ تا حدودی عمود بر سطح زمین می باشند . رنگ پوست زرد و نوک پا های قرمز مایل به نارنجی دارند . تعداد تخم در این نژاد 200 تا 300 تخم در سال بوده و تخم آن اگرچه درشت است اما به درشتی تخم های نژاد خاکی کمپ بل نیست.

نژاد های زینتی:

این گونه نژادها در ایران چندان جنبه اقتصادی ندارند و کشاورزان محلی نیز کمتر به پرورش آنها می پردازند.اما به هر روی این نژادها بسیار زیبا بوده و از این دیدگاه قابل ملاحضه و توجه هستند.

برخی از این نژادها عبارتند از نژاد کاکل دار سفید , نژاد اردک تاج دار, اردک کاکل دار سیاه و..... .این نژادها اصولا دارای وزن کمتری هستند و همچنین تعداد تخم سالیانه آنها کم و ناچیز است, از این رو از نظر اقتصادی چندان به صرفه نیست.

پرورش:

جمع اوری و نگهداری از تخم اردک:

در جوامع روستایی ابران چندان به چگونگی جمع آوری و نگهداری تخمها توجهی نمی کنند که این مسئله باعث کاهش باروری تخم ها می شود . بیشتر اردکها معمولا در شبها و ساعت اولیه صبح تخمگذاری می کنند .تخم ها بایستی هر روز جمع آوری شوند . پس از جمع آوری ,تخم ها را تمیز و ضد عفونی کرده تا از میزان بار میکروبی بر روی پوسته تخم کاهش یابد. این کار برای جلوگیری از آلودگی تخم ها ضروری می باشد. برای ضد عفونی کردن تخم روشهای متفاوتی بیان شده است اما هیچ یک از این روشها ,نمی تواند روش کاملا مطمئنی برای پاک کردن آلودگی تخم ها باشد. عده ایی معتقدند که تخم ها را باید با مواد ضد عفونی کننده شست. مسئله ایی که برای این روش وجود دارد اینست که با شستن تخم لایه کوتیکولی که بر روی تخم قرار دارد از میان می رود .لایه کوتیکولی یک لایه محافظ بر روی پوسته در جلوگیر ی از ورود باکتری ها و ویروسها و قارچها به درون تخم است. روشی دیگر برای ضد عفونی تخم اینست که : آلودگی ها یی همچون آلودگی های بستر و مدفوع که به تخمها چسبیده اند را با یک پارچه و یاسمباده بسیار نرم به آهستگی پاک کرده و سپس تخم ها را درون اتاق گاز قرار می دهند و با استفاده از گاز فرمالین آن را ضد عفونی می کنند. اگرچه این روش کامل و دقیقی نیست اما به مراتب از روش اول بهتر است.مدت زمانی که تخم ها در اتاق گاز دهی قرار می گیرند در حدود 20 دقیقه می باشد.

بهتر است تخم ها را خیلی زود و بدون انبار کردن برای جوجه کشی استفاده کرد.اما این کار در عمل امکان پذیر نمی باشد.از این رو پس از ضد عفونی کردن در سردخانه انبار کرد. دمای سرد خانه بین 12 تا 15 درجه سانتی گراد می باشد. [دمای یخچال( 4 درجه )برای این کار مناسب نیست] .در صورتی که کمتر از 3 روز در سردخانه انبار می شوند نیازی به چرخش تخم ها نیست اما اگر بیشتر از این باشد باید حداقل روزی یک بار تخم ها چرخانده شوند .لازم به یاد آوریست که تخم ها را باید با زاویه 45 درجه از خط عمود بر سطح زمین در سردخانه نگهداری کرد. تلاش شود تا تخم ها بیش از یک هفته در انبار نگهداری نشوند چرا که پس از این مدت باروری تخمها کاهش میابد .کاهش رطوبت هوای انبار نیز باعث کاهش درصد جوجه آوری می شود .همچنین تهویه هوا با جریان آرام باد مفید می باشد.

جوجه کشی:

به دو روش جوجه کشی انجام می گیرد . 1)جوجه کشی طبیعی 2) دستگاه جوجه کشی

جوجه کشی طبیعی :

این روش بیشتر در روستاها و مزارع پرورش کوچک انجام می شود که در این روش از پرندگانی همچون اردک و یا مرغ کرچ ویا بوقلمون برای جوجه کشی استفاده می شود .بسته به چثه پرنده 10 تا 15 تخم در زیر هر پرنده قرار می گیرد. البته اردکها اضولا مادرانی خوب برای جوجه در آوری نیستند و گاهی ممکن است از روی تخم بلند شوند وحاضر به خوابیدن روی تخم نباشند .برای همین بهتر است از مرغ کرچ استفاده کرد.

دستگاه جوجه کشی :

این شیوه بیشتر در مزارع بزرگ انجام می شود .اگرچه در ایران مزارعه هایی به بزرگی آنچه که در برخی کشورها هست وجود ندارد اما کسانی هستند هستند کسانی که به تولید جوجه اردک با ماشین جوجه کشی بپردازند.

طول مدت جوجه کشی در همه اردکها 28 روز است اما تنها در اردک مسکوی 32 تا 35 روز است. در جوجه کشی با دستگاه 4 فاکتور بسیار مهم است: دما , رطوبت , تهویه , چرخش.

دما در دستگاههای جوجه کشی بزرگ برای تخم اردک در ستر 37.5 تا38 درجه سانتیگراد و در هچر 33 درجه سانتیگراد است , اما برای دستگاه های کوچک دما در هفته اول , دوم , سوم وچهارم به ترتیب ; 38 * 38.5* 39 * 39.5 درجه سانتیگراد می باشد. اگر این تغیرات امکان پذیر نباشد بایستی دما را در 38.8 درجه سانتیگراد تنظیم نمود .

رطوبت در دستگاه جوجه کشی برای اردک به مراتب بیشتر از رطوبت مورد نیاز برای تخم مرغ می باشد همچنین رطوبت هچر بایستی بیشتر از ستر باشد. تخم اردک در ستر روزانه باید 4 بار چرخانده شوند , اما در هچر نیازی به چرخاندن نیست اما بایستی حتما رطوبت را افزایش داد.

در روز 4 تا 5 جوجه کشی با انجام عمل کندلینگ می توان تخم های غیر بارور وتخم های دارای جنین مرده را مشخص و از دستگاه خارج نمود. در این زمان تخم سالم به صورت لکه ایی سیاه در بالای تخم و نزدیک اتاقک هوا که دارای انشعابات و رشته های عروقی می باشد قابل تشخیص است . در صورتی که جنین در این زمان به غشاء پوسته چسبیده باشد و انشعابات و رشته های عروقی وجود نداشته باشند نشان دهنده مرگ جنین می باشد , همچنین اگر در هنگام کندلینک تخم در برابر نور به صورت روشن و بدون هیچ گونه لکه ایی باشد تخم بدون نطفه وغیر بارور می باشد.

همچنین تخم های ترک دار , بد شکل , بسیار بزرگ وبسیار کوچک را به هیچ وجه در جوجه کشی نبایستی استفاده شود.

توجه:جوجه کشی از تخم پرندگان (مرغ, اردک , بوقلمون , ....) در یک دستگاه جوجه کشی به صورت مخلوط و با هم به شدت خودداری نمایید چرا که شرایط جوجه کشی این پرندگان با هم متفاوت می باشد.

خلاصه ای بر بیماری های بوقلمون

خلاصه ای بر بیماری های بوقلمون

در این قسمت خلاصه ای از بیماریها ی رایج در واحد های پرورش بوقلمون مطرح میشود .

نام بیماری:نیو کاسل
سبب شناسی :پارامیکزوویروس
نشانیها :علائم تنفسی ٬نفس نفس زدن ٬ترشحات بینی و گاهی صدای خس خس ٬وجود زخم در روی غدد پیش معده . علائم عصبی پس از چند روز ظاهر میشودنظیر پیچیدن گردن و سر ٬ فلجی پا و بالها . علائم گوارشی مانند اسهال ٬خونریزی روی غدد و پیش معده و اسهال سبز .
درمان : بهتریت راه پیشگیری است . سویه های مختلف واکسن نیوکاسل موجود است که میتوان استفاده نمود .

نام بیماری : مایکو پلاسموز بوقلمون
سبب شناسی : مایکو پلاسما مله آگریدیس(MM)
نشانیها :جوجه های جوان نشانیهای خفیف تنفسی و گاهی سینوزیت ٬ بعضی اوقات پیخ خوردگی همراه با استئومیلیت و گاهی نیز اختلالاتی در پاها دیده میشود ٬بی اشتهایی شدید نیز بروز میکند .
درمان :تهیه جوجه از گله ای که عاری از این میکروب باشد بهترین راه است ولی استفاده از لینکو مایسین یا جنتا مایسین میزان بروز تورم کیسه های هوایی را کاهش میدهد و وزن را افزایش میدهد .

نام بیماری :سینوزیت عفونی
سبب شناسی : مایکوپلاسما سینویه (MS)
نشانیها :ترشحات زرد تا خاکستری رنگ در اکثر ساختارهای دارای غشاء سینویال مخصوصاً در مفصل خرگوشی ٬لاغری و زمین گیر شدن و ایجاد تاول در ناحیه سینه به دلیل نشستن زیاد.
درمان : تهیه جوجه از گله مادر عاری از بیماری . تترا سایکلین ها ٬لینکو مایسین٬ لینکواسیکتین ٬تایلوزین در این بیماری تا حدی موثر است .

نام بیماری: یسنوزیت عفونی
سبب شناسی : مایکوپلاسماگالی سپتکوم(MG)
نشانیها :تورم یک یا هر دو سینه تحت حدقه ای ٬ترشحات زیاد بینی ٬ التهاب کیسه های هوایی ٬لاغری و کاهش وزن بدن
درمان :تهیه جوجه از گله های مادر عاری از بیماری و جلوگیری استرس . تایلوزین و تتراسیکلین تا حدی موثر است.

نام بیماری : کلی باسیلوز
سبب شناسی : اشر شیاکلی
نشانیها : کیسه هایی هوایی ضخیم میشود و ترشحات پنیری شکل دیده میشود . اغلب همراه با آن پریکاردیت چسبنده ایجاد میشود . تشخیص با استفاده کشت میکروبی قطعی میشود .
درمان :رعایت بهداشت در گله و جلوگیری از استرس در پیشگیری موثر است .کلرامفنیکل ٬فورازولیدون در درمان آن موثر است ولی توصیه می گرددکشت میکروبی و آنتی بیوگرام انجام گردد .

نام بیماری : عفونت کیسه زرده
سبب شناسی : سانمونلاوکلی باسیل
درمان : توسط آنتی بیوتیکهای وسیع الطیف . توصیه میگردد بعد از ورود جوجه درمان با فلومکوئین شروع گردد .

نام بیماری : سانمونلوز
سبب شناسی : باکتری سانونلاپولوروم
نشانیها : بیماری عفونی قابل انتقال از طریق تخم است . میزان ابتلا 4 تا 5 روز بعد از تولد افزایش می یابد ٬بی اشتهایی اسهال سفید چسبنده به اطراف مخرج٬ جمع شدن جوجه اطراف منبع حرارتی ٬جیک جیک کردن با صدای بلند ٬مشاهده میگردد .بعد از چند روز ممکن است پرندگانی که در ماشین جوجه کشی میکروب را استنشاق کرده باشند ٬نشانیهای تنفسی را بروز میدهند . ندولهای خاکستری در ریه ٬کبد ٬قلب و دیواره روده دیده میشود . در سطح مخاطی روده باریک پلاکتهای سفید بوجود می آیند . حالبها در اثر اورات اتساع می یابند .
درمان : بهترین راه تهیه جوجه از گله های مادر و کارخانه های جوجه کشی عاری از آلودگی است .

نام بیماری : کریزای بوقلمون
سبب شناسی : بروتلااویوم
نشانیها : خروج موکوئیدی شفاف از بینی و ترشحات کف آلود چشم همراه با عطسه سکردن ٬جیغ کشیدن و تکان دادن سر ٬ترشحات به مرور غلیظ میشوند و باعث بهم چسبیدن پلکها میشوند.
درمان : جهت پیشگیری باید در بین دو دوره جوجه ریزی سالن بدرستی ضد عفونی گردد . در گله مبتلا گرم کردن سالن و تهویه مطلوب بهمراه استفاده از جیره با کیفیت بالا و افزودن ویتامین و الکترولیت به آب در بعضی اوقات اسپری کردن تتراسیکلین میتواند موثر باشد .

نام بیماری: آریزونوز (عفونت پاراکولون)
سبب شناسی : باکتری آریزوناهیناشاوی
نشانیها : پژمردگی ٬اسهال٬چسبیدن اسهال به مخرج٬عدم تعادل٬لرزش٬پیچش گردن و مرگ ومیر زیاد مشاهده میگردد . عموماًدر سنین زیر 3 هفتگی دیده میشود . کبد زردرنگ ٬لکه لکه و بزرگ میشود . ناحیه دوازدهه روده پرخون میگردد. در اغلب موارد به کار بردن فورازولیدون در جیره برای چند هفته اول زندگی مفید است .

نام بیماری :آسپرژیلوز
سبب شناسی :آسپرژیلوس فو میگاتوس(قارچ)
نشانیها : آلودگی محیط جوجه کشی باعث ابتلاءجوجه های جوان به این بیماری میگردد . تنگی نفس ٬تنفس با دهان باز (دهنک زدن )٬سیانوزو تنفس سریع از علائم اولیه این بیماری است .اکثر پرندگان مبتلا بعد از اینکه پاهایشان گرفته میشود میمیرند .نشانه های اختلال سیستم عصبی مرکزی شامل عدم تعادل٬افتادن و فلجی مشاهده میگردد. معمولاًندولهای زرد رنگی در ریه ها و کیسه های هوایی و نای دیده میشود . آسیت نیز بسیار مشاهده میشود.
درمان : درمان اقتصادی نمی باشد و بهترین روش پیشگیری است٬لذا باید جوجه از گله های مادر وجوجه کشیهای فاقد آلودگی تهیه شود . هنگام شستشو سالن از سولفات مس جهت ضد عفونی کردن سالن استفاده میگردد ٬زیر آبخوریها یا دانخوریها خیس نباشند . از نیستاتین در درمان این بیماری استفاده میشود .

نام بیماری : کوکسیدیوز
سبب شناسی : انواع آیمریا
نشانیها : اسهال٬کم اشتهایی ٬کم خونی ٬بیحالی ٬خواب آلودگی و گاهی نیز خون در مدفوع دیده میشود . خونریزی در روده مخصوصا ًدر ناحیه رکتوم مشاهده میشود. این بیماری انگلی در زمان پیشرفت مشاهده میگردد .
درمان : بهترین راه استفاده از کوکسیدیو استات در جیره جوجه ها ست که باید از هفته سوم در جیره استفاده گردد . لازم به ذکر است در طول دوره پرورش بهتر است از چند نوع کوکسیدیواستات استفاده شود. از آمپرولیوم٬سوفاکینوکسالین در درمان کوکوکسیدیوزاستفاده میشود.افزودن ویتامینهای AوKدر دان نیز در کاهش مرگ و میر موثر است .

نام بیماری: ریکتز
سبب شناسی : کمبود دیتامین D3 و فسفر
نشانیها: لنگش پرنده مبتلا٬استخوان نرمی ٬چمباتمه زدن جوجه بیمار مشاهده میگردد.
درمان : در آغاز باید جیره اصلاح شود و تعادل بین کلسیم و فسفر برقرار گردد و میزان ویتامینd3 جیره کنترل شود . در صورت ابتلا میتوان بعد از انجام موارد مذکور ٬به مدت دو هفته به جیره گله حدودسه برابر مقدار عادی ویتامین D3اضافه گردد .

نام بیماری: پروزیس
سبب شناسی : کمبود منگنز و گاهی کمبود بیوتین
نشانیها : مفصل خرگوش پای مبتلا پهن و کمی بزرگ میشود . در مراحل پیشرفته معمولاًپا در قسمت پایین مفصل خرگوشی از وضعیت عادی خود کاملاًبه طور جانبی منحرف میشود . در کالبد گشایی معمولاًمشخص میشود که وترآشیل در مفصل خرگوشی از محل خود خارج شده است .
درمان : افزودن مکملهای حاوی منگنز ٬کولین و ویتامینهای B به جیره میتواند باعث جلوگیری از شیوع بیماری گردد .

نام بیماری: کانی بالیسم
سبب شناسی : عوامل متعدد میتوانند در بروز این بیماری دخیل باشند . کاهش پروتئین جیره ٬بالا بودن حرارت سالن ٬تراکم زیاد ٬ شدت زیاد نور ٬ در برابر این بیماری موثر هستند در واقع این بیماری یک بیماری مدیریتی است .
نشانیها : جوجه ها با نوک زدن به یکدیگر ٬ایجاد زخم و جراحت می نمایند و این مسئله گاهاًموجب مرگ و میر جوجه آسیب دیده میشود .
درمان : تنظیم صحیح جیره٬کاهش شدت نور و نوک چینی میتوانند در درمان این بیماری موثر باشند. لازم به ذکر است جوجه های مجروح را باید از گله جدا نمود و توسط اسپری حاوی آنتی بیوتیک محل زخم را ضد عفونی نمود .

نام بیماری :تاول سینه
سبب شناسی : وجود بستر نا مناسب و رطوبت زیاد بستر ٬زمین گیر شدن پرنده در اثر بیماریهای مختلف
نشانیها: در آغاز محل زخم بصورت آبسه ظاهر میشود و در نهایت به منطقه ای از بافت دلمه ای مبدل میشود و باعث افت کیفیت لاشه میشود .
درمان : وجود بستر مناسب در سالن پرورش و جداکردن پرنده هایی که بعللی بیش از حد روی سینه مینشینند .

نام بیماری: آسیت
سبب شناسی : تهویه نامناسب ٬دمای پائین ٬نمک زیاد در جیره ٬بعضی از بیماریها و مسمومیتها در ایجاد آسیت موثرند .
نشانیها: تجمع مایع آسیتی کاهش رنگ در محوطه سینه ای شکمی و بزرگ شدن قلب راست از علائم آسیت است.
درمان : جهت پیشگیری باید تهویه سالن را مناسب کرد و به دمای سالن و میزان نمک در جیره توجه نمود .

قرقاول چیست؟

قرقاول چیست؟

قرقاوُل (Pheasant) یکی از پرندگان است.

قرقاول پرنده‌ای است که به خاطر داشتن دم بلند و راه رفتن باشکوهش از سایر ماکیان متمایز می‌شود. این پرنده یکی از عجیب‌ترین پرندگان جهان است. در ۲ یا۳ هفته اول زندگی یک جفت پنجه روی هر بال این پرنده وجود دارد. قرقاول‌ها روی درختان زندگی می‌کنند و انواع بالغ از برگ‌های درختان، حشرات، تمشک، دانه‌ها و میوه‌های جنگلی تغذیه می‌کنند و افزایش و کاهش میوه‌های جنگلی و حشرات در جمعیت این پرنده موثر است. پس از خوردن یک غذای کامل، وزن آن‌ها آن‌قدر سنگین می‌شود، که پرواز برایشان بسیار دشوار می‌شود. قرقاول را در زبان انگلیسی Pheasant ودر زبان فرانسوی Faisan ودر زبان عربی « الفزان» و « طائر التدرج » گویند، این پرنده در زبان فارسی اسامی متعددی داشته وعلاوه بر قرقاول که متداول‌ترین نام پرنده می‌باشد به آن تورنگ، تیرنگ، تذرو، تذرج و خروس صحرایی نیز می گویند. این پرنده هنگام احساس خطر معمولاً پرواز نمی کند، بلکه به سرعت می دود و پنهان می شود. پروازش پرتوان و آغاز آن پرسر و صداست. در ارتفاع کم پرواز می‌کند و مدت پروازش معمولاً کوتاه است

زیستگاه

زیستگاه این پرنده در جنگل‌های مرطوب، بوته‌زارهای تمشک و درختان پهن برگ یا خزان‌کننده‌است که در زیر بوته‌های آن‌ها آشیانه می‌کند. قرقاولها وابستگی زیادی به جنگل‌های و بوته‌زارها دارند آنها معمولاً در جنگلها استراحت و در نقاط باز و کم‌درخت و کشتزارها به تغذیه می‌پردازند.

جنس نرو ماده

جنس نرو ماده این پرنده کاملا با هم تفاوت دارندو رنگ پر آنها برحسب زیرگونه جنس و سن تغییر می‌کند. نرهای بالغ پروبال رنگین و پر زرق و برق و دمی دراز تر و سر و گردن آنها به رنگ سبز تیره براق است. در قرقاول‌های ماده رنگ پرها نخودی تیره با لکه‌های قهوه‌ای زیاد به رنگ محیط اطراف است که باعث می‌شود در دوران طولانی خوابیدن روی تخم‌ها و زمان پرورش جوجه‌ها از دید دشمنان پنهان بماند. در جنس نر سروگردن غالبا به قرقاولهای نابالغ از لحاظ دم شبیه به کبک و دارای دمهای کوتاه هستند و از این لحاظ بایستی آنها را با کبک ها حتی زمانی که همراه قرقاولهای بالغ دیده می‌شوند تشخیص داد.

این پرنده سالانه ‪ ۱۲‬تخم در اواسط اردیبهشت ماه به جا می‌گذارد و مدت نشستن روی تخم‌ها نیز حدود ‪۲۰‬ روز است.

شکل ظاهری قرقاول

قرقاول نظیر مرغ وخروس وانواع بوقلمون جزو ماکیان تقسیم بندی شده و به این ترتیب از نظر مشخصات ظاهری وفیزیولوژیکی کم وبیش تمام خصوصیات گروه ماکیان را دارند. قد پرنده به اندازه مرغ وخروس معمولی بوده ولی پرهای دم در قرقاول رشد بسیار زیادی کرده، به طوری که در برخی از نژادها، طول دم به۵/۱ متر می رسد وبدین گونه درازای پرنده از سر تا دم به دو متر هم می رسد. ارتفاع قرقاول‌ها از ۵۰ تا ۱۰۰ سانتی متر است. بلندی پرهای دم را در هنگام پرواز می توان به خوبی تشخیص داد زیرا که در این موقع دم وضعیت خاص ومشخصی را به خود می گیرد. وزن قرقاول‌های بالغ بین دو تا سه کیلوگرم است وتنها در یکی از نژادها که به غول قرقاول یا آرگوس معروف است وزن پرنده به پنج تا شش کیلوگرم می رسد. رنگ پر وبال پرنده در نرها رنگین ودر ماده‌ها خاکستری مایل به قهوه ای است. سر پرنده کوچک بوده ودارای منقاری کوتاه وخمیده می باشد. سوراخ بینی ظریف بوده وبه وسیله پرهای رنگین پوشیده شده است. پاها لخت بوده، اما بلندی ولختی پاهای طاووس را ندارد.

تاریخچه پرورش قرقاول

جانورشناسان معتقدند که زیست گاه اولیه قرقاول مشرق زمین ومخصوصاً قفقاز وسواحل دریای خزر است واین موضوع از قدیم مورد تأیید دانشمندان بوده است به طوری که شاردن معروف در جلد دوم سفرنامه خود می نویسد: « آن چه که در دهانه رودخانه ایونی در مجاورت دریای سیاه کاملاً مطابق نوشته‌های مورخین باستان یافتم، قرقاول‌های شکیل وعظیم آن است که از حیث لطافت در سرتاسر آفاق بی نظیر است وبه نظر من چنان پرندگانی با چنین گوشت مطبوع وذائقه نواز در هیچ جای جهان پیدا نمی شود...». صرفنظر از نوشته شاردن توجه به نام Faisan نشان می دهد که از کلمه Phase فاز مشتق شده که نام رودخانه ای است که از کوه‌های قفقاز سرچشمه می گیرد و امروزه به نام محلی فاکزFachs نامیده می‌شود ودر گرجستان امروزی جاری است که در قدیم به آن کلشید می گفته اند وپیداست که نام علمی قرقاول معمولی Ph.Colchicus از نام آن گرفته شده است. مارسیال Martial دانشمند وشاعر یونانی در نوشته‌های خود ذکر می‌کند که قرقاول برای اولین بار از قاره آسیا به یونان برده وسپس از آن جا به سایر کشورهای دیگر منتقل شده است. مورخ مذکور می نویسد که آرگونوت Argonaute قهرمان افسانه ای یونان در سفرهایی که با کشتی معروف وتاریخی خود Argo به نقاط مختلف جهان کرد، موفق شد قرقاول را به همراه حیوانات شگفت آور دیگری به عنوان هدیه برای مردم یونان بیاورد. امروزه نیز با این که قرقاول به تمام نقاط دنیا برده شده است ولی پرنده مذکور تنها در مناطق مرطوب ومعتدل وپوشیده از بوته و درخت وجنگل به زاد و ولد پرداخته وبه آسانی پرورش می یابد. بعد از یونانی ها، رومی‌ها جزو اولین ملل اروپایی بودند که به مطالعه این پرنده پرداختند. در قرون وسطی قرقاول به کشور فرانسه راه یافت وفرانسویان در آغاز بدان خروس لیموژCoq de limoge می گفتند. در اوایل پرورش قرقاول در فرانسه ومتعاقب آن در انگلستان فقط به خاطر استفاده از گوشت لذیذ پرنده بوده است وبه این ترتیب به زیبایی پرنده توجه چندانی مبذول نمی شد. علت این امر نیز بیشتر به خاطر علاقمندی شاهان وسرداران آن زمان به خوردن غذاهای خوشمزه و به اصطلاح عادت آنان به پرخوری وشکم پرستی بوده است. آثار موجود نشان می دهد که در اوایل قرن چهاردهم خوردن گوشت قرقاول در فرانسه واروپا متداول گردید واین علاقمندی به حدی شدید بود که شاهان ترجیح می دادند، پرنده را پس از طبخ با همان پرهای الوان ودم بلند و پاها، بر سر سفره به معرض تماشای مدعوین قرار دهند. شارل هفتم یکی از طرفداران جدی گوشت قرقاول بود ودستور می داد که در تمام میهمانی‌های رسمی فقط از گوشت پرنده مزبور استفاده شود. در هرحال پیشرفت پرورش قرقاول در اروپا مدیون فعالیت‌های شاهانی نظیر: هنری چهارم، لویی سیزدهم ومخصوصاً لویی چهاردهم وپانزدهم می باشد. گذشته از مصرف گوشت، علاقمندی بسیاری از امپراتوران وسرداران اروپا به شکار وشرکت در مراسم مزبور موجب می گردید که عده ای از افراد به پرورش چنین پرندگانی مأموریت می یافتند وبه این ترتیب در ازدیاد طبیعی پرندگان و حیوانات شکاری کوشش واهتمام لازم به عمل می آمد. به طور کلی باید در نظر داشت که تا قبل از سال ۱۸۶۱ میلادی حداکثر تلاش مأمورین مذکور وهم چنین پرورش دهندگان بر این بود که از راه طبیعی به ازدیاد قرقاول‌ها بپردازند و به این ترتیب هیچ گاه اقدامی به منظور پرورش دستی پرنده مزبور به عمل نمی آمد، ولی از آن به بعد به خاطر این که زاد وولد وتکثیر قرقاول‌ها تحت کنترل قرار گرفت و بشر موفق گردید در پرورش این حیوان دخالتی بیشتر نماید، کم و بیش نگهداری قرقاول در نزد پرورش دهندگان رواج یافت وفعالیت مزبور نیز به کارهای دیگر دامپروری افزوده شد. اولین کشوری که در این راه قدم پیش گذارد انگلستان بود، پرورش دهندگان انگلیسی به خاطر این که به تقاضای خریداران داخلی وخارجی این پرنده جواب مثبت بدهند سعی کردند مراکز نسبتاً بزرگی برای پرورش دستی قرقاول تهیه نمایند وکم وبیش از راه وروش‌های علمی وصحیح برای پرورش این پرنده پیروی نمایند.

نژادهای قرقاول

به طور کلی نژادهای متعدد قرقاول در دو دسته قرار گرفته اند : گروه اول، قرقاول‌های دم دراز هستند که در این گروه پرهای دم طویل بوده واز چند ردیف تشکیل یافته است. تعدادی از قرقاول‌های دسته مذکور حتی قادر هستند پرهای دم را تا اندازه ای به شکل چتر درآورند ولی هیچ گاه این قدرت به اندازه پرها وچتر طاووس نمی باشد. در این دسته بسیاری از قرقاول‌های عادی و اهلی که امروزه پرورش داده می شوند وهم چنین تعدادی از قرقاول هایی که شکار خوبی برای شکارچیان به شمار می روند قرار دارند و روی هم رفته پراکندگی آن‌ها در دنیا نسبت به دسته دیگر بیشتر است. نژادهای گروه دم دراز در دنیا پراکندگی بیشتری دارند. گروه دوم، قرقاول‌های دم کوتاه هستند که تعداد آن‌ها کم واکثراً در نواحی مرتفع به خصوص در ارتفاعات هیمالیا وچین زندگی می نمایند. نژادهای گروه مزبور متعدد نبوده واز جمله باید قرقاول جنس لوفورا Lophura را نام برد .

پرورش كبك

پرورش كبك
 

معرفي:
كبك پرنده اي است با نام علمي Alectoris chukar و نام انگليسي Alectoris partridge كه از تلاقي چندين زيرگونه بوجود آمده و از آسياي ميانه و اروپاي شمالي به ايالات متحده مهاجرت كرده است. اين پرنده، زيبا و رنگارنگ است و نر و ماده آن به لحاظ ظاهر هيچ تفاوتي با هم ندارند اما جنس نر با وزن حدود 800ـ510 گرم كمي بزرگتر از ماده آن با وزن حدود 650ـ450 گرم مي باشد. البته راه هاي ديگري همچون اندازه و شكل سر، سيخك در پا و… براي تشخيص نر وماده اين پرنده از يكديگر نيز وجود دارد.

اهداف پرورش:
1. توليد گوشت، كود، پر و… (در ادامه همين شماره درباره گوشت كبك بيشتر توضيح خواهيم داد) 2. تاسيس كارگاه هاي تاكسيدرمي 3. تاسيس شكارگاه هاي مصنوعي 4. ايجاد اشتغال و…

راه اندازي واحدهاي صنعتي و نحوه پرورش:
روش هاي راه اندازي يك واحد پرورش كبك:
1. خريد تخم بارور (با وزن 25ـ16 گرم و اندازه 42×31 ميلي متر و دوره جوجه كشي 25ـ23 روز مي باشد)
2. خريد جوجه يكروزه
3. خريد نيمچه
4. خريد گله مولد

پرورش:
جوجه هاي تازه از تخم خارج شده (يكروزه) اين پرنده تقريبا 13 تا 14 گرم وزن دارند كه به منظور توليد يك گله گوشتي يا مولد، پرورش مي يابند. چنانچه هدف، پرورش كبك گوشتي باشد معمولا پرنده را تا 20 هفتگي نگهداشته تا به وزن مورد نظر برسد و سپس به بازار عرضه مي شود اما چنانچه هدف، پرورش گله تخمگذار باشد، بايستي پس از اين 20 هفته، گله را به مدت حداقل 8 هفته وارد دوره تاريكي (خاموشي يا استراحت) كرد و بعد از آن مي توان با تغذيه جيره هاي مخصوص دوره توليد، تخمگذاري را شروع نمود.

تغذيه:
عادت غذايي كبك در طبيعت عمدتاً دانه ها، برگ ها، ميوه ها و گاها حشرات و ملخ مي باشد اما در سيستم صنعتي از خوراك هاي كنسانتره اي فرموله شده شامل ذرت، كنجاله سويا و… استفاده مي شود كه بايستي برحسب نوع گوشتي يا مولد اين پرنده، احتياجات غذايي آنها تامين شود.
كبك حيواني است كه نسبت به ساير طيور در مقابله با انواع بيماري هاي ميكروبي و ويروسي بسيار مقاوم مي باشد. و علي رغم پرورش ساير طيور كه لازم است از داروهاي متعددي استفاده شود، پرورش كبك به نسبت، بسيار ارگانيك تر صورت مي گيرد.
ميزان مصرف خوراك يك كبك مولد در حين توليد حدود 30 گرم در روز است و به ازاي هر 7 كيلوگرم خوراكي كه مصرف مي كند، 1 كيلوگرم گوشت توليد مي كند؛ بنابراين اگر يك كبك گوشتي در زمان عرضه به بازار 5/0 كيلوگرم وزن داشته باشد حدودا 5/3 كيلوگرم خوراك مصرف كرده است.

سيستم هاي نگهداري:
1. قفس
2. بستر
كه هركدام از روش هاي نگهداري، مزايا و معايب خاص خود را دارد.

نسبت جفت گيري:
اين پرنده ها در طبيعت تك همسر هستند يعني به طور معمول هر كبك نر با يك ماده جفت گيري مي كند اما در سيستم صنعتي، هر كبك نر مي تواند با 3 تا 4 ماده آميزش كند كه ميزان تخمگذاري و درصد جوجه آوري و ساير خصوصيات درحد مطلوبي است.

تخمگذاري:
در شروع تخمگذاري فاكتورهاي بسياري تاثيرگذارند كه از جمله مهمترين آنها مي توان به سن و وزن اشاره كرد چرا كه اگر اين دو، در آغاز دوره تخمگذاري كمتر از حد مطلوب باشند بدون شك ميزان تخمگذاري، درصد باروري تخم ها و بسياري از خصوصيات ديگر تخم را به طور منفي تحت تاثير قرار مي دهد كه سن معمول شروع توليد را 7 ماهگي به بعد بيان مي كنند.
در شرايط طبيعي هر كبك بين 20ـ7 تخم در سال مي گذارد، اما در سيستم صنعتي 2 بار در سال تخمگذاري مي كند كه هر دوره تخمگذاري حدود 4 ماه طول مي كشد و پس از آن 2 ماه دوره تاريكي (استراحت) را مي گذرانند و سپس دوره تخمگذاري بعدي را شروع مي كنند. هر كبك در اولين دوره تخمگذاري حدود 30 تخم مي گذارد. اما نكته حائز اهميت اين است كه ميزان تخمگذاري اين پرنده ها در دومين و سومين سال توليد، به ترتيب بيشتر از سال هاي اول و دوم است اما از سال چهارم به بعد، ميزان تخمگذاري، رفته رفته افت مي كند.

ويژگي هاي منحصر به فرد گوشت كبك:
پروتئين هاي حيواني مانند گوشت دام و طيور به دليل داشتن مقادير بالاي عناصر كلسيم و فسفر، ويتامين هاي B كمپلكس، اسيدهاي آمينه ضروري متيونين و ليزين و تعادل مناسب اسيدهاي آمينه ضروري در مقايسه با منابع پروتئين گياهي مانند سويا، ذرت و... ارزش بيولوژيكي بالاتري دارند. حال گوشت كبك نه تنها مضرات گوشت قرمز دام هاي بزرگ را كه روزانه از سوي متخصصان پزشكي گوشزد مي شود ندارد بلكه توانسته نيازهاي مردم به تنوع گوشت سفيد در بازار را برآورده كند و حتي به لحاظ طعم ومزه هم به بسياري از گوشت هاي سفيد همچون مرغ، بلدرچين و... ارجحيت دارد. چرا كه گوشت اين حيوان داراي طبيعت گرم بوده و زود هضم مي باشد و خواص دارويي و درماني فراواني دارد كه براي مثال مي توان به موارد زير اشاره كرد:

1. تقويت قواي جنسي
2. برطرف نمودن ضعف عمومي بدن و درد مفاصل
3. تقويت حافظه (درمان فراموشي)
4. تقويت سيستم گوارشي
5. پيشگيري از ابتلا به عوارض قلبي و عروقي (به دليل كلسترول بسيار پايين)
برخلاف تصور بسياري افراد، خواص گوشت كبك پرورشي كمتر از نوع وحشي آن نمي باشد زيرا همان طور كه اشاره شد در تغذيه اين پرنده از مواد كاملا طبيعي استفاده مي شود بنابراين گوشت حاصل، طعم و بوي طبيعي خود را حفظ مي كند.
در جدول زير، ارزش غذايي 100 گرم گوشت كبك نشان داده شده است.
جاي جدول
وجود مقدار زيادي از مواد معدني در گوشت اين پرنده نشان دهنده ارزش حياتي آن است. مقدار پتاسيم اين گوشت زياد است و كلسيم، فسفر، منيزيم، آهن و گوگرد موجود در آن نيز مي تواند نياز بدن را تامين كند. كاني هاي موجود در اين گوشت به خوبي جذب بدن مي شود و به همين جهت زمينه مواد مورد نياز بدن را در دسترس سلول قرار مي دهد.
(امام موسي كاظم عليه السلام مي فرمايند: گوشت كبك ساق را محكم مي كند و تب را مي برد)
لازم به توضيح است كه علاوه بر گوشت كبك، مغز سر، جگر خام، زهره، بيضه و… اين پرنده در درمان بيماري هايي هم چون يرقان، صرع، تقويت چشم و حافظه، لاغري و… نيز مفيد است.
سعي كرديم در اين شماره، شما را به طور اجمالي با اهداف و نحوه پرورش صنعتي و فرآورده هاي توليدي اين پرنده خاص در شرايط ايران آشنا كنيم اميد است بتوانيم در شماره هاي بعدي اطلاعات جامع و با جزئيات بيشتري را در زمينه هريك از موارد پرورشي، تغذيه، توليدمثل، اخذ مجوز راه اندازي واحدهاي صنعتي پرورش كبك و… در اختيار شما قرار دهيم.
□

پرورش صنعتی بلدرچین

پرورش صنعتی بلدرچین

مهم‌ترین نکاتی که سبب صنعتی شدن پرورش این پرنده شده است به شرح زیر است:
1- میزان رشد سریع: میزان رشد این پرنده در حدود ۵/۳ برابر دیگر طیور اهلی است.
2- بلوغ جنسی سریع: در حدود سن ۵۰-۴۰ روزگی بلدرچین‌های ماده در پیک تولید هستند.
۳- تولید تخم بالا: در صورت پرورش صحیح، این پرندگان در سال اول تولید توانایی تولید ۲۶۰ تخم را دارا هستند.
۴- کوتاه بودن فاصله میان نسل‌ها: توان بلدرچین در تولید ۴-۳ نسل در سال اول تولید این امکان را برای محققین فراهم آورده است تا از آن به عنوان پرنده‌ای آزمایشگاهی استفاده نمایند.
5- دوره انکوباسیون کوتاه: جوجه‌کشی تخم این پرنده ۱۸-۱۷ روز طول می‌کشد.
۶- تراکم بالای پرورش: با توجه به این که جثه این پرنده کوچک و نیز به سطح آبخوری و دانخوری کم‌تری احتیاج دارد، در مقایسه با دیگر پرندگان تعداد پرنده بیش‌تری در واحد سطح می‌توان پرورش داد.
۷- واکسیناسیون کم‌تر: با توجه به این که گونه‌های بلدرچین در برابر برخی از بیماری‌های رایج طیور حساسیت کم‌تری دارند، در نتیجه به واکسیناسیون کم‌تری احتیاج دارند.
8- برگشت سریع سرمایه: با توجه به این که سن بلوغ بلدرچین ۵۰-۴۰ روزگی است، در نتیجه می‌توان گوشت و تخم این پرنده را سریع به بازار عرضه نمود.
۹- ارزش غذایی بالای گوشت و تخم بلدرچین
در کشور ما بعد از انقلاب برای اولین بار پرورش بلدرچین در استان یزد آغاز گردید که به صورت مجتمعی شامل واحد مادر، گوشتی، ‌ندی و جوجه‌کشی اداره می‌گردد.
بلدرچین دارای گوشتی با پروتئین بالا و درصد چربی کم است که برای کودکان و بیماران بسیار مفید واقع می‌شود. تخم بلدرچین بیضی شکل است که وزن آن ۱۵-۸ گرم و رنگ آن معمولا سفید با خال‌های سیاه یا قهوه‌ای تا آبی و زرد نخودی مایل به سبز است. الگوی تخم و رنگ تخم بلدرچین منحصر به فرد است و منبع خوبی از ویتامین‌ها (به جز ویتامین c) به شمار می‌رود. کیفیت تخم بلدرچین بالا و میزان کلسترول آن از تخم مرغ کم‌تر است. تعیین جنسیت جوجه بلدرچین از یک‌روزگی صورت می‌گیرد که این کار نیازمند افراد آموزش دیده و ماهر است. اما از سه هفتگی می‌توان نرها و ماده‌ها را به‌وسیله رنگ پرهای ناحیه سینه از یکدیگر تشخیص داد. پرهای سینه‌ای نرها به رنگ قرمر مایل به قهوه‌ای و ماده‌ها به رنگ خرمایی سوخته (خاکستری با نقاط سیاه رنگ) است.
وزن جوجه‌های تازه هچ شده در حدود ۱۰-۵ گرم است که درسن ۵۰-۴۰ روزگی به بلوغ می‌رسند. وزن بلدرچین‌های نر بالغ به ۱۵۰-۹۰ گرم و وزن ماده‌ها به ۱۸۰-۱۱۰ گرم می‌رسد. همچنین تعداد کروموزوم‌های بلدرچین ۷۸ عدد، شامل شش جفت کروموزوم بزرگ، شش جفت متوسط و ۲۷ جفت میکروکروموزوم است که کروموزوم‌های جنسی از نوع بزرگ هستند.

جوجه‌کشیتخم‌گذاری بلدرچین‌ها از بعدازظهر شروع و در غروب پایان می‌پذیرد که بر اساس فصل، شرایط آب و هوایی و برنامه کاری جمع‌آوری تخم‌ها چندین بار در طول این مدت صورت می‌پذیرید. دمای مناسب محل ذخیره‌سازی تخم‌ها ۵/۱۵-۵/۱۲ درجه سانتی‌گراد و با رطوبت ۸۰-۷۵ درصد است که این شرایط برای ذخیره تخم‌ها در مدت زمان ۷-۵ روز است. قبل از قرار دادن تخم‌ها در داخل در دستگاه ستر باید تخم‌های آلوده را به وسیله کاغذ سمباده یا پارچه پشمی سفت به آرامی تمیز و در محلول گرم (۳/۴۳ درجه سانتی‌گراد) ضدعفونی کرد. سپس آن‌ها را در دمای ۱/۲۱ درجه سانتی‌گراد و رطوبت ۷۵درصد به مدت ۲۰ دقیقه به نسبت ۲۰ گرم پرمنگنات پتاسیم و ۴۰ سی‌سی فرمالین گازدهی می‌نمایند. سپس تخم‌ها را در داخل دستگاه ستر قرار می‌دهند.

پرورش جوجه بلدرچین
دمای آغازین جهت پرورش جوجه بلدرچین در زیر مادر مصنوعی و در بالای سر جوجه ۳۵ درجه سانتی‌گراد است که این دما هر چهار روز یک بار ۸/۲-۵/۲ درجه کاهش می‌یابد تا به ۲۱ درجه سانتی‌گراد برسد. معمولا تا سه هفتگی برای هر جوجه ۱۵۰ سانتی‌متر مربع فضا در نظر می‌گیرند. استفاده از آب شکر ۸درصد در ۳-۲ روز اول نتیجه خوبی دربرخواهد داشت. برای جوجه بلدرچین‌ها تا سه هفتگی دو سانتی‌متر دانخوری و یک سانتی‌متر آبخوری به ازاء هر قطعه در نظر می‌گیرند. در دو هفته اول نوررسانی ۲۴ ساعته است که پس از آن تا ۱۲ ساعت کاهش می‌یابد.

پرورش نیمچهمعمولا از دو روش برای پرورش بلدرچین استفاده می‌شود: الف) بستر؛ ب) باتری که اخیرا مورد استفاده قرار می‌گیرد و دارای مزایایی همچون تعداد جوجه بیش‌تر در واحد سطح، نیروی کار کم‌تر، بهداشت بیش‌تر، سهولت در حذف، درمان و پیشگیری و استفاده بهتر از سطح است.
دمای مورد نیاز نیمچه‌ها ۲۸-۲۱ درجه سانتی‌گراد است و تا ۵ هفتگی که بلدرچین‌ها به قفس‌های تخم‌گذاری منتقل می‌شوند، از ۱۲ ساعت نور بهره می‌برند. برای رشد بهتر، نرها و ماده‌ها جدا از یکدیگر پرورش داده می‌شوند. در این سن در بستر به ازاء هر نیمچه ۱۸۰-۱۵۰ سانتی‌متر مربع بسته به نوع جوجه و فصل در نظر می‌گیرند. برای هر جوجه ۳-۵/۲ سانتی‌متر دان‌خوری و ۲-۵/۱ سانتی‌متر آبخوری در نظر می‌گیرند. در صورت استفاده از آبخوری نیپل، هر نیپل برای ۱۵ پرنده در نظر گرفته می‌شود.

پرورش بلدرچین مادر
در حالت تجاری بلدرچین‌ها در قفس‌های توری به ظرفیت ۲۰ تا ۳۰ و حتی ۴۰ بلدرچین پرورش داده می‌شوند. معمولا به ازاء هر بلدرچین ۲۰۰-۱۵۰ سانتی‌متر مربع فضا در قفس در نظر گرفته می‌شود. مقدار فضای دانخوری ۳-۵/۲ سانتی‌متر به ازاء هر قطعه است. مقدار فضای آبخوری معمولا عامل محدود کننده‌ای در سیستم قفس نیست. قفس‌ها معمولا تا ۸ ردیف نصب می‌شوند. سن فروش بلدرچین‌ها معمولا ۱۸-۱۷ هفتگی است.

بیماری‌ها
بلدرچین معمولا به بیماری‌های زیر حساسیت بیش‌تری دارد:
۱- مارک: واکسیناسیون این بیماری در ۲۰ روزگی و با تزریق در ناحیه گردن صورت می‌گیرد.
۲- نیوکاسل: واکسیناسیون این بیماری هم‌زمان با مارک به صورت قطره چشمی صورت می‌گیرد و هر ۳ ماه یک بار به صورت اسپری مصرف می‌گردد.
۳- آبله: واکسن آبله در ۸-۶ هفتگی مصرف می‌گردد.
از دیگر بیماری‌هایی که بلدرچین را درگیر می‌نماید می‌توان به کوکسیدیوز، کانی‌بالیسم، سالمونلا، ورم روده‌ای قرحه‌ای و برونشیت اشاره کرد.
درصد تلفات بلدرچین در سنین مختلف به قرار زیر است:
- ۱۰-۱ روزگی: ۲درصد
- ۱۰ روزگی تا شروع تخم‌گذاری: ۲درصد
- دوره تخم‌گذاری (۱۰ ماه): ۱۵درصد

لكوز انزئوتیك گاوان

نوع مطلب: بیماریهای دام ،

لکوز انزئوتیک گاوان یک عفونت رترو ویروسی می باشد که عموماً در گاو ایجاد بیماری می نماید . گاو در تمامی سنین امکان ابتلا به این بیماری را دارد اما اغلب حیوانات ، خیلی زود پس از تولد از طریق خوردن شیر گاوهای آلوده مبتلا می شوند . بیماری در برخی از گاوان بالغ نیز دیده می شود .
ویروس عامل بیماری همچنین می تواند بوسیله راههای دیگری که باعث انتقال لنفوسیت های عفونی می شود مثل فعالیت های دامپزشکی (واکسیناسیون) ، بین حیوانات منتقل شود.

عفونت اغلب از طریق سرولوژیکی تشخیص داده می شود . روش های تشخیصی که اغلب استفاده می شود عبارتند از ، الایزا که برروی سرم یا شیر انجام می شود (کیت الایزای این تست به فرم تجاری در دسترس می باشد و اغلب حساسیت بالائی دارند) . تست ایمنودیفیوژن (ژل آگار) که در گذشته بسیار مورد استفاده قرار می گرفت اما امروزه بدلیل حساسیت پایین آن غیرمتداول گردیده است . PCR نیز بصورت معمول جهت تشخیص این بیماری استفاده می شود. 

اتیولوژی (سبب شناسی) 
لکوز انزئوتیک گاوان یک بیماری لنفوپرولیفراتیو (افزایش ارتشاح لنفوسیتی) گاو می باشد که بوسیله یک رترو ویروس اگزوژن ایجاد می شود .
اگرچه بیماری در تعداد زیادی از گوساله ها خیلی زود پس از تولد ایجاد می شود ، لیکن گاو در هر سنی ممکن است به این بیماری آلوده شود. در استرالیا و نیوزلند بیماری تنها به گاو محدود شده است با این وجود عفونت طبیعی در بوفالوها و گوسفندان در سایر کشورها گزارش شده است . 
ویروس عامل بیماری رده های لنفوسیت های B را آلوده می کند .

علائم درمانگاهی
آلودگی گاوها باعث ایجاد یک پاسخ پایدار همورال به ساختارهای پروتئینی ویروسی می گردد که اغلب در طول عمر دام باقی می ماند . در برخی موارد پس از ایجاد عفونت ، حدود 30% از گاوهای آلوده ، دارای شواهدی از یک لنفوسیتوز پایدار ناشی از افزایش تعداد لنفوسیت های B در گردش ، می باشند . در کمتر از 5% گاوهای آلوده لنفوما ایجاد می گردد و حدود 50% آنها دچار لکوز لنفوبلاستیک می شوند . ایجاد لنفوما ، یک پاسخ رایج به عفونت با BLV (bovine leukemia virus) ، می باشد .
اغلب موارد آلودگی در سنین 3 تا 10 سال اتفاق می افتد و عموماً آلودگی بصورت موردی در گله مشاهده می گردد (و نه در همه گله) .
چهره بالینی بیماری بر اساس عضو درگیر متفاوت است . حیوان آلوده اغلب لاغر بوده و ممکن است علائمی از ناهنجاری های دستگاه تنفسی ، دستگاه گردش خون ، دستگاه گوارش ، دستگاه ادراری تناسلی و یا سیستم عصبی را نمایان کند .
غدد لنفاوی سطحی اغلب بزرگ شده و در معاینه رکتال (توش رکتال) ممکن است بزرگ شدگی غدد لنفی ناحیه لگن را مشخص نماید . در گاوهای دچار لنفوما ، حدود 50% موارد دارای لکوز لنفوبلاستیک بوده ، در 30% موارد لنفوسیتوزیس با افزایش تعداد لنفوسیتهای B و 20% موارد نیز تعداد لنفوسیتهای نرمال دارند .
حدود 30% از گاوهای آلوده به BLV (bovine leukemia virus) که علائم کلینیکی نشان نمی دهند ، فقط دارای یک لنفوسیتوزیس پایدار می باشند . مرگ غالباً حدود 1 تا 5 ماه پس از ظهور اولین نشانی اتفاق می افتد .

اپیدمیولوژی
هر چند ویروس عامل بیماری به هر دو صورت (افقی و عمودی) منتقل می شود لیکن انتقال عموماً بصورت افقی در گله بروز می نماید .
انتقال رحمی (جفت و جنین) نیز اتفاق می افتد اما بطور کلی اهمیت کمی دارد . تنها راه آلودگی گاوان با در معرض قرار گرفتن لنفوسیتهای سیستم گردش خون آلوده به ویروس از طریق ترشحات و مدفوع که می تواند همراه با کمی خون باشد ، اتفاق افتد .
انتقال مکانیکی از طریق سوزن های خونگیری نیز اتفاق می افتد . تجهیزات شاخ بری و خال کوبی و دستکش هایی که برای توش رکتال استفاده می شوند ، از راه های انتقال بیماری می باشد . شیر گاوهای آلوده اغلب حاوی سلول های آلوده به ویروس BLV بوده و تغذیه شیر آلوده توسط گوساله از راههای متداول انتقال بیماری است . گوساله هایی که از کلستروم (آغوز) گاوهای آلوده تغذیه نمایند برای مدت کمتر از 24 ساعت می توانند محافظت شوند . جنین نیز می تواند از ناقلین عامل بیماری باشد .
تحقیقات برای انتقال عفونت به گوسفند توسط اسپرم ، ادرار ، ترشحات بینی ، قطعات جدا شده پوستی و بزاق ، ناموفق بوده است . حشرات انتقال دهنده BLV نیز شناخته نشده اند .

وقوع و گسترش بیماری
BLV (bovine leukemia virus) گسترش جهانی دارد ، در استرالیا EBL (Enzootic bovine leucosis) بالاترین رده تشخیص را در زمینه هماتولوژی حیوانات به هر دو صورت لنفوسیتوزیس و لکوز لنفوبلاستیک ، به خود اختصاص داده است. متعاقب ایزوله نمودن ویروس و گسترش تستهای سرولوژیکی جهت تشخیص آنتی بادی های BLV ، گسترش بیماری در گله های گاو شیری منطقه Queens land مشخص گردید . دپارتمان Queens land که نخستین بار در 1983 به تجهیزات تشخیص EBL مجهز گردید ، در ریشه کنی عفونت BLV در گله های شیری موفق عمل نمود .
از سال 1993 روش های آزمایشگاهی بطور پیشرونده ای در گله های شیری سراسر استرالیا پذیرفته شد . ابداع روش آزمایشگاهی الایزا برای تست اکثر نمونه های شیر و به همان دقت برای نمونه های سرمی جهت شناسایی گله های آلوده در سراسر ایالت ها به روند تشخیصی شتاب داد . برنامه ریشه کنی ملی پیشرفت کرده و در حال حاضر تعداد دام آلوده بسیار کمی در این کشور وجود دارد .
تلاشی برای ریشه کنی EBL (Enzootic bovine leucosis) ، از گله های گاو گوشتی انجام نشده زیرا این گاوها معمولاً آلوده نمی شوند و یا آلودگی آنها بشدت پایین می باشد . شواهدی که نشان دهد BLV (bovine leukemia virus) به انسان هم انتقال می یابد موجود نمی باشد و ویروس به آسانی در شیر پاستوریزه غیرفعال می گردد .
درنیوزلند نیز برنامه کنترل ملی که بسوی ریشه کنی عفونت BLV از گله های شیری می رود ، وجود دارد . 
پاتولوژی
در نکروپسی عقده های لنفی و محدوده وسیعی از بافت ها سلول های نئوپلاستیک مشاهده می شود . نواحی که عموماً درگیر می گردند شامل غدد شیری ، قلب ، طحال ، روده ، کبد ، کلیه ، هزارلا ، شش و رحم می باشند .
نفوذ عامل بیماری به پوست و عضلات اسکلتی غیرمتداول می باشد اما اخیراً در برخی موارد نمونه برداری از کانال نخاعی نیز دیده شده است.
ساختارهای نرمال بافتی عقده های لنفی معمولاً از بین می رود ، لنفوبلاست ها و اشکال میتوتیک دیده می شوند ، انباشتگی توده لنفوبلاستها در پالپ قرمز طحال مشاهده می گردد . نفوذ بیش از حد لنفوسیت ها و لنفوبلاست ها به بافت های غیرلنفوئیدی اغلب باعث بدشکلی بافت های نرمال می گردد . در لوسمی حیوانات تعدادی لنفوسیت غیر نرمال در مویرگ ها دیده می شود بخصوص در کبد و شش .

تشخیص آزمایشگاهی 
عفونت BLV عمدتاً بوسیله تشخیص آنتی بادی در سرم و یا شیر تشخیص داده می شود . آنتی بادی ها در سرم اغلب حیوانات 2 تا 8 هفته پس از آلودگی قابل تشخیص می باشد . آنتی بادی های مادری در کمتر از 7 ماه از بین می روند . راه شناخته شده ای برای انتقال آنتی بادی ها از دام آلوده به دام دیگر جهت ایجاد ایمنی غیرفعال ، وجود ندارد .
تست های سرولوژیک متداول برای تشخیص دام های آلوده عبارتند از الایزا و ایمنودیفیوژن ژل آگار ، که الایزا حساسیت بالاتری داشته و برای تعداد نمونه های زیاد ، مناسب می باشد در نتیجه تست ایمنودیفیوژن ژل آگار AGID ، غیر متداول می باشد .
تیتر آنتی بادی ثابت بوده و گاهاً به حد بسیار پایینی می رسد خصوصاً در انتهای آبستنی یا ابتدای شیردهی که سطح آنتی بادی ممکن است کاهش یافته بطوری که محدودیت تشخیص برای تست AGID ایجاد نماید و نتیجه منفی کاذب را نشان دهد . حساسیت بالای الایزا امکان تشخیص را فراهم می سازد و برای سنجش تعداد زیادی از نمونه ها ، مقرون به صرفه می باشد . هر دو نمونه سرم و شیر ، امکان تست به روش الایزا را دارا بوده ، همچنین امکان تست نمونه های آمیخته باهم (تانکهای جمع آوری شیر) ، که از یک گله تهیه شده نیز وجود دارد .
در حال حاضر الایزا ، بهترین روش آزمایشگاهی تست سرولوژیک تشخیص آنتی بادی های BLV می باشد .
جداسازی ویروس ، روش تشخیصی شایع نمی باشد . اگرچه در مواردی نادر ممکن است جهت بررسی و تشخیص نهایی و قطعی حیواناتی که دارای سرم مثبت می باشند یا وضعیت سرمی مشکوک داشته باشند ، به کار می رود . جداسازی ویروس همچنین جهت تهیه مواد بیولوژیکی (آنتی ژن های تشخیصی) برای تأیید عدم آلودگی با BLV استعمال می گردد . برای جداسازی ویروس هر دو روش غربالگری در محیط بدن و آزمایشگاهی امکان پذیر می باشد هر چند روش غربالگری در بافت زنده با تلقیح به گوسفند از حساسیت بالاتری برخوردار می باشد .
گوسفند نسبت به عفونت آزمایشگاهی BLV بسیار مستعد می باشد . تلقیح گوسفند با خون یا لنفوسیت های حیوانات مشکوک ، حساس ترین تست برای تشخیص BLV می باشد . آنتی بادی های BLV در گوسفند بین 2 تا 10 هفته پس از تلقیح قابل شناسایی می باشد . روش AGID (آگار ژل دیفیوژن) می بایست به منظور غربالگری گوسفندانی بکار رود که آنتی بادی های آنها جهت تشخیص به روش الایزا مناسب نباشد .
هنگامی که مواد بیولوژیکی جهت تشخیص آلودگی یا عدم آلودگی به BLV در گله استفاده می شود ، جهت غربالگری لازم است مقدار نمونه نسبتاً زیادی (ml 50 – 20) برای اطمینان از تشخیص مقادیر پایین آنتی بادی بکار برده شود ، این امر ممکن است به سهولت با تلقیح به گوسفند امکان پذیر باشد ولیکن در مقادیر آزمایشگاهی امری کاربردی نمی باشد .
ویروس را می توان در کشت لنفوسیت های آلوده بوسیله میکروسکوپ الکترونی یا روش PCR (واکنش زنجیره پلیمراز) ، مشخص نمود .
روش PCR ، اخیراً جهت تشخیص مستقیم عفونت BLV رایج شده است . این روش قادر است عفونت حیوانت را قبل از تغییرات سرولوژیک تشخیص دهد و همچنین می تواند گوساله های غیر آلوده ای که تیتر سرمی را بعلت حضور آنتی بادی های مادری دارند تفریق نماید . با این وجود این روش نیز در نمونه های زیاد ، تست معمول تشخیصی نمی باشد ، تست PCR می تواند با الحاق به تست های بیولوژیکی گوسفند جهت بالا بردن حساسیت تشخیص BLV سودمند واقع شود .

 

سبب شناسی،نحوه انتقال و راههای پیشگیری از بیماری تب برفکی

سبب شناسی،نحوه انتقال و راههای پیشگیری از بیماری تب برفکی

نوع مطلب: بیماریهای دام ،

تب برفکی یک بیماری عفونی و دارای واگیری بالا در دامها می باشد.این بیماری ، نشخوار کنندگان اهلی مانند گاو،گاومیش،گوسفند و بز ونیز نشخوار کنندگان وحشی از جمله آهو،گوزن و گراز را مبتلا میکند.تب برفکی بعنوان مهترین بیماری واگیر دامها محسوب گردیده و باعث مرگ و میر در دامهای جوان و بروز خسارات اقتصادی سنگین به دامداریها می گردد.ویروس عامل بیماری نسبت به شرایط محیطی و تغییرات دمایی مقاوم بوده و ماندگاری زیادی در محیط دارد بطوریکه در کود حیوان حدود 90روز و در لوازم و ادوات دامپروری گاهی تا 70 روز زنده می ماند.در دامهای ماده،این بیماری باعث عوارضی از جمله ورم پستان حاد،سقط جنین در دامهای آبستن و کاهش اشتها و بالنتیجه باعث کاهش تولیدات دامی میگردد.گاهی بروز این بیماری در دام سبب کاهش مقاومت بدن در مقابل بیماریها و بروز عفونت های ثانویه می شود.قابل ذکر است شدت بیماری در دامهای خالص و پر تولید بیشتر است.

سبب شناسی  و آسیب شناسی عامل  بیماری تب برفكی :
     ویروس بیماری تب برفكی از خانواده پیكور ناویریده ( كوچكترین ویروسهای شناخته شده از نظر اندازه ) و از جنس Aphtovirus دارای هفت سروگروپ كاملاً متمایز از یكدیگر می باشد. در مناطق آندمیك اغلب یك سوش بر سوشهای دیگر قالب ولی عفونت همزمان 2 سوش از ویروس های هفتگانه ممكن است اتفاق بیفتد. همچنین برخی از سویه های ویروس به گونه خاصی از تمایل داشته و سایر گونه ها را به سختی مبتلا می سازد.

وضعیت بیماری و پراکندگی جغرافیائی آن در ایران
     در ایران سه سوش Asia 1 – O – A عمده ترین ویروسهای مولد تب برفكی هستند و در بین آنها سوشهای A و O حدود 50 سال در گردش بوده ولی سوش Asia I پایداری و ثبات كمتری داشته و در مواقعی از زمان محو و مجدداً بروز نموده است .سویه Asia I طی سالهای 1369 تا 1378 یعنی حدود 10 سال در موارد بروز بیماری تب برفكی در كشور شناسائی و تشخیص داده نشد ولی از مرداد سال 1378 مجدداً ظهور و هم چنان جزء سه تیپ اصلی ویروسهای بیماری تب برفكی در كشور در حال چرخش می باشد.
 

راههای انتقال بیماری:

ویروس مسبب ایجاد بیماری قادر است توسط باداز منطقه آلوده به سایر مناطق دور و نزدیک منتقل گردیده و ضمناَ بصورت مستقیم یا غیر مستقیم به دامهای دیگر منتقل شود.

الف:انتقال مستقیم:این نوع انتقال بعنوان مهمترین راه انتقال بیماری محسوب گردیده و دامهای بیمار یا دامهای آلوده به ظاهر سالم عامل بیماری به دامهای دیگر انتقال داده و سبب بروز بیماری در دامهای حساس میگردد.حیوانات جوان از طریق خوردن شیر دامهای آلوده مبتلا میشوند.

ب-انتقال غیر مستقیم:در این روش عامل بیماری توسط گاو،علوفه،لوازم و ادوات،کارگران و دلالان یا از طرق دیگر مانند گربه و پرندگان به واحد های دامداری مجاور منتقل میشود.

علائم بیماری در دامها:

گاو و گوساله  : ویروس عامل بیماری پس از ورود به بدن دام حساس طی یك دوره كوتاه پنج تا هفت روزه (دوره نهفتگی  یا کمون بیماری ) و تكثیر در سلولهای پوششی به خون وارد می گردد. اولین علامت کم اشتهایی – افسردگی و تب (تب بالا چهل تا چهل و یک درجه) و بی حالی  و لرزش  است . تولید شیر تا یک سوم مقدار اولیه کم می شود . ترشح بزاق زیاد می شود و به خاطر درگیری دهان دام ملچ و ملچ می کند . دام ممکن است در اثر درد دندان قروچه کند  . در لب ، گونه ها ، زبان ، منخرین ، سر پستان بین انگشتان ، تاج سم وزیکول هائی دیده می شوند . در موارد نادر گاهی بر روی پلک چشم نیز وزیکول دیده می شود. دردناک شدن سم باعث ایجاد لنگش در دام می شود . بعد از رسیدن وزیکول ها   که معمولا 24 ساعت طول می کشد وزیکول ها پاره شده و جای آنها یک زخم باقی می ماند . ضایعات دهان بعد از چند روز بهبود می یابند اما ضایعات بین انگشتان و پستان ممکن است به عفونت های ثانویه دچار شوند .

در گوساله ها بواسطه حساسیت بالا نسبت به دام بالغ ،‌ در هنگام بروز بیماری و واگیری با تلفات زیاد به دلیل ابتلا به فرم قلبی بیماری (میوكاردیت) بوجود می آید . گاهی شدت بیماری و سرعت ابتلا گوساله ها بقدری سریع است كه دام بدون بروز علائم ظاهری بیماری از قبیل ریزش بزاق و طاول ،‌در اثر ابتلا به فرم حاد قلبی تلف می شود. تلفات در گاو کم ( 1 الی 5 درصد ) و در گوساله ها بیشتر ( 20 الی 50 درصد ) می باشد. گوساله ها در اثر ویرمی تلف می شوند . ویروس تب برفکی در حیوانات جوان در میوکارد قلب اثر می گذارد . در صورت بهبودی دام ها تا مدت ها کاهش سرعت رشد و وزن گیری مشاهده می شود .

   در اثر تب  بالا ممکن است گاو آبستن سقط کند . دام های  مبتلا ممکن است برای مدت طولانی دچار ناباروری و یا  ضعف در باروری شوند . حتی در دام نر کاهش تولید اسپرم و کم شدن باروری به مدت طولانی دیده می شود .در ضمن انتقال بیماری از طریق اسپرم هم از نظر ممکن است اتفاق بیفتد  این مساله اهمیت زیادی دارد زیرا در دام هائی که نسبت به بیماری مقاومتر هستند نظیر دام های مناطق اندمیک بیماری ممکن است به شکل تحت بالینی بروز کند که دام به عنوان مخزن بیماری مطرح می باشد و اسپرم این دان می تواند تعداد زیادی دام حساس را در مناطق پاک دچار بیماری تب برفکی نماید  .

بیماری ممکن است با دیگر ضایعات و بهم ریختگی های سلامتی  همراه شود که سبب پیچیدگیهائی در تشخیص و کنترل بیماری می شود از جمله بیماری های دهانی ، ورم پستان ، لنگش ،بد شکلی سم ها ، میوکادیت ، کاهش وزن و کاهش رشد  می توان نام برد . دیده شده است پس از ضایعات در ناحیه سم باکتری های محیطی نظیر فوزوباکتریوم نکروفروم  وارد عمل شده و عفونت ثانویه ایجاد می کند ، در اثر جراحات ممکن است یک یا حتی دو قسمت سم جدا شود . در مواردی که فقط بیماری تب برفکی جراحات را ایجاد نماید  بهبودی بعد از 8 الی 15 روز دیده می شود .

  

 

 گوسفندو بز  : شدت علائم در گوسفند و بز (خصوصاً بز) نسبت به گاو كمتر بوده و اولین نشانه بیماری تب برفكی لنگش می باشد . طاول های ریزی در ناحیه سم و ندرتا" در دهان بروز نموده و چهره بیماری را مشابه به گاو نمایان می سازد
بیماری در بره ها همانند گوساله شدیدتر بوده و گاهی با تلفات بالای بره های نوزاد در بدو تولد در صورت بروز اپیدمی مشاهده می گردد.

 

 

 سایر حیوانات : در خوک مانند گاو علائم دیده می شود امام میزان تاول ها کمتر است برعکس عوارض در سم بیشتر دیده می شود و مرگ و میر بچه خوک ها بیشتر می باشد  .  در گوزن علائم مانند گاو است اما ممکن است گوزن شاخ خود را در اثر بیماری از دست بدهد .

 

 

پیشگیری و کنترل بیماری تب برفکی:

الف-واکسیناسیون:انجام عملیات واکسیناسیون تب برفکی بر اساس برنامه های اعلام شده از سوی سازمان دامپزشکی کشور همراه با اتخاذ مدیریت صحیح بهداشتی و پرورشی و همچنین انجام قرنطینه مناسب در کنترل و پیشگیری از بیماری نقش مهمی ایفا میکند،اگرچه واکسیناسیون به تنهایی نمیتواند مانع بروز بیماری گردد. استفاده از واكسن كشته تب برفكی ساخت موسسه رازی و یا وارداتی كه از سوشهای درگردش ویروس تب برفكی بومی تهیه میشود مناسبترین واكسن درحال حاضر میباشد. زمان واكسیناسیون برابر با توصیه شركت سازنده واكسن حداقل هر 4 ماه یكبار در واحدهای دامپروری و مناطق اشاره شده و همراه با استفاده از راپل واكسن و رعایت تمامی اقدامات بهداشتی و قرنطینه ای ذكر شده می باشد.

ب-کنترل و تردد دام و انجام خرید و فروش دام تحت نظر دامپزشکی نقش بسیار مهمی در کنترل بیماری دارد.

ج-کلیه افرادی که وارد دامداری میشوند میبایستی تمام اصول بهداشتی و قرنطینه ای از جمله ضد عفونی تعویض لباسها و پوشیدن لباس و چکمه مخصوص و عدم ورود خودرو ها و نیز ممانعت از تردد های غیر ضروری را رعایت نمایند.

د-کلیه دامهای تلف شده باید به طریقه بهداشتی و بر اساس دستور العملهای سازمان دامپزشکی کشور به همراه کود و فضولات دامی در عمق مناسب دفن گردد.

ه-محوطه دامداری آلوده می بایست با استفاده ار محلول فرمالین 5%،سود سوز آور 2% یا آهک ضد عفونی گردد.

و- دامهای تازه وارد میبایستی در محل دامداری بصورت مجزا و به مدت سه هفته قرنطینه گردد.

ز-از پرورش همزمان چند نوع دام مانند پرورش توام گاو و گوسفند در یک مکان خوداری گردد.

ح-موارد وقوع بیماری تب برفکی می بایست سریعاً با هماهنگی دکتر دامپزشک فارم به نزدیکترین اداره و یا شبکه دامپزشکی  اطلاع داده شود.

ط-از مراتع یا منابع غذایی که قبلاً گله آلوده از آن استفاده کرده است استفاده نگردد.

ی-جابجایی دام با اخذ مجوز قانونی با رعایت آرامش و به حداقل رساندن استرس حمل و نقل صورت پذیرد.

ک-دامهای فاقد سابقه واکسیناسیون یک هفته قبل از حمل و نقل واکسینه گردند از واکسیناسیون دامهای تازه وارد و خسته و بیمار خوداری شود.

ل-در دامهای جوان که برای اولین بار واکسن را دریافت میکنند، واکسن یادآور(راپل)حداقل سه هفته بعد از اولین واکسیناسیون تلقیح گردد.

   برای دیدن تصاویر بر روی ادامه مطلب کلیک کنید

 

ادامه نوشته