پرورش صنعتی بلدرچین
مهم‌ترین نکاتی که سبب صنعتی شدن پرورش این پرنده شده است به شرح
زیر است:
1- میزان رشد سریع: میزان رشد این پرنده در حدود ۵/۳ برابر دیگر طیور اهلی است.
2- بلوغ جنسی سریع: در حدود سن ۵۰-۴۰ روزگی بلدرچین‌های ماده در پیک تولید هستند.
۳- تولید تخم بالا: در صورت پرورش صحیح، این پرندگان در سال اول تولید توانایی تولید ۲۶۰ تخم را دارا هستند.
۴- کوتاه بودن فاصله میان نسل‌ها: توان بلدرچین در تولید ۴-۳ نسل در سال اول تولید این امکان را برای محققین فراهم آورده است تا از آن به عنوان پرنده‌ای آزمایشگاهی استفاده نمایند.
5- دوره انکوباسیون کوتاه: جوجه‌کشی تخم این پرنده ۱۸-۱۷ روز طول می‌کشد.
۶- تراکم بالای پرورش: با توجه به این که جثه این پرنده کوچک و نیز به سطح آبخوری و دانخوری کم‌تری احتیاج دارد، در مقایسه با دیگر پرندگان تعداد پرنده بیش‌تری در واحد سطح می‌توان پرورش داد.
۷- واکسیناسیون کم‌تر: با توجه به این که گونه‌های بلدرچین در برابر برخی از بیماری‌های رایج طیور حساسیت کم‌تری دارند، در نتیجه به واکسیناسیون کم‌تری احتیاج دارند.
8- برگشت سریع سرمایه: با توجه به این که سن بلوغ بلدرچین ۵۰-۴۰ روزگی است، در نتیجه می‌توان گوشت و تخم این پرنده را سریع به بازار عرضه نمود.
۹- ارزش غذایی بالای گوشت و تخم بلدرچین
در کشور ما بعد از انقلاب برای اولین بار پرورش بلدرچین در استان یزد آغاز گردید که به صورت مجتمعی شامل واحد مادر، گوشتی، ندی و جوجه‌کشی اداره می‌گردد.
بلدرچین دارای گوشتی با پروتئین بالا و درصد چربی کم است که برای کودکان و بیماران بسیار مفید واقع می‌شود. تخم بلدرچین بیضی شکل است که وزن آن ۱۵-۸ گرم و رنگ آن معمولا سفید با خال‌های سیاه یا قهوه‌ای تا آبی و زرد نخودی مایل به سبز است. الگوی تخم و رنگ تخم بلدرچین منحصر به فرد است و منبع خوبی از ویتامین‌ها (به جز ویتامین c) به شمار می‌رود. کیفیت تخم بلدرچین بالا و میزان کلسترول آن از تخم مرغ کم‌تر است. تعیین جنسیت جوجه بلدرچین از یک‌روزگی صورت می‌گیرد که این کار نیازمند افراد آموزش دیده و ماهر است. اما از سه هفتگی می‌توان نرها و ماده‌ها را به‌وسیله رنگ پرهای ناحیه سینه از یکدیگر تشخیص داد. پرهای سینه‌ای نرها به رنگ قرمر مایل به قهوه‌ای و ماده‌ها به رنگ خرمایی سوخته (خاکستری با نقاط سیاه رنگ) است.
وزن جوجه‌های تازه هچ شده در حدود ۱۰-۵ گرم است که درسن ۵۰-۴۰ روزگی به بلوغ می‌رسند. وزن بلدرچین‌های نر بالغ به ۱۵۰-۹۰ گرم و وزن ماده‌ها به ۱۸۰-۱۱۰ گرم می‌رسد. همچنین تعداد کروموزوم‌های بلدرچین ۷۸ عدد، شامل شش جفت کروموزوم بزرگ، شش جفت متوسط و ۲۷ جفت میکروکروموزوم است که کروموزوم‌های جنسی از نوع بزرگ هستند.
جوجه‌کشیتخم‌گذاری بلدرچین‌ها از بعدازظهر شروع و در غروب پایان می‌پذیرد که بر اساس فصل، شرایط آب و هوایی و برنامه کاری جمع‌آوری تخم‌ها چندین بار در طول این مدت صورت می‌پذیرید. دمای مناسب محل ذخیره‌سازی تخم‌ها ۵/۱۵-۵/۱۲ درجه سانتی‌گراد و با رطوبت ۸۰-۷۵ درصد است که این شرایط برای ذخیره تخم‌ها در مدت زمان ۷-۵ روز است. قبل از قرار دادن تخم‌ها در داخل در دستگاه ستر باید تخم‌های آلوده را به وسیله کاغذ سمباده یا پارچه پشمی سفت به آرامی تمیز و در محلول گرم (۳/۴۳ درجه سانتی‌گراد) ضدعفونی کرد. سپس آن‌ها را در دمای ۱/۲۱ درجه سانتی‌گراد و رطوبت ۷۵درصد به مدت ۲۰ دقیقه به نسبت ۲۰ گرم پرمنگنات پتاسیم و ۴۰ سی‌سی فرمالین گازدهی می‌نمایند. سپس تخم‌ها را در داخل دستگاه ستر قرار می‌دهند.
پرورش جوجه بلدرچین
دمای آغازین جهت پرورش جوجه بلدرچین در زیر مادر مصنوعی و در بالای سر جوجه ۳۵ درجه سانتی‌گراد است که این دما هر چهار روز یک بار ۸/۲-۵/۲ درجه کاهش می‌یابد تا به ۲۱ درجه سانتی‌گراد برسد. معمولا تا سه هفتگی برای هر جوجه ۱۵۰ سانتی‌متر مربع فضا در نظر می‌گیرند. استفاده از آب شکر ۸درصد در ۳-۲ روز اول نتیجه خوبی دربرخواهد داشت. برای جوجه بلدرچین‌ها تا سه هفتگی دو سانتی‌متر دانخوری و یک سانتی‌متر آبخوری به ازاء هر قطعه در نظر می‌گیرند. در دو هفته اول نوررسانی ۲۴ ساعته است که پس از آن تا ۱۲ ساعت کاهش می‌یابد.
پرورش نیمچهمعمولا از دو روش برای پرورش بلدرچین استفاده می‌شود: الف) بستر؛ ب) باتری که اخیرا مورد استفاده قرار می‌گیرد و دارای مزایایی همچون تعداد جوجه بیش‌تر در واحد سطح، نیروی کار کم‌تر، بهداشت بیش‌تر، سهولت در حذف، درمان و پیشگیری و استفاده بهتر از سطح است.
دمای مورد نیاز نیمچه‌ها ۲۸-۲۱ درجه سانتی‌گراد است و تا ۵ هفتگی که بلدرچین‌ها به قفس‌های تخم‌گذاری منتقل می‌شوند، از ۱۲ ساعت نور بهره می‌برند. برای رشد بهتر، نرها و ماده‌ها جدا از یکدیگر پرورش داده می‌شوند. در این سن در بستر به ازاء هر نیمچه ۱۸۰-۱۵۰ سانتی‌متر مربع بسته به نوع جوجه و فصل در نظر می‌گیرند. برای هر جوجه ۳-۵/۲ سانتی‌متر دانخوری و ۲-۵/۱ سانتی‌متر آبخوری در نظر می‌گیرند. در صورت استفاده از آبخوری نیپل، هر نیپل برای ۱۵ پرنده در نظر گرفته می‌شود.
پرورش بلدرچین مادر
در حالت تجاری بلدرچین‌ها در قفس‌های توری به ظرفیت ۲۰ تا ۳۰ و حتی ۴۰ بلدرچین پرورش داده می‌شوند. معمولا به ازاء هر بلدرچین ۲۰۰-۱۵۰ سانتی‌متر مربع فضا در قفس در نظر گرفته می‌شود. مقدار فضای دانخوری ۳-۵/۲ سانتی‌متر به ازاء هر قطعه است. مقدار فضای آبخوری معمولا عامل محدود کننده‌ای در سیستم قفس نیست. قفس‌ها معمولا تا ۸ ردیف نصب می‌شوند. سن فروش بلدرچین‌ها معمولا ۱۸-۱۷ هفتگی است.
بیماری‌ها
بلدرچین معمولا به بیماری‌های زیر حساسیت بیش‌تری دارد:
۱- مارک: واکسیناسیون این بیماری در ۲۰ روزگی و با تزریق در ناحیه گردن صورت می‌گیرد.
۲- نیوکاسل: واکسیناسیون این بیماری هم‌زمان با مارک به صورت قطره چشمی صورت می‌گیرد و هر ۳ ماه یک بار به صورت اسپری مصرف می‌گردد.
۳- آبله: واکسن آبله در ۸-۶ هفتگی مصرف می‌گردد.
از دیگر بیماری‌هایی که بلدرچین را درگیر می‌نماید می‌توان به کوکسیدیوز، کانی‌بالیسم، سالمونلا، ورم روده‌ای قرحه‌ای و برونشیت اشاره کرد.
درصد تلفات بلدرچین در سنین مختلف به قرار زیر است:
- ۱۰-۱ روزگی: ۲درصد
- ۱۰ روزگی تا شروع تخم‌گذاری: ۲درصد
- دوره تخم‌گذاری (۱۰ ماه): ۱۵درصد
1- میزان رشد سریع: میزان رشد این پرنده در حدود ۵/۳ برابر دیگر طیور اهلی است.
2- بلوغ جنسی سریع: در حدود سن ۵۰-۴۰ روزگی بلدرچین‌های ماده در پیک تولید هستند.
۳- تولید تخم بالا: در صورت پرورش صحیح، این پرندگان در سال اول تولید توانایی تولید ۲۶۰ تخم را دارا هستند.
۴- کوتاه بودن فاصله میان نسل‌ها: توان بلدرچین در تولید ۴-۳ نسل در سال اول تولید این امکان را برای محققین فراهم آورده است تا از آن به عنوان پرنده‌ای آزمایشگاهی استفاده نمایند.
5- دوره انکوباسیون کوتاه: جوجه‌کشی تخم این پرنده ۱۸-۱۷ روز طول می‌کشد.
۶- تراکم بالای پرورش: با توجه به این که جثه این پرنده کوچک و نیز به سطح آبخوری و دانخوری کم‌تری احتیاج دارد، در مقایسه با دیگر پرندگان تعداد پرنده بیش‌تری در واحد سطح می‌توان پرورش داد.
۷- واکسیناسیون کم‌تر: با توجه به این که گونه‌های بلدرچین در برابر برخی از بیماری‌های رایج طیور حساسیت کم‌تری دارند، در نتیجه به واکسیناسیون کم‌تری احتیاج دارند.
8- برگشت سریع سرمایه: با توجه به این که سن بلوغ بلدرچین ۵۰-۴۰ روزگی است، در نتیجه می‌توان گوشت و تخم این پرنده را سریع به بازار عرضه نمود.
۹- ارزش غذایی بالای گوشت و تخم بلدرچین
در کشور ما بعد از انقلاب برای اولین بار پرورش بلدرچین در استان یزد آغاز گردید که به صورت مجتمعی شامل واحد مادر، گوشتی، ندی و جوجه‌کشی اداره می‌گردد.
بلدرچین دارای گوشتی با پروتئین بالا و درصد چربی کم است که برای کودکان و بیماران بسیار مفید واقع می‌شود. تخم بلدرچین بیضی شکل است که وزن آن ۱۵-۸ گرم و رنگ آن معمولا سفید با خال‌های سیاه یا قهوه‌ای تا آبی و زرد نخودی مایل به سبز است. الگوی تخم و رنگ تخم بلدرچین منحصر به فرد است و منبع خوبی از ویتامین‌ها (به جز ویتامین c) به شمار می‌رود. کیفیت تخم بلدرچین بالا و میزان کلسترول آن از تخم مرغ کم‌تر است. تعیین جنسیت جوجه بلدرچین از یک‌روزگی صورت می‌گیرد که این کار نیازمند افراد آموزش دیده و ماهر است. اما از سه هفتگی می‌توان نرها و ماده‌ها را به‌وسیله رنگ پرهای ناحیه سینه از یکدیگر تشخیص داد. پرهای سینه‌ای نرها به رنگ قرمر مایل به قهوه‌ای و ماده‌ها به رنگ خرمایی سوخته (خاکستری با نقاط سیاه رنگ) است.
وزن جوجه‌های تازه هچ شده در حدود ۱۰-۵ گرم است که درسن ۵۰-۴۰ روزگی به بلوغ می‌رسند. وزن بلدرچین‌های نر بالغ به ۱۵۰-۹۰ گرم و وزن ماده‌ها به ۱۸۰-۱۱۰ گرم می‌رسد. همچنین تعداد کروموزوم‌های بلدرچین ۷۸ عدد، شامل شش جفت کروموزوم بزرگ، شش جفت متوسط و ۲۷ جفت میکروکروموزوم است که کروموزوم‌های جنسی از نوع بزرگ هستند.
جوجه‌کشیتخم‌گذاری بلدرچین‌ها از بعدازظهر شروع و در غروب پایان می‌پذیرد که بر اساس فصل، شرایط آب و هوایی و برنامه کاری جمع‌آوری تخم‌ها چندین بار در طول این مدت صورت می‌پذیرید. دمای مناسب محل ذخیره‌سازی تخم‌ها ۵/۱۵-۵/۱۲ درجه سانتی‌گراد و با رطوبت ۸۰-۷۵ درصد است که این شرایط برای ذخیره تخم‌ها در مدت زمان ۷-۵ روز است. قبل از قرار دادن تخم‌ها در داخل در دستگاه ستر باید تخم‌های آلوده را به وسیله کاغذ سمباده یا پارچه پشمی سفت به آرامی تمیز و در محلول گرم (۳/۴۳ درجه سانتی‌گراد) ضدعفونی کرد. سپس آن‌ها را در دمای ۱/۲۱ درجه سانتی‌گراد و رطوبت ۷۵درصد به مدت ۲۰ دقیقه به نسبت ۲۰ گرم پرمنگنات پتاسیم و ۴۰ سی‌سی فرمالین گازدهی می‌نمایند. سپس تخم‌ها را در داخل دستگاه ستر قرار می‌دهند.
پرورش جوجه بلدرچین
دمای آغازین جهت پرورش جوجه بلدرچین در زیر مادر مصنوعی و در بالای سر جوجه ۳۵ درجه سانتی‌گراد است که این دما هر چهار روز یک بار ۸/۲-۵/۲ درجه کاهش می‌یابد تا به ۲۱ درجه سانتی‌گراد برسد. معمولا تا سه هفتگی برای هر جوجه ۱۵۰ سانتی‌متر مربع فضا در نظر می‌گیرند. استفاده از آب شکر ۸درصد در ۳-۲ روز اول نتیجه خوبی دربرخواهد داشت. برای جوجه بلدرچین‌ها تا سه هفتگی دو سانتی‌متر دانخوری و یک سانتی‌متر آبخوری به ازاء هر قطعه در نظر می‌گیرند. در دو هفته اول نوررسانی ۲۴ ساعته است که پس از آن تا ۱۲ ساعت کاهش می‌یابد.
پرورش نیمچهمعمولا از دو روش برای پرورش بلدرچین استفاده می‌شود: الف) بستر؛ ب) باتری که اخیرا مورد استفاده قرار می‌گیرد و دارای مزایایی همچون تعداد جوجه بیش‌تر در واحد سطح، نیروی کار کم‌تر، بهداشت بیش‌تر، سهولت در حذف، درمان و پیشگیری و استفاده بهتر از سطح است.
دمای مورد نیاز نیمچه‌ها ۲۸-۲۱ درجه سانتی‌گراد است و تا ۵ هفتگی که بلدرچین‌ها به قفس‌های تخم‌گذاری منتقل می‌شوند، از ۱۲ ساعت نور بهره می‌برند. برای رشد بهتر، نرها و ماده‌ها جدا از یکدیگر پرورش داده می‌شوند. در این سن در بستر به ازاء هر نیمچه ۱۸۰-۱۵۰ سانتی‌متر مربع بسته به نوع جوجه و فصل در نظر می‌گیرند. برای هر جوجه ۳-۵/۲ سانتی‌متر دانخوری و ۲-۵/۱ سانتی‌متر آبخوری در نظر می‌گیرند. در صورت استفاده از آبخوری نیپل، هر نیپل برای ۱۵ پرنده در نظر گرفته می‌شود.
پرورش بلدرچین مادر
در حالت تجاری بلدرچین‌ها در قفس‌های توری به ظرفیت ۲۰ تا ۳۰ و حتی ۴۰ بلدرچین پرورش داده می‌شوند. معمولا به ازاء هر بلدرچین ۲۰۰-۱۵۰ سانتی‌متر مربع فضا در قفس در نظر گرفته می‌شود. مقدار فضای دانخوری ۳-۵/۲ سانتی‌متر به ازاء هر قطعه است. مقدار فضای آبخوری معمولا عامل محدود کننده‌ای در سیستم قفس نیست. قفس‌ها معمولا تا ۸ ردیف نصب می‌شوند. سن فروش بلدرچین‌ها معمولا ۱۸-۱۷ هفتگی است.
بیماری‌ها
بلدرچین معمولا به بیماری‌های زیر حساسیت بیش‌تری دارد:
۱- مارک: واکسیناسیون این بیماری در ۲۰ روزگی و با تزریق در ناحیه گردن صورت می‌گیرد.
۲- نیوکاسل: واکسیناسیون این بیماری هم‌زمان با مارک به صورت قطره چشمی صورت می‌گیرد و هر ۳ ماه یک بار به صورت اسپری مصرف می‌گردد.
۳- آبله: واکسن آبله در ۸-۶ هفتگی مصرف می‌گردد.
از دیگر بیماری‌هایی که بلدرچین را درگیر می‌نماید می‌توان به کوکسیدیوز، کانی‌بالیسم، سالمونلا، ورم روده‌ای قرحه‌ای و برونشیت اشاره کرد.
درصد تلفات بلدرچین در سنین مختلف به قرار زیر است:
- ۱۰-۱ روزگی: ۲درصد
- ۱۰ روزگی تا شروع تخم‌گذاری: ۲درصد
- دوره تخم‌گذاری (۱۰ ماه): ۱۵درصد
+ نوشته شده در چهارشنبه دوم اسفند ۱۳۹۱ ساعت 19:41 توسط محمد حاجیان
|
