مقالات دام وطیور

عوامل موثر بر طول عمر مفید گاو شیری

الف- مرحله ی تولد تا از شیرگیری
مدیریت گوساله ها در سه ماه اول بسیار مهم است زیرا در این مدت حیوان دوره ی تولد، ارتبات با محیط مصرف آغوز وشیر خوارگی را تجربه می کند. از طرف دیگر وضعیت فیزیولوژیکی حیوان در این دوره ازجنبه های حائز اهمیت می باشد که شامل توانائی جذب مولکولهای درشت ایمنوگلوبین در روده ، توانائی هضم بالای چربی و ساکارید ها بدون عارضه ی متابولیسمی، مستعد بودن حیوان به عفونت های روده ای و اسهال و تغییرات معنی دار در شکل ، حجم و ترکیب مواد مغذی و عادت یافتن سیستم بدن با آن می باشد.

زایمان گاو و مراقبت از گوساله :
در صورت رعایت اصول انتخاب اسپرم و تغذیه مناسب، زایمان طبیعی خواهد بود. نکته ی اساسی و حیاتی درمورد گوساله در 15 دقیقه ی اول بعد از تولد است که رفلکس تنفسی باید فعال گردد و گوساله باید خشک شود؛ در صورت زایمان طبیعی و عدم شیوع یون گاو باید خود این گاو با لیس زدن گوساله انجام دهد. گوساله 72-24 ساعت زمان لازم دارد تا به حد آستانه ی تنظیم دمائی بدن برسد (3). تا 6 ساعت اول بعد از زایمان جذب ایمنوگلوبین حداکثر است ودر این مدت تا5 درصد وزن بدن و در روز اول تا 10- 8 درصد وزن بدن باید آغوز بخورد(به دلیل اهمیت آغوز توصیه شده که در صورت امتناع گوساله با لوله ی مری آن را به صورت اجباریخورانده شود) مدت خشکی مادر ، کیفیت تغذیه ی آن از لحاظ سلنیوم ویتامین های A ، Eو K ، سن مادر ومیزان ایمن زائی درآن زمان مصرف آغوز توسط گوساله در کیفیت عملکرد آغوز موثر است، میزان ایمنوگلوبین در شیر مادر از 22 تا 50 میلی گرم در میای لیتر متغیر است(3). مصرف آغوز علاوه بر ایجاد ایمنی غیر فعال(میزان100 گرم) برای گوساله به دلیل غنی بودن از ویتامین ها ، انرژی ، پروتئین ، عوامل محرک رشد نا شناخته و هورمون ها ، باعث بالا رفتن بنیه ی عمومی گوساله می شود و به عنوان پایه و زیر بنای دام درکل زندگی محسوب می شود. در مورد گوساله های متولد شده از سخت زائی را باید توجه ویژه کرد چون از یک طرف به علت ضعف مادر توانائی لیسیدن ساقط می شود واز طرف دیگر به دلیل تاخیر زایمان تنفس گوساله از مایعات رحمی رفلکس تنفس فعال نمی شود وباید با سر و ته کردن گوساله وخارج کردن مایعات آن را فعال کرد. قطع بند ناف از اعمال حیاتی است که محل قطع و نحوه ضدعفونی آن برای سلامت گوساله مهم است. خوراندن بیش از حد آغوز باعث ناراحتی گوارش وبالطبع آن باعث بروز اسهال وبه هم خوردن توازن گوساله می شود.
جایگاه تمیز برای گوساله از موارد تاثیر گذار در سلامت آن است و احتمال ایجاد عفونت را کاهش می دهد. تغذیه ی آغوز 2-1 روز اول طول می کشد بعد از آن تغذیه ی شیر شروع می شود . با توجه به اینکه قیمت شیر کامل بالاست برای بالا بردن سود می توان تمام یا بخشی از آن را با جانشین شونده ی مناسب جانشین کرد که به قیمت شیر ، قیمت جانشین شونده ،ارزش غذائی آن ، میزان آغوز و شیرهای دور ریختنی ( شیرهای و آلوده و غیرقابل استفاده توسط انسان) بستگی دارد. در مورد گوساله های ماده توصیه می شود که در 3 هفته ی اول از شیر کامل تغذیه کنند که واین به به علت این است که مادران و مولدین آینده گله خواهند بود . شیر اورام پستانی نیز تنها باید به گوساله های نر داد . در صورتی که امکان جداسازی گوساله های ماده از همدیگر و عدم مکیدن پستانهای هم و جود داشته باشد مصرف شیر اورام پستان مانعی ندارد. در صورت تغذیه ی جانشین شونده باید به احتیاجات مواد معدنی، ویتامین ها و ... توجه شود. جیره های استارتر را می توان از هفته ی دوم به بعد در اختیار گوساله گذاشت. در مورد مصرف علوفه هم اختلاف نظر وجود دارد. از جنبه ی افزایش حجم پیش معده و تحریک نشخوار و هضم صحیح (زمان ماندگاری ) و قیمت خوراک مفید است از طرف دیگر با توجه به غیر فعال بودن شکمبه در ابتدا و عدم هضم فیبر و ایجاد مشکلات، زیر8 هفته توصیه نمی شود مگر مقدار کمی برگ یو نجه با کیفیت که در استارتر گنجانده می شود(3).
گوساله ها برای استفاده از علوفه و مواد متراکم نیاز به فلور مناسب شکمبه وپرزهای گسترده جهت جذب دارند . غلات با ایجاد اسید ها ی چرب فرار بوتیرات و پروپیو نات باعث گسترش پرز ها و بالا رفتن قابلیت جذب اسید های چرب فعال می شوند. ایجاد بوتیرات و پروپیونات در اثر تخمیر مناسب ناشی از فلور میکروبی مناسب ایجاد می شود واین مجموعه هضم و جذب را افزایش داده ودر نهایت رشد گوساله را افزایش می دهد.
مصرف آب ودر اختیار گذاشتن آب در کنار شیر یا جایگزین شیر باعث افزایش ماده ی خشک مصرفی می شود. البته ممکن است که گوساله که به طور آزادانه آب در اختیار دارد بیش از مورد نیاز آب مصرف کند ودر فرآیند لخته شدن شیر مشکل ایجاد کرده و موجبات اسهال را فراهم کند.
با توجه به قیمت بالای مواد مغذی مصرفی گوساله ها سعی بر این است که گوساله در حد نیاز رشد مناسب تغذیه شود و مصرف بیش از حد آن باعث چاقی می شود و قابل قبول نخواهد بود.زیرا از یک طرف هزینه ی تمام شده ی پرورش بالا می رود واز طرف دیگر با توجه به پروسه ی از شیرگیری امکان از خوراک افتادن واز بین رفتن این هزینه ها بیشتر خواهد بود مضاف بر آن با توجه به هزینه ی رشد پائین در بعد از شیرگیری به صرفه تر است که حتی المکان به آن دوره موکول شود.
از شیرگیری گوساله ها و تبدیل خوراک مایع به جامد و تغییرکیفیت ماده ی خوراکی می تواند گوساله ها را با مشکل مواجه کند که باید با سیاست هائی نظیر حذف تدریجی شیر و تامین احتیاجات به طور کامل از مواد خو راکی می توان این استرس را به حداقل رسانید گفته می شود که گوساله زمانیکه 1 درصد وزن بدن ، ماده ی خشک مصرف کند می تواند از شیر گرفته شود که مو ثر از حجم پیش معده، کیفیت پرزهای آن و فلور میکروبی آن است.

عوامل موثر بر مرگ و میر گوساله ها:

اسهال
چیزی حدود 5-7 درصد گو ساله ها تا پایان دوره ی پرورش تلف می شوند(3) که متاثر از عوامل تغذیه ای ، محیط و پاتوژنیک است که رقم قابل توجه و تعیین کننده دراقتصاد گاوداریمی باشد . علاوه بر مرگ و میر ، هزینه های درمان و باز گرداندن دام به حالت اول نیز هزینه ی قابل توجه را به خود معطوف می کند.عنوان شده اسهال در سال 1991 ،250 میلیون دلار برای صنعت گاو شیری امریکا هزینه به دنبال داشته است.
بخش عمده ای از مرگ و میر در گوساله ها به علت اسهال رخ می دهد که این اسهال می تواند با منشا تغذیه ای و پاتوژنیک باشد. معمو لا عوامل تغذیه به مقدار کمتر باعث کاهش قوام مدفوع نسبت به عوامل پاتوژنیک می شود و قابلیت برگشت به حالت اول در آنها راحتتر است. گوساله های تازه متولد شده در اثر عواملی مانند ؛ محیط غیر بهداشتی ، مصرف ناکافی آغوز ،مصرف آغوز یا شیر نا مطلوب یا مصرف بیش از حد مستعد ابتلا به اسهال شونده میزان شیوع پاتوژنهای ایجاد کننده ی اسهال نیز تاثیر قابل توجهی دارد. از گونه های عمومی می توان به باکتری اشریشیا کلای (که در هفته ی اول منجر به اسهال کشنده می شود ) باکتری سالمونلا( از هفته ی اول تا هفته ی چهارم عمل میکند ) و ویروس های رتاویروس و کورناویروس (که به ترتیب از هفته ی اول و دو ،سه روز اول اتفاق می افتند و منجر به اسهال آبکی وکشنده می شوند)اشاره کرد. قبل از شروع اسهال آگاهیهایی نظیر آرام شیر خوردن و بازی کردن با شیر وعدم تمایل به نوشیدن ،خوردن ودراز کشیدن به پهلوی راست و کاهش مدفوع از آن جمله می باشند. بعد از بروز اسهال به علت کاهش آب بدن و دفع الکترولیت های ضروری وعدم هضم وجذب کافی مواد خوراکی گوساله به شدت احساس ضعف می کند در مواردی هم عامل عفونی وارد خون شده و ایجاد سپتیسمی می کند که مجموع عوامل فوق سبب مرگ دام می شود ممکن است که دام جان سالم به در برد ولی به تجربه ثابت شده که گاوی که از گوسالگی سابقه اسهال داشته نسبت به گاوهای دیگر در ادامه زندگی آسیب پذیرتر بوده است .

اقداماتی که در زمان اسهال باید انجام داد :
1- جدا کردن گوساله آلوده از دیگر گوساله ها
2- جایگزین کردن مایعات با الکترولیت ها جهت بالا بردن قوام مدفوع وتامین نیاز دام
3-مصرف شیر والکترولیت به صورت یک در میان
4-با کمک دام پزشک عامل را شنا سایی کنیم و از بین ببریم

پنومونی
از موارد دیگر ایجاد کننده مرگ و میر در گوساله ها پنومونی است که همان آلودگی ریه ها است .
گوساله ها با بینی باز نفس می کشند وسرفه می کنند در ادامه تب دار می شوند واز خوردن غذا امتناع می کنند در صورت عدم رسیدگی در مدت 4-3روز تلف می شوند پنومنی با انتقال اجرام بیماری زا از سایر گوساله ها یا گاو های دیگر منتقل می شود گوساله های که یک بار مبتلا شده اند دچار حساسیت بیشتر اند و نسبت به اجرام دیگر هم آلوده می شوند . قرار دادن در باکس های مجزا ،تهویه و رطوبت مناسب مصرف آنتی بیوتیک زیر نظر دام پزشک ودر نهایت تشخیص عامل وفائق آمدن بر آن از اعمال مفید در مدیریت پنومونی می باشد .

روشهای مدیریتی که در کل باعث سلامت گوساله می شوند:
1- واکسینه کردن گاو علیه اشرشیا کلای و ویرو س ها جهت ایجاد وتقویت ایمنیت آغوز
2- اطمینان از سلامت وبهداشت زایمان و تدابیر ویژه در زمان آلودگی به بدن
3- تغذیه از آغوز با کیفیت تا دو روز
4- غذای تازه تمیز وبا کیفیت
5-جایگاه خشک ومناسب برای استراحت و بهره مندی از هوای تازه

ب-عوامل موثربرطول عمرمفیدتلیسه ها (از6 ماه به بعد)
سالانه35-25درصدگله های شیری حذف می شوندوبرای حفظ گله دوشا بایدجانشین های آنها ازبین تلیسه های موجود درسال قبل انتخاب شوند پس بایددرنظرداشت که هرگونه فعالیت وشدت وضعف مدیریتی دراین زمان به طورغیرمستقیم برعملکردتولیدی اثرمعنی داری خواهدگذاشت عنوان شده که20-15درصدهزینه های تولیدشیرمربوط به تلیسه های جایگزین است وبایدتلاش شودتاحتی الامکان تلیسه های باوضعیت بدنی مناسب،زایش درسن قابل قبول وسلامت دام وتولیدگوساله وشیرمناسب درزایش اول وهمینطوردرزایش های بعدی ایجادکرد وهرگونه آثارمثبت ومنفی درزمان تولید میتواند ناشی ازدوران تلیسگی باشد.در استراتژی پرورش تلیسه هابایدامادگی برای تلقیح درسن15-13ماهگی شودکه دام بایدبه60درصدوزن بلوغ جسمی خودرسیده باشد.ارتفاع ازجدوگاه130cmودارای امتیازبدنی 3باشد.دررابطه باامتیازبدنی بایدسعی شودکه گوساله هاازابتداچاق نشوندودرحداحتیاج،انرزی وپروتئین مصرف کند.چاقی باعث افزایش حجم چربی بدن واگرهمراه عدم تامین پروتئین مطلوب باشدسبب کوتاهی قد عدم رشداستخوان لگن وتوسعه اندام های تولیدمثلی می شودکه سن اولین تلقیح راافزایش می دهد(باوجوداینکه وزن بدن به حدمطلوب رسیده ولی این وزن ناشی ازذخائرچربی است.)ازطرف دیگرچربی بانفوذدرغددپستان ممانعت فضایی برای توسعه مجاری شیری درآن وکاهش تولیدپس اززایش می شود.درصورت آبستنی،زایمان بامشکل مواجه می شودواحتمال ناهنجاری پس اززایمان نیزبالامی رود.ازطرف دیگرباتوجه به هزینه بالای خوراک مصرف وعدم نیازدام به این مقدارخوراک بارهزینه مضاعف به بدنه پرورش وارد می شودکه قابل قبول نیست.تغذیه ناکافی نیزباعث عدم رشد و سلامت کافی وکاهش طول عمر مفیددام می شود.بایدبااستفاده ازجداول استاندارد احتیاجات دام رابه بهترین نحو براوردکرد.ازمیان مراحل مختلف تغذیه مرحله تلقیح تازایش یکی ازبخش های مهم تغذیه تلیسه هاست که بایددرهنگام زایمان باامتیازبدنی3.75-3.5داشته باشیم.ازطرف دیگراحتیاجات آبستن دراواخرآن بایدمنظورشودهمچنین تغذیه مناسب قبل اززایش جهت عادت دهی به مصرف میزان مناسب کنسانتره بعدازایش وهمینطورتامین کلسیم وسایرعناصروویتامین های ضروری برای تولیدآغوزوشیروسلامت دام لازم است.

عوامل موثر برسلامت تلیسه ها
تلیسه ها به دلیل عدم تولید شیر کمتر با نوسانات متابولیسمی مواجه اند وبا یک مدیریت مناسب می توانند به راحتی این دوره را طی کنند ؛ این موضوع گا ها باعث بی توجهی پرورش دهندگان وبا سوء مدیریت هایی که روی آنها انجام می دهند باعث ایجاد مشکلات در آنها می شوند که نتایج آن در زمان تلیسه گی وتولیدمواجه پرورش دهندگان خواهد شد از مهمترین موارد بحث جایگاه است که به دلیل مسائل رفتاری و جلوگیری از آسیب دیده گی ها وارائه ی مدیریت خوب تغذیه توصیه می شودکه این دام ها در گروه های با حداقل اختلاف سنی ممکن دسته بندی شوند
تمیزی و خشکی بستر تلسیه ها ، وجود گل ولای در بستر و چسبیدن آن به بدن گوساله باعث کاهش سرعت رشد و تعویق زمان اولین زایش می شود و دام را به بیماری انگلی مبتلا می کند و از طرف دیگر باعث تخریب فیزیکی و پاتوژنیک اندام های حرکتی وسمها می شوند
مشکلات ورم پستان نیز از مسائلی است که از دوران تلیسه گی شروع می شود و در دام های بالغ خود را نشان می دهد که بخش مربوط توضیح داده خواهد شد. از مسائل مهم تاثیر گذار در دورهانجام واکسیناسیون است که طبق پروتوکل های منطقه ای وعلمی اجرا می شود داده خواهد شد.

ج-عوامل موثر بر طول عمر مفید گاوهای شیری در مرحله ی تولید
با پیشرفت صنعت گاوشیری وافزایش پتانسیل تولیدی گاوها حساسیت آن ها هم بالاترمی رود و از جمله ی آن حساسیت ها نسبت به بعضی متابولیت های سمی است که با توجه به حجم بالای تولید و افزایش متابولیسم بدن ایجاد می شوند. در صورتی که قصوری در بخشی از شرایط استاندارد رخ دهد حیوان از تعادل خارج می شود و باز گرداندن آن به شرایط استاندارد مشکل خواهد بود از سوی دیگر تغییراتی که در مراحل مختلف تولید در سیستم فیزیولوژی حیوان رخ می دهد می تواند زمینه ساز خروج از تعادل متابولیتی باشند . با توجه به کاهش تولید شیر در اواخر آبستنی از احتیاجات دام در این دوره کاسته می شود و حجم خوراک ونوع مواد خوراکی تغییر می کند و اوج آن در دوره ی خشکی رخ می دهد در این حال سیستم گوارشی و اندام های وابسته با سطح و کیفیت خوراک آدابته می شوند .
زایمان باعث تغییرات معنی دار درسطح متابولیت خون و همین طور اشتهای دام نیز کاهش می یابد و از مقدار مصرفی خوراک کاسته می شود بخصوص اگر دام بیش از حد چاق شده باشد. درادامه حیوان آدابته به خوراک کم وتولید رو به افزایش مواجه است که نیاز غذای ی بالایی را می طلبد میزان تولید تا 60 روزه گی به اوج خود می رسد در صورتی که مقدار خوراک 80-70 روز طول می کشد تا به اوج خود برسد که این تفاوت باعث می شود که حیوان با بالانس منفی انرژی مواجه شود. مجموع این عوامل باعث می شود که اکثر بیماری های متا بولیک از زایمان تا یک ماه بعد از آن رخ دهند.

تغییرات دما و کیفیت بستر و سیستم شیر دوشش در تشدید این حساسیت ها سهم بالایی دارند نوع جیره نویسی و تامین احتیاجات حیوان به صورت قابل جذب تامین توازن احتیاجات در خوردن فیبر کافی و گرفتن قدرت انتخاب از گاو ازمواردی که در کنترل این ناراحتی ها مفید خواهد بود
نکته ی حائز اهمیت وابستگی این ناهنجارها به یکد یگر است که ممکن است در گاو در واحد زمان به تعداد زیادی از آنها مبتلا شوند که معمو لا ابتلا به یکی ا زآنها زمینه ی مبتلا شدن به سایرین را ایجاد می کند .
نکته ی دیگر این است که تغییرات متابولیتی در بدن به صورت پیوسته است و به یک مرحله که رسید، برای پرورش دهنده قابل رویت می شود وممکن است درصد بالایی از گله در اندازه گیری متا بو لیت خون غیر نرمال نشان دهند که بدون نشان دادن عوارض بالینی در میزان تولید صفات تولید مثلی و لنگش دام ایجاد تغییرات نامطلوب کنند و طول عمر تولیدی مفید حیوان را کاهش دهند .

بیماری های متابولیکی مهم:

1- تب شیر
در زمان زایمان به علت مصرف زیاد کلسیم که در آغوز و رحم رخ می دهد و کاهش اشتهای دام و حرکات لوله ی گوارش و نیز تاخیر ‍پاسخ به تحریک 1و 25 دی هیدروکسی ویتامینD ( تحریک پارا تیرویید و تحریک 25 دی هیدروکسی ویتامینD طبیعی است ) و عدم موبیلیزه شدن مقدار کافی کلسیم از روده و استخوان مقدار کلسیم خون را به مقدار( mg/dl) 8 کاهش می یابد ( مقدار طبیعی mg/dl8-10 است) در صورتی که یکی از موارد فوق شدیدتر باشد مقدار کلسیم خون به حدی میرسد که مبتلا شدن به تب شیر را ایجاد می کند(7).
که از ایستادن با لرزش در مرحله ی اول (درمقدار mg/dl6.5) و نشستن روی جناق همراه با افسردگی در مر حله ی دوم (در مقدار mg/dl 5.5 ) و دراز کشیدن به پهلو و بی توجهی به پیرامون (درمقدار mg/dl 4.5) در مرحله ی سوم رخ خواهد داد ودر نهایت دام به علت فلجی عضلات تنفسی تلف خواهد شد . معمولا 75 درصد موارد در 24 ساعت اول و 5درصد در 24 ساعت دوم زایمان رخ می دهد دامی که قبلا مبتلا شده ودام های پیر حساس ترند.

2- کتو زیس
عارضه ی دیگر هنگامی رخ می دهد که مقدار مواد مغذی جذبی به ویژه انرژی در حوالی زایمان کاهش یابد . و نتیجه ی آن کاهش گلوکز خون و افزایش موبیلیزه شدن ذخایر بدنی به ویژه چربی ها ست. بخشی از لیپید هایی که موبیلیزه شده اند تبدیل به اجسام کتونی می شوند و این به علت نبود مقدار کافی اگزالواستات و تجمع استیل کوآانزیمA رخ می دهد. اگزالو استات به علت کمبود گلوکز دارد مسیرگلوکونئوژنز می شود نتیجه ی این فعل و انفعالات بالا رفتن اجسام کتونی خون است و حضور این اجسام در خون کاهش اشتها را تشدید می کند ودام به سرعت لاغر می شود و مقدار شیر تولیدی کاهش می یابد و اجسام کتونی در شیر و ادرار مشاهده می شوند. شیوع این ناهنجاری از 10 روز تا 6 هفته بعد از زایمان است و اوج آن در هفته ی سوم میباشد تعداد زیادی از گاو های شیری به نوع تحت بالینی یا مقدماتی کتوز مبتلایند بیماری هایی مثل : جفت ماندگی ، جابه جایی شیر دان ،در گیری با جسم خارجی می توانند زمینه ساز کتوز شوند

3- سندروم کبد چرب:
در بالانس منفی انرژی اسید چرب آزاد شده از بافت آدیپوز به سمت کبد حرکت می کند ودر کبد در این حالت به علت کمبود اگزالواستات بخشی ار آن تبدیل به اجسام کتونی می شود و بخشی از آن در کبد تجمع می یابد وبه تری گلیسرید تبدیل می شود و به دلیل کمبود توانایی نشخوار کنندگان در تجزیه یا انتقال تری گلیسرید ها این مواد در کبد تجمع می یابند که حدود 60-30 درصد وزن کبد را اشغال می کنند( در حالت طبیعی مقدار 5 درصد است .) ومنجر به مختل شدن فعالیت های حیاتی کبد می شود .

4- جفت ماندگی :
جفت معمولا در ساعت اول و یا ساعات اول بعد از زایمان خارج می شود در صورتی که از12 ساعت گذشت وخارج نشدعارضه ی جفت ماندگی رخ داده است .
دو علت میتواند در بروز این علت مسبب باشد ؛ اول اینکه جفت در 5 روز قبل از گوساله زایی طبیعی آخرین مرحله ی بلوغ خود را طی می کند که این مرحله منجر به سست شدن تماس بین جفت ورحم می شود . در صورتی که گوساله زودتر از این 5 روز به دنیا بیاید فراوانی جفت ماندگی بالا می رود . دوم نبود یا تضعیف انقباضات رحمی یعنی مواردی مثل تب شیر که با زمان بیرون راندن جفت تداخل می یابد بیا سخت زایی و .... که سبب آلودگی رحم می شود وتب بالا جفت ماندگی را افزایش می دهد از طرف دیگر کمبود ویتامین A یا بتا کاروتن ، سلنیوم ، ید وسطح نادرست کلسیم و فسفر نیز باعث این ناهنجاری ها میشوند.

5- جا به جایی شیر دان
محل شیر دان (معده ی اصلی )گاو در کف در طرف راست شکم است در دو ماه اخر آبستنی به علت رشد زیاد محوطه ی رحمی فضای شکمبه و سایر اجزای دستگاه گوارش محدود می شود و بعد از زایمان اگر شکمبه در بازگشت به محل اصلی خود دچار تاخیر شود شیردان در فضای خالی زیر شکمبه به طرف چپ حرکت می کند .و عوامل مثل تب شیر ، کبد چرب ، ورم پستان به عنوان مستعد کننده ی این عارضه به شمار می روند ناکافی بودن مقدار دریافتی خوراک از گاوهای زایمان کرده ویا کمبود علوفه ی حجیم ویا عواملی که سبب کم تحرکی ماهیچه ها تجمع گاز در شکمبه می شود مانند غلات باعث این عارضه می شوند . 90- 80 درصد مواد جابه جایی شیردان به سمت چپ است . پی آمد جابه جایی شیردان تجمع گاز در آن ودر نهایت نفخ که حیوان را خواهد کشت این عارضه در 6 هفته ی اول بعد از زایمان با فراوانی 3 درصد رخ می دهد.

6- اسیدوز
یکی از ناهنجاری های شایع در صنعت گاو شیری است که به علت مصرف زیاد کنسانتره و عدم تناسب میزان فیبر به نشاسته ویا تاخیر در مصرف فیبر ویا کوچک بودن اندازه ی آن رخ می دهد در متابولیسم شکمبه به علت تبخیر سریع نشاسته حجم زیاد پیرووات تولید می شود ودر صورتی که باکتری هایی که تجزیه صحیح را انجام می دهند به اندازهی کافی نباشند مصرف آن توسط لاکتو باسیل منجر به تولید اسید لاکتیک می شود که باعث کاهش PH شکمبه و تعقیر فلور آن می شود واین تغییرات PH بر خون منتقل می شود ودر فعالیت های مغز اختلالاتی ایجاد کرده و سبب مرگ حیوان می شود

مجموع راههای مدیریتی جهت به حداقل رساندن ناهنجاری های متابولیک و اثرات آن:
کاهش میزان کلسیم جیره برای بالا بردن ظرفیت جذبی (عملکرد و پاسخ به هور مون) از روده و استخوان در حد 50 گرم در روز با توجه به اینکه یونجه کلسیم بالایی دارد باید مصرف آن را بررسی کرد یا مصرف نمک آنیونیک برای اسیدی کردن روده وبرای بالا بردن ظرفیت موبیلیزه کردن کلسیم در زمانی که کلسیم جیره در حد 50 گرم در روز است.
- کنترل امتیاز بدن گاو در دوره ی خشکی و جلو گیری از چاق شدن بیش از حد (بالاتر از3/75 )، مصرف 4-3 کیلو کنسانتره در دوره ی انتقال ، مصرف خوراک با کیفیت جهث بالا بردن مقدار دریافتی و مصرف نیاسین gr/kg 6 به مدت 10-2 روز قبل از زایمان.
- به حداقل رساندن بالانس منفی انرژی بویژه در اوایل زایمان با بالا بردن مقدار دریافتی( تغییرات امتیاز بدنی در دوره ی خشکی در دامنه ی ودر دوره ی بالانس منفی حداکثر تا 1- باید باشد)
- تغییرات تدریجی جیره ی خشکی به جیره ی تولید و تامین حجم کافی علوفه برای تحریک شکمبه و پر بودن آن در زمان زایمان ، و مصرف کنسانتره جهت آدابته کردن فلور و پرز های شکمبه .
- ابعاد علوفه از 2.5 سانتی متر نباید کمتر باشد ، مصرف خوراک به صورت TMP باشد تا گاو قدرت انتخاب نداشته باشد ، گرسنگی دادن به گاو به دلیل تاخیر در شیردوشی باعث ایجاد ولع و مشکلات هضم خواهد شد.

لنگش :
به دلیل اهمیتی که لنگش در گاوداری کشور دارد ما به طور جداگانه و مفصل تر به آن می پردازیم زمانی که دام در اثر عارضه دچار مشکل راه رفتن می شود تمام فعالیت های حیاتی آن تحت الشعاع قرار می گیرد؛ کمتر به سمت آخور و آبشخور می رود رفتن به سمت شیر دوش برای او درد آور است ایستادن برای او مشکل است و نمایش فعلی برای او به حداقل می رسد . و این عوامل باعث کاهش امتیاز بدنی و وزن و تولید شیر می شود و باروری نیز کاهش می یابد و با توجه به فراوانی آن می تواند تاثیر معنی داری بر اقتصاد گاوداری داشته باشد . در یک مطالعه در انگلستان55 درصد گاوها لنگ بودند و در امریکا سالیانه هر کله 100 راس 1750 تا 3750 دلار برای لنگش می پردازند(8) .
لنگش مجموعه از ادم ، خونریزی و مرگ سلولی در بافت پوششی است که مجموعه از این عوامل باعث زخم کف پا می شود. این زخم معمولاً در پاشنه است ولی می تواند در نوک سم هم باشد. بافت شاخی سم از بخش های زیرین خود محافظت می کند و برداشته شدن آن باعث عمیق شدن عفونت می شود .
ممکن است لنگیدن دام به علت مشکل در بخش های بالاتر اندام حرکتی باشد که ضرب خوردگی وشکستگی های که در پاهای جلویی و عقبی رخ می دهد؛ باعث لنگیدن دام می شود، که خود این ضرب خوردگی ها یا به علت کمبود عناصر معدنی موجود در استخوان است و یا به علت نامناسب بودن بستر و ریل های انتقال و جایگاه شیر دوش نامناسب باشد .

مشکلات سم را به سه دسته می توان تقسیم کرد :
1- آلودگی به عوامل عفونی مثل فوزی باکتریم نکروفرم
2- ساییده شدن بیش از حد یا بزرگ شدن بیش از حد سم و سمچینی نامناسب
3- بیماری های متابولیک که اسیدوز متابولیک باعث تولید اسید لاکتیک می شوند و باکتریهای تولید کننده آن جانشین باکتریهای گرم منفی می شوند و باکتریهای گرم منفی مرده تولید آندوتریکسین می کنند و بدن گاو هم در پاسخ هیستامین ترشح می کند که در بافت حساس بشره سم باعث تخریب می شود . این ثخریب با آماسی که در بافت مویرگها رخ می دهد باعث دردناک شدن سم می شود و در نتیجه اسیب مویرگها از سنتز کرایتن جلوگیری می شود.
لنگش درسه تیپ حاد ( بالینی ) که همراه خونریزی و مشکلات تنفسی و قلبی است و تحت بالینی با بروز3-1 ماه بعد از ایجاد نوع حاد در کف سم است و مزمن که با بزرگ شدن و رشد زیاد سم و ظاهر شدن بر آمدگی افقی در دیواره سم و پهن شدن آن همراه است .

مدیریت عوامل مختلف موثربر لنگش
در مورد عوامل تغذیه ای تمامی عواملی که سبب اسبدوز می شود می تواند لنگش را هم به دنبال داشته باشد و در کنار آن تغذیه مقدار کافی روی و مس و متیونین و بیوتین به دلیل نقشی که در ساختار کراتین دارند حائز اهمیت است .
در رابطه با عوامل محیطی غیر تغذیه ای برای بحث نوع مصالح کف و مدت زمان ایستادن گاو به حالت سرپا تعیین کننده می باشد . به عنوان مثال دفعات شیر دوشی و گروه های برای گاو باعث بالا رفتن زمان انتظار به صورت سرپا در اتاق انتظار را زیاد می کند می تواند باعث لنگش شود مصالح کف و نوع بستر نیز در تمایل گاو برای خوابیدن موثر است .
با توجه به اینکه عوامل فرسایش دهنده کم است بایستی سالانه دو بار سم گاوها را بازدید و در صورت نیاز مورد سم چینی قرار داد بایستی دقت شود که سم به صورت متواتوازن و متعادل چیده شود و ساختار طبیعی یک سم معمولی را حفظ کند در صورتی که یک سم بیش از حد بزرگ شده باشد با چیدن چند بار متوالی آن می توانیم آن را یکی در میان به حالت اول بازگردانیم در صورتی که دام به علت بزرگ شدن سم لنگ شده با برداشتن بافت مرده و یا در حال مردن و بخش های بر آمده پنجه سم را ترمیم کرد. در آینده بافت شاخی سالم در انجا جانشین می شود بایستی توجه داشت که سم چینی نامناسب باعث بد شکل شدن و انحراف سم و استخوان انگشت می شود و گاو تا آخر عمر ناقص خواهد شد .

ورم پستان :
از موارد تعیین کننده در حذف گاوها ورم پستان است در یک مطالعه در سال 1998در DHI عنوان شده که 15 درصد موارد حذف مربوط به ورم پستان بوده در زایش سوم این مقدار به 5/18 درصد می رسد10 . ورم پستان به علت الودگی غدد پستانی به عوامل عفونی مثل استافیلوکوکوس اورئوس ، استرپتو کوک آگالاکتیس و گونه هایی از مایکو پلاسما وکلی فر ها رخ میدهد؛ عوامل عفونی عموما" از محیط به طور مستقیم به پستان منتقل می شوند کهکلی فرم ها و استرپتو کوک ها اینگونه عمل می کنند . ولی مواردی هم از خون به غدد پستانی می روند مانند استاف اورئوس . شاخص ارزیابی ورم پستان ، تعداد سلولهای بدنی است در حالت شدید این تعداد 000/460 با تولید که (17299پوند) و6/14 درصد گاو مبتلا خواهیم داشت و در حالت پایین 175000 و با تولید بیشتر (21021 پوند) و تنها 3 درصد که مبتلا خواهند بود .
از نظر اقتصادی ورم پستان باعث کاهش 1000 پوند شیر در زایش دوم به بعد و 500 پوند در زایش اول ایجاد خسارت می کند .
در استراتژی مقابله با ورم پستان باید از زمان گوسالگی شروع شود و در زمان تلیسگی وتولید ادامه یابد و با رعایت اصول بهداشتی و مدریت کنترل و درمان و حذف به موقع اجرا شود .
کنترل در زمان گوسالگی و نلیسگی در گوساله های ماده : مصرف شیر اورام پستان به علت احتمال آلوده شدن غدد پستانی از طریقهمدیگر ویا خود دام توصیه نمی شود . عفونت استافی از دوران تلیسگی دام را مبتلا می کند که 80 درصد عفونت ها را تشکیل می دهدو به طور معمول عفونت های مزمن ایجاد می کند که شنا سایی آن مشکل است. ایجاد عفونت در تلیسه ها باعث کاهش تولید بیشتر ، کاهش ارزش تلیسه ها ، و ایجاد هزینه های درمان قبل از شروع تولید می شود . مصرف آنتی بیوتیک در این زمان بسیار موثرتر از زمان شیر دهی است وهزینه کمتر است و باعث دفع آلودگی بیشتر در پستان می شود.

ورم پستان و در دوره خشکی
دوره خشکی از لحاظ تعقیرات بافتی پستان به سه مرحله تقسیم می شود:
مرحله اول مرحله تحلیل رفتن فعال است که در این مرحله گاو از شیر دهی به خشکی انتقال می یابد که 20-21 روز ابتدایی دوره خشکی است که غلظت ترکیبات مثل بتالاکتوآلبومین ، کازیین و لاکتو آلبومین به آرامی و لاکتوز به سرعت کاهش می یابد،وغلظت ایمنو گلوبین و لاکتو فرین افزایش می یابد. لاکتوفرین با باند شدن با آهن، آن را از دست رس باکتری ها دور می کند و با توجه به اینکه درکلی فرم ها جذب سیترات همراه باند شدن با آاهن رخ می دهد پس نسبت سیترات به آهن برای ادامه زندگی آنها مهم خواهد بود از طرف دیگر غدد پستان با فاگوسیت کردن ومحدود کردن فساد اکسیداتیو باعث می شوند که عوارض سلول های در حال تجزیه اند(زمان تحلیل رفتن و التهاب )حداقل شود.
گاو در این دوره برای ابتلا و وگیری ورم پستان بسیار مستعد است ؛ از دلایل این امر، تجمع و عدم خروج شیر وعدم ضدعفونی شدن سرپستان ها و تراوش شیر از سر پستان ها می باشد مصرفانتی بیوتیک در این زمان بیشترین تاثیر را دارد زیرا از یک طرف عوامل مستعد کننده آلودگی زیاد است و از طرف دیگر به دلیل عدم خروج مایعات (شیر) تاثیر انتی بیوتیک می تواند بیشتر شود و در نهایت غدد پستان از عفونت های قبلی و جدید خصوصاً کلی فرم پاک می شود.

مرحله دوم ،مرحله تحلیل رفتن تدریجی است و مدت آن به طول دوره خشکی بستگی دارد اگر تحلیل رفتن فعال 4-3 هفته طول کشدو طول دوره خشکی 60-45 روز طول کشداین مرحلهکوتاه مشودو در صورتی که خشکی 40 روز شود دیگر این مرحله را نخواهیم داشت و برای ایجاد شرایط مساعد مانیاز به 65-60روز خشکی داریم.
در این دوره ایجاد عفونتهای شدید کاهش می یابد و این دوره بالاترین مقاومت به آلودگی مهیا می شود و در صورتی که آلودگی هم باشد محو خواهد شد که به دلیل کاهش حجم مایعات غدد و تراوشات آن می باشد و نیز کاهش مواد مغذی که باعث رشد باکتریها می شود .

مرحله سوم، دوره توسعه و تولید کلسترول است که دوره انتقال از عدم شیر دهی به شیر دهی است زمان شروع آن مشخص نیست ولی احتمالاً سه تا چهار هفته قبل از زایش می باشد ترشحات مواد مختلف از دو هفته قبل شروع می شود و احتمال آلودگی دوباره بالا می رود و در این زمان مقدار لاکتوفرین و سایر ممانعت کننده ها نیز کاهش می یابد و پستان نسبت به عفونت کننده حساس می شود .
تغذیه دوره خشکی کمبود بعضی ویتامین ها و مواد معدنی باعث تاثیر به میزان ورم پستان می شود موادی که عدم تغذیه باعث افزایش عفونت ناشی از ورم پستان می شود و یا باعث افزایش تعداد سلولهای بدنی در شیر می شود سلنیوم و ویتامین E باعث محافظت بافت ها از تخریب اکسیداتیو و تقویت عمل فاگوسیتوز می شود .
اثرکاهش مقدار مواد مغذی دیگر نیز به اثبات رسیده، مثل بتاکاراتن – ویتامین A ،روی ، مس ، کبالت و ...

تاثیر حشرات در ورم پستان
مطالعاتی در سال 1880 اثر حشرات ( مکس ها ) را درانتقال عوامل ایجاد کننده ورم پستان خصوصاً استاف را نشان دادند این حشرات با نشستن روی پستان آلوده و خوردن محتویات آن به صورت مکانیکی عوامل را به پستان سالم گارهای دیگر منتقل می کند و حتی نشان دادند که در صورتی هم که روی سر پستان های تلیسه ها بنشینند می توانند آنها را مبتلا کنند . تحقیقات دانشگاه لویزیا نشان داد که در صورتی که خراش و یا زخم در سر پستانها باشد جذب مگسها با به دنبال دارد که 70 درصد الودگی ها می باشند و با کنترل مگس ها ورم پستان از 3/55 درصد به 6/5 درصد و استریتو کوک از 7/20 درصد به 7/3 می رسد .

رفتار شناسی مرغ مادر در گله

رفتار شناسی مرغ مادر در گله چکیده : اجداد طیور امروزی از گروههای رده بندی زیست شناسی محدودی منشاء گرفته اند و سپس از جنبه های گوناگون از جمله رفتار اهلی شده اند. به منظور درک رفتار، توجه به علل و اثرهای آن رفتار از راه بررسی و مطالعه وظیفه، تکامل، گسترش و کنترل آن، ضروری به نظر می رسد. تاثیر هر رفتار بستگی به نوع تاثیر آن بر بقاء و تولید مثل دارد. رفتار در اثر انتخاب طبیعی تکامل پیدا می کند و رفتارهایی که موجب افزایش قدرت بقاء حیوان می شوند، بیانگر این حقیقت هستند. رفتارها تا حدود زیادی تحت کنترل ژنتیکی هستند. اغلب در شرایط طبیعی طیور گروههای اجتماعی تشکیل می دهند. این گروههای اجتماعی در مرغ، به صورت یک خروس و چند مرغ است. تشکیل روابط اجتماعی از درون تخم آغاز شده و در طول دوره پرورش تکامل پیدا می کند. اعلام قدرت در پرندگان به وسیله نوک زدن و انجام حرکات تهدید آمیز انجام می شود. در گروههای کوچک اغلب حرکات تهاجمی کمتر انجام می شود، که علت آن خویشتنداری پرنده غالب نسبت به فرد تابع است. حرکات تهاجمی در گله هایی با جمعیت متوسط، میزان و شدت بیشتری داشته و در جمعیت های بزرگ، مقدار آن باز هم کاهش می یابد و پرندگان دارای موقعیت اجتماعی پائین در سلسله مراتب گله، همواره در معرض تهاجم سایر افراد گله قراردارد. افزایش تراکم و وسعت گله، میزان تولید و رفتار افراد را تحت تاثیر قرار می دهد. در گله های بزرگ به علت گستردگی دامنه حرکت پرنده تمام افراد گله توسط هریک از اعضاء قابل تشخیص نیستند و تمایل به حفظ قلمرو شخص بسیار کم به چشم می خورد. اجداد طیور اهلی امروزی، سیستم های تولید مثل متفاوتی دارند. پرنده نر تمایل خود را به پرنده ماده نشان می دهد و پرنده ماده بر اساس معیارهای ظاهری و خصوصیات فیزیکی، حیوان نر را انتخاب می کند. در جائیکه جفت گیری طبیعی لازم باشد، نگهداری جنس نر و ماده در کنار هم برای نقش پذیری جنسیتی الزامی است. حضور جنس نر سبب، تکامل و بلوغ سریعتر پرنده ماده می گردد. در گله های کوچک، پرنده نر متعلق به جایگاه اجتماعی بالاتر، امکان جفت گیری بیشتری نسبت به افراد زیر دست دارد، اما در گله های بزرگ تاثیر جایگاه اجتماعی پرنده نر بسیار کمتر است. در بسیاری از گله های مادر گوشتی، باروری و جوجه درآوری، با افزایش سن کاهش پیدا می کند که علت آن چاقی خروسها و افزایش پرخاشگری آنها در برابر پرندگان ماده است. رفتارهای مربوط به تخم گذاری به شدت تحت تاثیر ژنتیک حیوان قرار دارند. رفتارهای پیش از تخم گذاری در گله های کوچک مجهز به لانه های تخم گذاری با کف پوشیده از کود به صورت طبیعی بروز می کند . همچنین تفاوتهای سویه ای و انتخاب ژنتیکی نیز عوامل موثرو بروز این رفتارها هستند. کرچ شدن از رفتارهای طبیعی اما نامطلوب تحت شرایط صنعتی می باشد. وقوع این حالت در طیور صنعتی به علل انتخاب علیه آن و جمع آوری سریع تخم مرغها از داخل لانه تخم گذاری، به ندرت به چشم می خورد. مقدمه: مُرغ(Gallus gallus, Gallus gallus domesticus) یکی ازماکیان خانگی است. پرنده نر خروس نامیده می‌شود. مرغ پرنده‌ای است از خانوادهٔ قرقاولان (Phasianidae)، زیرردهٔ نومرغان، از راستهٔ ماکیان‌سانان ( ‎Galliformes‏ ). گفته می‌شود که همه نژادهای مرغ از چهار نوع وحشی زیر حاصل شده‌اند. · گالوس-گالوس مثل مرغ جنگلی قرمز · گالوس – لافایتی مثل مرغ جنگلی سیلان · گالوس سونراتی مثل مرغ جنگلی خاکستری مثل مرغ جنگلی آبی و سبز · گالوس – واریوس یافته‌های اخیر نشان می‌دهد که اهلی کردن مرغ، بیش از ۱۰,۰۰۰ سال پیش در ویتنام صورت گرفته است. تا پیش از این باور عمومی بر این بود که این کار در هند انجام شده است. سپس مرغ اهلی راه خود را از هند به سوی ایران پیدا کرد. پس از آن از قلمرو لیدیه که توسط ایرانیان فتح شده بود، در قرن پنجم پیش از میلاد به یونان راه یافت . مرغ از دوران سلسله هجدهم فراعنه در مصر شناخته شده بوده است؛ طبق گزارش سالانهٔ توتموس سوم، پرنده‌ای که هر روز تخم می گذارد، بعنوان خراج از سرزمین مابین صحرای سینا و سوریه، یعنی بابل، به مصر آورده شده است. اما در عهد عتیق هیچ نشانه‌ای از مرغ دیده نمی‌شود. تحقیقات ژنتیک حاکی از آن است که نیای مرغ، خروس جنگلی قرمز خاکستری(G.sonnerati) است. گرچه نسلی دورگه‌ای که حاصل این دو نژاد باشد در اکثر مواقع نازا و عقیم می‌باشد، اما ژن عامل پوست زرد در مرغ در خروس جنگلی قرمز(نزدیکترین خویشاوند مرغ) نبوده و به احتمال بسیار زیاد این ژن از گونهٔ خاکستری به میراث گرفته شده است. تعداد مرغ پرشمارتری و شایع ترین جانور اهلی در جهان می‌باشد. با جمعیتی بیش از ۲۴ میلیارد در سال ۲۰۰۳، هیچ پرنده‌ای در جهان به این شماره نمی‌رسد. واژه شناسی در ایران مرغ بالغ و بالای یک سال را مرغ (به انگلیسی hen) و جوجه مرغ و مرغ نابالغ را بهاری (باری) (به انگلیسیpullet) می نامند. خروس بالغ هم خروس (cock) و نابالغ هم جوجه خروس (cockerel) نام دارند. رفتارشناسی مرغ همه چیزخوار{(omnivorous→omni(all) + vorous(devoure}است . در محیط آزاد اغلب زمین را برای یافتن دانه ها، حشرات و حتی جانوران بزرگتر از قبیل مارمولک و موشهای جوان می خراشد. مرغ بصورت طبیعی از ۵ تا ۱۱ سال، بسته به نژاد، عمر می‌کند . در مرغداری تجاری یک جوجه گوشتی تا قبل از کشتار تنها شش هفته زندگی می‌کند. جوجه‌های نیمه گوشتی و پرورش یافته در محیط باز تا ۱۴ هفته هم نگهداری می‌شوند. مرغهای تخمگذار هم تا یک سال حدود ۳۰۰ تخم گذاشته و پس از آن توانایی آنها در تخمگذاری کاهش می‌یابد و به کشتارگاه فرستاده می‌شوند تا از آنها در غذای بچه، حیوانات خانگی، پای و غذاهای پرورده استفاده شود . بر اساس کتاب رکوردهای گینس، پیرترین مرغ جهان در سن ۱۶ سالگی بر اثر مشکل قلبی مرد. خروس را می‌توان از رنگ تندتر آن نسبت به مرغ و پرهای بلند دم و همچنین پرهای نوک تیز گردن و کمر از مرغ تشخیص داد. با این حال در برخی نژادها مانند سبرایت مرغ و خروس تفاوت بسیار اندکی دارند. خروس را همچنین می‌توان با دقت در بلندی تاج و سیخک (برآمدگی نیزه مانند در پای مرغ) از مرغ باز شناخت. در بعضی نژادها و نژادهای دورگه مرغ و خروس را از رنگ آنها می‌توان تمیز داد. در مرغ بالغ گوشت بالای سر (تاجcomb/cock's comb) و همچنین زائدهٔ زیر حلقوم پرنده (wattleزیرحلقوم) اندکی رشد می نماید . در اکثر نژادها رشد تاج و زیرحلقوم در خروسها بیشتر از مرغان است. در برخی نژادها هم پرهایی اضافه در ناحیه صورت و غبغب پرنده میروید که ناشی از یک تغییر ژنتیکی بوده و به آن ریش (beard/muff) گفته می‌شود. مرغها توانایی پریدن برای مسافتهای بلند و طولانی را ندارند، اما در نژادهای سبکتر می‌توانند که بر روی نرده و یا شاخه ها، جایی که بطور طبیعی استراحتگاه آنهاست، بپرند. مرغها معمولا عمل پریدن را برای جستجو و یا اجتناب از خطر انجام می‌دهند. مرغها اجتماعی بوده و گله‌ای زندگی می‌کنند. مرغها در درون خود یک نوع سلسله مراتب (pecking order) دارند که در آن عده‌ای از پرندگان در بدست آوردن غذا و محل استراحت برتری دارند. برداشتن مرغ و خروسها از گله سبب اخلال در این نظم می‌شود تا دوباره سلسله مراتب جدید برقرار شود. افزودن پرندگان جدید-بویژه پرندگان جوان- به گله معمولا موجب نزاع و ایجاد جراحت می‌شود. مرغها معمولا تمایل دارند که در جایی تخمگذاری کنند که از قبل در آنجا تخم بوده باشد و تخمهای آشیانه‌های اطراف را نیز به محل خود انتقال می‌دهد. گاهی نیز بر سر تخمگذاری در یک محل خاص بسیار لجوج و یکدنده می‌شوند. بسیار اتفاق می افتد که دو مرغ بر سر جای تخمگذاری با هم درگیر شده و حتی اگر محل کوچک باشد بر روی هم تخم می گذارند. خروسها به منظور اعلام حضور به خروسهای رقیب بانگ (اذان) می‌زنند. این عمل می‌تواند به علت تغییرات محیط هم باشد. مرغها نیز پس از تخمگذاری و یا برای صدازدن جوجه‌های خود قدقد می‌کنند. در سال ۲۰۰۶ دانشمندانی که بر روی پیشینه پرندگان تحقیق می‌کردند به یک ژن پس مانده-talpid۲ برخوردند که در دوران جنینی عامل شکل گیری دندانها در فک می‌باشد؛ شبیه آنچه در فسیلهای پرندگان دیده شده است. جان فالن ناظر این پروژه اظهار می‌دارد که:"... مرغها تحت شرایطی خاص توانایی دندان درآوردن را حفظ کرده اند... . 1- زندگی گروهی 1-1 رفتارهای طبیعی نظام اجتماعی تکامل یافته ای در بین اجداد گونه های اهلی شده ، مشاهده می شود . برخی پرندگان از جمله گونه های جنگلی ، در گروه های کوچک نسبتاً پایداری ، زندگی می کنند . قسمت عمده این گروه ها از چند پرنده ی ماده و یک نر تشیکل شده اند و سایر پرندگان نر به صورت انفرادی یا در گله های کوچک زندگی می کنند . هر گروه دارای یک استراحتگاه دائمی بوده و محدوده ای برای تغذیه در اختیار آنهاست . وضعیت مشابهی در مورد اجداد و خویشاوندان وحشی طیور اهلی ، صادق است و این پرندگان گروه های اجتماعی مجزا با قلمرو مشخص تشکیل می دهند. وضعیت مشابهی برای مرغ خانگی وجود دارد و این پرنده دارای رفتارهای اجتماعی است ، که بسیار شبیه به پرندگان وجشی محسوب می شود . 2-1شناخت اجتماعی بر قراری ارتباط طیور ، قدرت شنوایی و تشخیص رنگ بالایی دارند و برقراری ارتباط درون گله ای و بین گله ای در آنها از راه حرکات اعضای بدن و تولید اصوات دارای کیفیت بالایی است . حرکات و وضعیت بدن به قصد تهدید و یا اظهار سلطه پذیری در پرندگان کاربرد دارد. به طور مثال ، در اجداد پرندگان اهلی در زمان جفت گیری ، حرکات ویژه ای به منظور خودنمایی انجام می شود . مشخص ترین اصواتی که در گله ی طیور شنیده می شود ، مربوط به تعیین قلمرو توسط پرنده نر است . این اصوات قادر به پیمودن فواصل طولانی بوده و از موثرترین روش های دفاع از قلمرو ، در پرندگان وحشی است ، که رویارویی مستقیم بین پرندگان نر قلمروهای همسایه را به حداقل می رساند . صورت مربوط به هر خروس نر از قلمروهای همسایه از نظر جنش صدا و فرکانس کاملاً متمایز است و خصوصیات صوت هر خروس تحت تاثیر طول تاج پرنده می باشد . یکی از مهمترین شاخص های تسلط پرنده ی نر بر قلمرو ، آهنگ و کیفیت صدای خروس خواهد بود ، که از آن به منظور سنجش وضعیت سایر خروس ها ، استفاده می کند .علاوه بر صدا و حرکات پرنده ، در برخی گونه ها خصوصیات مربوط به سر و گردن پرنده برای ارتباط با سایر افراد و موقعیت اجتماعی حیوان اهمیت بسزایی دارد . در مرغ خانگی ، اندازه تاج و در کل ظاهر پرنده در گله است . 3-1اجتماعی شدن در طیور ، برقراری روابط اجتماعی پیش از بیرون آمدن از تخم شروع می شود . اصوات تولید شده به وسیله ی جنین بر رفتار مادر تاثیر می گذارد و می تواند سبب تحریک مرغ در جا به جا کردن به موقع تخم ها و یا تشویق مرغ برای ادامه ی خوابیدن روی تخم مرغ ها شود . جنین نیز تحت تاثیر برخی رفتارها و اصوات خاص مرغ مادر است که در آینده تا حد زیادی می تواند بر رفتارهای جوجه ی متولد شده ، تاثیر بگذارد . همچنین جنین داخل تخم مرغ می تواند از سایر جنین ها تاثیر بپذیرند . کسب ویژگی های رفتاری از مادر ، شامل چگونگی یافتن غذا و استفاده از محدوده ی در دسترس پرنده است . اما پرنده به تنهایی نیز می تواند خوردن غذا را یاد بگیرد . در گونه های گالیفرم ، رفتار مربوط به استفاده از استراحتگاه نیز تحت تاثیر مادر است . 4-1 تهاجم و سلطه گری در طیور اهلی مزرعه ( همچون وضعیت حاکم بر گله های وحشی ) ، اولین تجربه ی مورد خشونت واقع شدن ، متعلق به جوجه های جوانی است که در اثر نزدیک شدن بیش از حد به افراد مسن تر گله مورد تهاجم قرار می گیرند . رابطه ای که در آن فرد دون پایه ی گله ، از رو به رو شدن با فرد ارشد و غالب خودداری می کند را تسلط اجتماعی می نامند و مجموعه این روابط حاکم بر گله با نام سلسله مراتب تسلط نامگذاری شده است . افراد ارشد در این سلسله مراتب ، اجازه ی نوک زدن به سایر پرندگان زیردست و حتی خلع آنها از جایگاه اجتماعی شان را دارند . به طوری که جایگاه افراد دون پایه گله به طور متناوب تغییر پیدا می کند. معمولاً پرندگان نر و ماده سلسله مراتب تسلط جداگانه ای داشته و به ندرت رفتارهای پرخاشجویانه نسبت به هم نشان می دهند . در کل درون گله های کوچک بروز رفتارهای تهاجمی به ندرت دیده می شود ، مگر در موارد محرک (مانند محدودیت فضای دان خوری ها ) زیرا در شرایط معمول پرنده ی دون پایه از افراد غالب گله دوری می کند . وضعیت بدن و حرکات پرندگان مبین وضعیت اجتماعی و حالت رفتاری آنها (مانند پرخاشگری ) است . 5-1رفتارهای تحت تاثیر فضا ، تراکم و اندازه ی گروه تراکم و اندازه ی گروه طیور ، هم بر میزان تولید و هم نوع رفتارها تاثیر دارد . در قفس هایی که امروزه مرسوم هستند ، بالا بودن تراکم و تعداد افراد هر قفس به شدت به کاهش تولید تخم مرغ ، نرخ بالای تلفات ، عارضه ی پر خواری و کانیبالیسم و همچنین شدت اضطراب در گله موثر است. هنگامی که پرندگان در دسته های بزرگ نگهداری می شوند ، اندازه ی گروه اثرات متمایزی ( از تراکم) بر رفتار آنها که عبارتند از : 1) در تراکم یکسان در گروه بزرگتر هر فرد دارای فضای مطلق بیشتری برای حرکت است 2) در گروه های بزرگتر ، تعداد افراد بیشتری با هر فرد گروه برخورد داشته و میزان برخوردها در سطح جامعه نیز در نتیجه ی آن افزایش پیدا می کند 3) پرندگان در دسته های بزرگ ، مشکل بیشتری در شناخت افراد هم گله ای خود دارند . در سالن دارای عرض وسیع ، پرندگان به طور یکنواخت از تمام فضا استفاده نمی کنند از طرفی پرندگان معمولاً تا زمانی که تمام افراد گله را شناسایی نکنند ، قسمت های مختلف سالن را بازرسی خواهند کرد . این مسئله در مورد مرغ های تخم گذاری که روی بستر پوشال[1] یا سیستم بستر عمیق نگهداری می شوند و برای جوجه های مادر در سیستم پرورشی بستر عمیق ، صادق است. 6-1 کانیبالیسم کانیبالیسم به صورت نوک زدن و مجروح کردن پوست و بافت های زیرین آن تعریف می شود . در مرغ ، شکل معمول این عارضه به صورت کانیبالیسم کلواکی یا نوک زنی به مقعد است . یکی از شرایطی که سبب پدیدار شدن این نوع کانیبالیسم می شود زمانی است که کلواک مرغ در حال تخم گذاشتن به سمت بیرون متورم می گردد . در این وضعیت و در صورت آمادگی گله برای شیوع کانیبالیسم اغلب پرندگان دیگر به سرعت به بافت نرم و قرمز مخرج نوک می زنند . در صورت مجروح شدن پوست این ناحیه و یا هر ناحیه ی دیگر بر روی بدن ، مرغ ها به علت تحریک شدن توسط خون به سرعت شروع به نوک زنی به آن ناحیه می کنند . معمولاً این نوک زدن ها تا مصرف گوشت بدن حیوان نیز ادامه پیدا کرده و سبب مرگ پرنده می شود . همانند عارضه ی پرخواری ، در مورد این مرض نیز برخی از افراد تمایل بیشتری به این نوع رفتار دارند اما پرندگان کانیبال ، لزوما همان پرندگان مبتلا به عارضه ی پرخواری نیستند . از میان عوامل محیطی موثر ، عامل اندازه ی گروه نیز از مهمترین عوامل تاثیرگذار است . در طبیعت شیوع کانیبالیسم در گله غیر قابل پیش بینی بوده و تنها برخی از گله ها به آن مبتلا می شوند . کاهش نور محیط (در صورت امکان ) تا حد زیادی می تواند به توقف شیوع این عارضه در گله کمک نماید . راه حل دیگری که در این باره مطرح می شود ، استفاده از نور قرمز در سالن است . نور قرمز باعث می شود که پرنده قادر به دیدن خون و زخم ها نباشد ، در حالی که اثری روی بروز سایر رفتارها و تغذیه ندارد . 2- تولید مثل 1-2 رفتار جفت گیری طبیعی پرندگان انواع مختلفی از سیستم های جفت گیری را از خود نشان می دهند ، به طوری که تمام این روشها در رفتارهای جنسی اجداد طیور اهلی و پرندگان وحشی قابل رویت است . جفت گیری می تواند به دو صورت گروهی و یا تک همسری[2] باشد ، که نوع گروهی خود به سه روش می تواند بروز پیدا نماید 1) یک پرنده ی ماده[3] 2) یک پرنده ی ماده و چند پرنده ی نر[4] 3) ترکیب هر دو حالت مذکور . حالت تک همسری ممکن است برای یک فصل یا چندین فصل جفت گیری بین یک جفت پرنده ادامه داشته باشد . پرندگان نر یا به وسیله ی تشکیل قلمرو در طول فصل جفت گیری به جذب پرندگان ماده می پردازند یا این که به دسته های دائمی پرندگان ماده ملحق شده و در طول فصل جفت گیری در میان آنها تشیل قلمرو می دهند . از سوی دیگر پرندگان نر و ماده ممکن است در طول فصل جفت گیری در مکان ویژه ای جمع شده و حیوان ماده ، جفت نر خود را از میان نرهای گروه انتخاب کند ، که به آن سیستم جفت گیری جولانگاه[5] می گویند. مرغ اهلی و وحشی دارای سیستم جفت گیری پلی جیوس ( چند ماده گیری) بوده و در آن یک حیوان نر غالب با تشکیل قلمرو ، جفت گیری با کلیه پرندگان ماده درون قلمرو را به خود اختصاص می دهد . سایر پرندگان نر زیردست به اطراف قلمرو رانده شده یا اینکه به صورت انفرادی یا گروهی جداگانه زندگی می کنند. با وجود این که بسیاری از جفت گیری ها بین پرندگان در ظاهر تصادفی و بی هدف است ، اما آنها (به خصوص پرنده ی ماده ) به ندرت به شکل تصادفی جفت گیری می کنند و در انتخاب جفت عوامل مختلفی را مد نظر می گیرند . انتخاب جفت و جزییات انجام آن در مرغ جنگلی به دقت مطالعه شده است . مرغ جنگلی ماده قبل از نزدیک شدن و دادن اجازه جفت گیری ، مجموعه ای از خصوصیات فیزیکی پرنده ی نر غریبه را از قبیل اندازه و طول تاج ، رنگ تاج ، رنگ چشم و طول سیخک ها را بررسی می کند . اندازه ی تاج یکی از مهم ترین معیارها در انتخاب حیوان نر توسط پرنده ی ماده است ، زیرا در افراد آلوده به انگل اندازه تاج کوچک است و به این وسیله پرنده ی ماده از سلامت حیوان نر اطمینان پیدا می کند . 2-2 تکامل جنسی پرندگان نیاز به آموختن روش تشخیص جفت مناسب خود را دارند . این مسئله که تشخیص جنس مخالف برای جفت گیری در برخی از پرندگان ، حتی نسبت به انسان است . یادگیری تشخیص جنس مخالف با نام نقش پذیری جنسیتی مطرح شده و اغلب پیش از رسیدن پرنده به سن بلوغ ، انجام می شود . این دوره ی یادگیری فاقد محدوده ی زمانی و تعریف مشخص است . در خروس بین 10 تا 12 هفتگی این یادگیری رخ می دهد . در گذشته تصور بر این بوده که نگهداری موجودات نر به طور جداگانه تاثیر چندانی بر میزان تولید منی ندارد ، اما در یکی از بررسی های انجام شده ، با وجود عدم تحت تاثیر قرار گرفتن حجم منی تولیدی ، کیفیت منی در حیواناتی که دور از حیوان ماده نگهداری می شدند ، کاهش یافت . 3-2 تحریک جنسی تفاوت میزان میل جنسی در پرندگان نر یک گونه ، این نظریه را مطرح می کند که می توان به منظور افزایش بازدهی واحدهای نگهداری طیور مادر ، بر اساس رفتارهای جنسی ، افراد نر گله را انتخاب کرد . چنین انتخابی در سطوح آزمایشی کاملاً موفقیت آمیز بوده است ، اما نیاز به شناخت و بررسی کامل و هم جانبه ی رفتار پرندگان تحت بررسی دارد . در آزمایشی که انجام شده و تنها عامل انتخاب ، نرخ جفت گیری پرنده ی نر تعیین شده بود ، تعدادی از افراد انتخاب شده با وجود بالا بودن نرخ جفت گیری ، در بسیاری از موارد آمیزش کاملی نداشته اند . پژوهش دیگری با در نظر گرفتن جزییات بیشتر ، انتخاب را در طول بیست نسل بر اساس آمیزشهای کامل انجام داد و نتیجه ی عمل ، افزایش به طور کامل معنا دار میزان میل جنسی پرندگان بود. متاسفانه انتخاب مداوم برای رفتارهای جنسی ، به علت افزایش تعداد پرش ها ، سبب کاهش میزان منی به ازای هر بار آمیزش می شود . البته امکان کنترل تعداد پرش ها در شرایط آزمایشی وجود دارد ، اما در سطوح صنعتی این امکان میسر نیست . بی شک حتی در گله های بزرگ ، تعداد دفعات جفت گیری ، چه در پرنده ی نر و چه ماده محدود است . نوع رفتارهای جنسی چه در پرنده ی نر و چه ماده ، تا حدی تحت تاثیر طرف مقابل است . پژوهش های قدیمی انجام شده حاکی از این است که خروس های جوان بیشتر تمایل به جفت گیری با مرغ های ارضا شده دارند . همچنین این مرغ ها در برابر خروس های جوان مقاومت کمتری از خود نشان می دهند . 4-2 جفت گیری گروه های طیوری که در مزرعه نگهداری می شوند بیشتر متشکل از یک پرنده ی نر و چندین ماده هستند که در واقع بسیار شبیه سیستم زندگی آنها در طبیعت است . در گله های کوچک ، خروس هایی که از نظر طبقه ی اجتماعی در مقام بالاتری قرار دارند ، بیشترین تعداد نتایج را به خود اختصاص می دهند. این در حالی است که مرغ ها با اکثر افراد نر گله ، آمیزش می کنند . در گله های بزرگ ، طبقه ی اجتماعی تاثیر بسیار کمتری بر جفت گیری افراد نر گله دارد. در گله های بسیار بزرگ ، پرندگان زیر گروه هایی را تشکیل می دهند که بسیار شبیه گله های دارای یک پرنده ی نر و چندین ماده در طبیعت است. با این وجود چه پرندگان نر و چه ماده ، به طور گسترده ای به سایر مناطق خارج از محدوده ی زیر گروه نیز سرکشی می کنند . تشکیل چنین زیرگروه هایی می تواند علت پایین بودن نرخ تاثیر طبقه اجتماعی بر موفقیت جفت گیری پرندگان نر در گله های بزرگ باشد . در هر حال ، در هر شرایطی ، به علت تفاوت قدرت آمیزش افراد گله ، نسبت جنسی موثر[6] با نسبت جنسی حقیقی[7] گله متفاوت است . بررسی این جنبه ی مهم از تولید مثل ، بسیار به ندرت انجام شده است . علاوه بر اثرات مستقیم اجتماعی ، تاثیر سیستم نوری حاکم ، از دیگر عوامل موثر بر جفت گیری در طیور است . پرندگان قادر به دیدن نور در طیف فرابنفش (UV) هستند و علایمی روی بدن خود دارند که در نور فرابنفش قابل رویت است و در بروز رفتارهای جنسی پرنده تاثیر دارد . نشان دار کردن مرغ و خروس های مادر به وسیله ی علائم فلورسانت حساس به اشعه ی فرابنفش ، سبب افزایش بروز میل جنسی در خروس ها شده و از طرفی افراد ماده ی گله تمایل بیشتری به خروس های نشاندار شده نشان می دهند . به این ترتیب می توان چنین برداشت کرد که تامین طیف نوری کامل در سالن های تجاری ، می تواند سبب افزایش فعالیت های جنسی پرنده شود . میزان جفت گیری با افزایش سن کاهش می یابد اما این مسئله به طور مستیم سبب کاهش باروری گله نمی شود ، چون همان طور که اشاره شد میزان آمیزش در اوایل بلوغ پرندگان ، بسیار بیشتر از حد نیاز برای حداکثر باروری است . کاهش باروری با تناسب افزایش سن در طی دوره ی تخم گذاری ، به علت تغییراتی است که در رفتار جنسی پرنده ایجاد می شود. سیکل تولید تخم مرغ از دیگر عوامل موثر بر آمیزش در طول روز است . زیرا باروری در هنگام تخم گذاری کم می شود. مرغ بیشتر در اوایل طلوع آفتاب ، اقدام به تخم گذاری می کند . به همین دلیل آنها بیشتر بعد از ظهر آمیزش می کنند . از طرفی شواهد موجود حاکی از وجود اوج انجام آزمایش بلافاصله پس از روشن شدن محیط می باشد . در بین مرغ های مادر گوشتی ، نسبت به مرغ های لگهورن بروز حالت معاشقه قبل از جفت گیری به ندرت رخ می دهد و در اغلب موارد پرنده ی نر با دنبال کردن پرنده ماده و سپس با رفتاری خشن اقدام به جفت گیری می کند 5-2 باروری و جوجه درآوری باروری [8] عبارت است از نسبتی از تخم مرغ های تولیدی نطفه دار که به جوجه تبدیل می شوند . به آن سهم از تخم مرغ های بارور که به جوجه تبدیل می شوند ، به اصطلاح جوجه درآوری [9] می گویند . عوامل بسیاری بر باروری تاثیر دارند و مرحله ی قبل از باروری ( شامل مدیریت و رفتارهای طبیعی پرندگان ) به شدت بر آن موثرند . جوجه درآوری نیز تا حدی از این عوامل تاثیر می پذیرد ، اما میزان تاثیر پذیری آن بسیار کمتر است . در گله های مادر ، باروری در اوایل شروع تولید در حدود 95 درصد و حتی بالاتر است ، اما به سرعت و به ویژه پس از 50 هفتگی کاهش پیدا می کند. این کاهش بیشتر مربوط به پرندگان نر است ، زیرا در صورت انجام تلقیح مصنوعی (AI)، نرخ باروری با افزایش سن تغییر چندانی پیدا نمی کند . در صورت تغذیه ی آزاد خروس ها ، میزان کاهش باروری حداکثر بوده و علت این مسئله حجم بدنی بالا و عدم تناسب اندام خروس ها می باشد که سبب عدم انتقال مطلوب اسپرم در حسین آمیزش می شود . در تعدادی دیگر از تحقیقات انجام شده ، با وجود کامل بودن عمل آمیزش ، میزان باروری کم بوده است . با این پژوهش ها چنین برداشت کرده اند که اضافه وزن خروس ها ، کارایی تولید مثلی آنها را کاهش می دهد ، امروزه این مشکل با تغذیه جداگانه خروس و مرغ های مادر تا حد زیادی رفع شده و وزن خروس ها به طور موثرتری قابل کنترل شده است. 6-2 کنترل تخم گذاری رفتارهای مربوط به تولید تخم مرغ تا حد زیادی تحت تأثیر عوامل ژنتیکی است و عوامل محیطی از قبیل سیستم نگهداری تنها در برخی از جزییات این رفتارها موثرند. خصوصیات ژنتیکی سویه های مختلف از رفتار پیش از تخم گذاری آنهاو همچنین میزان کاهش بروز کرچی ناشی از انتخاب برای تولید تخم مرغ قابل درک است. در گذشته انتخاب له یا علیه برخی از جزییات رفتارهای تخم گذاری انجام شده است. برای مثال در گله هایی که درون مزارع باز پرورش داده می شده اند، آن دسته از پرندگانی که اماکن دور از دسترس را برای ایجاد لانه تخم گذاری ترجیح می دادند (به علت این که تخم مرغ های آنها از دید پنهان می ماند و جمع آوری نمی شد) فرصت بیشتری برای خوابیدن روی تخم مرغ ها و تولید نسل بعد را داشتند. اما امروزه این نوع انتخاب کاملاً حالت معکوس پیدا کرده، به طوری که در سیستم های نگهداری مدرن که پرندگان مولد در محیطی کاملاً بسته و مجهز به لانه های تخم گذاری پرورش داده می شوند، انتخابی غیرمستقیم بر ضد تخم گذاری در مکانی غیر از لانه تخم گذاری به ویژه بر سطح زمین انجام می شود. با وجود این که تاکنون شناخت دقیقی از سازوکارهای ژنتیکی کنترل کننده رفتارهای مربوط به تخم گذاری به دست نیامده، اما اطلاعات تقریباً کاملی از روندهای کنترل کننده فیزیولوژیکی این رفتار وجود دارد. براساس این سازوکارها بروز شدید رفتارهای پیش از تخم گذاری مربوط به حضور تخم مرغ در مر حله تشکیل پوسته است. اما در حقیقت آغاز این رفتارها از زمان تخمک گذاری یعنی حدود 24 ساعت پیش از تخم گذاری اتفاق می افتد و عامل تداوم آن ترشح هورمون های استروژن و پروژسترون از فولیکول پاره شده است . این هورمون ها با تأثیر بر سیستم عصبی مرکزی حیوان سبب بروز رفتارهای پیش از تخم گذاری در زمان مناسب می شوند. تشکیل و تکامل تخم مرغ کاملاً مستقل بوده اما خروج آن از بدن تحت تأثیر این روند هورمونی است. رفتارهای پیش از تخم گذاری و تشکیل تخم مرغ در اکثر مواقع سازوکارهایی کاملاً همزمان هستند. 7-2 تنظیم زمان تخم گذاری این مطلب که آزادسازی تخمک در مرغ در حوالی طلوع آفتاب و تخم گذاری24 ساعت پس از آن انجام می شود، بیانگر وابستگی شدید زمان بندی تولید تخم مرغ به نور محیط در سیستم های باز و یا رژیم نوری در سیستم های بسته است. از آنجا که عامل ایجاد کننده رفتارهای پیش از تخم گذاری، آزاد سازی تخمک است پس این رفتارها در دوره های زمانی معین و ثابتی تکرار می شوند. در صورتی که تخم گذاری با تأخیر انجام شود، دیگر امکان همزمان بودن آن با رفتارهای پیش از تخم گذاری وجود نداشته و تخم مرغ در خلال سایر فعالیت ها از بدن خارج می شود. علت عمده تأخیر در زمان آزادسازی تخمک، برخوردهای اجتماعی بین پرندگان است. این وضعیت در سیستم های پرورش روی بستر زمانی که تمام لانه های تخم گذاری اشغال هستند، مشاهده می شود و شرایط به ویژه در مورد پرنده دارای مرتبه اجتماعی پایین تشدید می شود چون پرندگان ارشد معمولاً از ورود سایر پرندگان به یک یا چند لانه مخصوص خود جلوگیری کرده و به آنها حمله می کنند، برخوردهای تهاجمی علیه پرندگان زیر دست در زمان پیش از تخم گذاری به شدت افزایش پیدا می کند، به طوری که پرنده زیردست مدت زمان بسیار کمی برای تخم گذاری داخل لانه در اختیار دارد و یا اینکه باید چندین بار لانه تخم گذاری خود را تغییر دهد، تا بالاخره موفق به تخم گذاری شود . همچنین برخی از روش های مدیریتی می تواند عامل تأخیر در تخم گذاری شود به ویژه تغذیه در زمان اوج تخم گذاری(زمانی که محدودیت غذایی بر گله اعمال می شود) و رفتارهای تغذیه ای با سرکوب بروز رفتارهای پیش از تخم گذاری سبب تخم گذاری در زمان تغذیه می شوند. البته در پژوهشی که روی مرغ های مادر گوشتی انجام شده، تغییر زمان تغذیه تأثیر معناداری بر روی میزان تخم گذاری روی بستر نداشته است. 8-2 انتخاب محل تخم گذاری در تمام سیستم های نگهداری به غیر از سیستم نگهداری در قفس، نیاز به جمع آوری تخم مرغ ها از لانه های تخم گذاری وجود دارد. در این سیستم ها رفتاری که براساس آن، پرنده محل مناسب برای تخم گذاری را انتخاب می کند، از اهمیت بالایی برخوردار است. همچنین این موضوع در صورت نگهداری در قفس نیز تا حدی اهمیت پیدا می کند، زیرا تخم مرغ هایی که در قسمت انتهایی قفس گذاشته می شوند، به علت این که به سمت جلوی قفس می غلتند، نسبت به تخم مرغ هایی که در ابتدای قفس گذاشته می شوند، احتمال شکستن بیشتری دارند. در سیستم های مجهز به استراحتگاه نیز، یکی از دلایل عمده شکستن تخم مرغ ها، افتادن آنها از بالای استراحتگاه روی بستر است . عدم استفاده طیور از لانه های تخم گذاری می تواند تبدیل به عمده ترین مشکل اقتصادی در بیشتر یا تمام سیستم های نگهداری خارج از قفس و حتی برخی از انواع قفس ها شود . در موارد شدید تا بیش از 50 درصد تخم مرغ ها، در خارج از لانه های تخم گذاری تولید می شود. جمع آوری این تخم مرغ ها زحمت بسیار زیادی به همراه داشته و سعی و کوشش در جلوگیری از تخم گذاری خارج از لانه نیازمند تلاش دوچندان است. تخم مرغ های بستر اغلب دارای ترک و شکستگی بوده که سبب تحریک پرندگان به خوردن آنها می شوند. از طرفی آنها معمولاً آلوده به فضولات بوده که میزان جوجه درآوری و مرغوبیت را به شدت کاهش می دهند. میزان تخم گذاری روی بستر نه تنها در بین سیستم های مختلف نگهداری، بلکه در درون یک سیستم، گله های مختلف و حتی پن های متفاوت متغیر است. در گذشته این مشکل غیرقابل پیشگیری تلقی می شده، اما امروزه تا حد زیادی عوامل موثر بر انتخاب لانه و تخم گذاری روی بستر شناخته شده است. این عوامل شامل شرایط پرورش، خصوصیات سیستم نگهداری، طرح لانه های تخم گذاری، مدیریت و مداخله انسان است . بدون شک تخم گذاری روی بستر زمانی شکل جدی تری به خود می گیرد که پرنده در سالن دوران پولتی بالغ شود و الگوهای رفتاری مربوط به تخم گذاری را در نبود لانه کسب کند . برخی از خصوصیات لانه ی تخم گذاری از قبیل تاریکی یا روشنایی آن و نیز دنج و دور از چشم بودن آن ، در انتخاب بین لانه های تخم گذاری توسط مرغ مادر موثر است ، اما تاثیر آن بر انتخاب بین تخم گذاری روی بستر یا تخم گذاری توسط مرغ مادر موثر است ، اما تاثیر آن بر انتخاب بین تخم گذاری روی بستر یا تخم گذاری در لانه تخم گ ذاری بعید به نظر می رسد با وجود این که تمام جنبه های ذکر شده ی موثر در انتخاب محل لانه ، اثر غیر مستقیم بر مشکل تخم گذاری روی بستر دارند ، اما آموزش پرنده توسط انسان بیشترین اثر را بر رفتارهای پیش از تخم گذاری خواهد داشت . 9-2 رفتارهای پیش از تخم گذاری در سیستم های نگهداری فاقد لانه های تخم گذاری دست ساز بشر ، رفتارهای پیش از تخم گذاری ، بسیار شبیه رفتارهای طبیعی پرنده بوده و شامل مراحل جست و جو ، انتخاب محل مناسب و ایجاد گودال به منظور انجام تخم گذاری در آن است . مشکلات رفتاری در سالن های نگهداری طیور تخم گذار ، بستگی کامل به تعداد لانه های تخم گذاری و اندازه ی پن ها دارد . در صورت محدود بودن تعداد لانه های تخم گذاری ، بروز رفتارهای تهاجمی و درگیری ، غیر قابل اجتناب بوده و احتمال تخم گذاری روی بستر افزایش پیدا می کند . از طرف دیگر در پن های وسیع با تعداد زیاد لانه های تخم گذاری همشکل ، مرغ ها در انتخاب لانه تخم گذاری مورد نظر دچار سردرگمی می شوند که این حالت از نظر معیارهای آسایش زندگی طیور ، به شدت نگران کننده است . در این حالت پرنده برای هر بار تخم گذاری وارد لانه ای غیر از لانه ی قبل می شود و قدرت تشخیص خود را از دست خواهد داد . مشکل انتخاب بین لانه های تخم گذاری ، به احتمال زیاد تنها عاامل بروز سایر مشکلات رفتاری پیش از تخم گذاری ، به ویژه تمایل به تخم گذاری گروهی در سیستم پن است . 10-2 تخم گذاری نوع رفتار پرنده در زمان تخم گذاری به نهایی از مهمترین عوامل آسیب تخم مرغ ها است و این مسئله به ویژه در قفس تشدید می شود . وضعیتی که پرنده برای تخم گذاری ترجیح می دهد ، بستگی به ویژهیات فردی پرنده دارد . برخی از پرندگان تمایل دارند که در حالت ایستاده تخم گذاری کنند به همین دلیل قسمت عمده ی تخم مرغ های این دسته ، ترک خورد و شکسته است . در قفس های جدیدی که مجهز به استراحتگاه هستند ، درصدی از تخم مرغ ها در استراحتگاه گذاشته می شوند که علت آن می تواند خشکی استراحتگاه و یا احساس آرامش و امنیت بیشتر در این بخش قفس باشد و این می تواند سبب مشکلات زیادی در جمع آوری تخم مرغ ها شود . در لانه های تخم گذاری ، وضعیت قرارگیری مرغ می تواند از عوامل بسیار مهم شیوع کانیبالیسم در گله باشد . نوک زدن به مقعد ، در زمانی که پشت پرنده به سمت در ورودی لانه است ، به شدت افزایش می یابد . در صورت تاخیر در خروج تخم مرغ ، باقیمانده آن در منطقه ی غدد تولید کننده ی پوسته تخم مرغ سبب ایجاد نقاط برجسته کلسیمی روی پوسته می شود . این مسئله سبب ایجاد ظاهری ناصاف و زبر برای تخم مرغ شده که از نظر بسیاری از مصرف کننده ها نامطلوب بوده و با قیمت کمتری خریداری می شود . این مشکل در مورد تخم مرغ های بارور ، سبب کاهش تبادلات گازی بین جنین و محیط خارج شده و لذا میزان جوجه درآوری کم خواهد شد . تشکیل این دانه ها بر روی پوسته می تواند طبیعی باشد که بیشتر در مرغ های تازه به تخم آمده دیده می شود ، ولی در اکثر موارد ناشی از ایجاد تداخل در رفتارهای پیش از تخم گذاری است . به هم خوردن آرامش روانی پرنده به ویژه در مرغ های جوان ، همچنین می تواند سبب تولید تخم مرغ های بدشکل شود ، البته علت اصلی ایجاد تخم مرغ های بدشکل در اوایل تولید انقباضات غیر طبیعی پیش از سخت شدن پوسته در ناحیه غدد تولید کننده پوسته است . 11-2 رفتارهای پس از تخم گذاری در سیستم های نگهداری مجهز به لانه های تخم گذاری شیبدار و یا نگهداری درون قفس ، مرغ مادر ، پس از گذاشتن تخم مرغ فرصت بسیار کمی برای خوابیدن روی آنها دارد . در لانه های تخم گذاری که جمع آوری تخم مرغ به صورت دستی انجام می شود ، پرنده مدت زمان بیشتری برای خوابیدن روی تخم مرغ در اختیار دارد ، که اغلب حداقل نیم ساعت به طول می انجامد . مطالعات حاکی از آن است که خوابیدن مرغ روی تخم مرغ ، به علت جلوگیری از خنک شدن سریع آنها سبب کاهش دوام آنها نیز می شود . فرصت پیدا کردن پرنده برای خوابیدن روی تخم مرغ ، سبب افزایش احتمال بروز کرچی ، حتی در سویه های امروزی می شود . مشکل دیگری که معمولاً در لانه های تخم گذاری ساده پیش می آید ، خوردن تخم مرغ توسط پرنده است . علت آن می تواند تخم گذاری روی بستر و یا ازدحام زیاد در لانه ی تخم گذاری باشد . پرنده ای که تجربه ی خود تخم مرغ شکسته را پیدا می کند ، روش شکستن تخم مرغ را می آموزد . این مشکل در لانه های تخم گذاری شیبدار ، به علت خارج شدن سریع تخم مرغ از دسترس پرنده به ندرت مشاهده می شود . همانند سایر مشکلات رفتاری ، درمان این عارضه نیز بسیار مشکل بوده و بهترین راه حل پیشگیری از آن ، مدیریت صحیح است. 12-2 تولید تخم مرغ با وجود تفاوت در میزان مصرف خوراک و ضریب تبدیل غذایی در سیستم های مختلف نگهداری طیور تخم گذار ، تفاوت معناداری در تولید تخم مرغ گله های مربوط به سیستم های مختلف ، وجود ندارد . علت عمده ی این تفاوت های کوچک نیز بیشتر ناشی از مواردی همچون تخم گذاری روی بستر است . به طور معمول دراغلب موارد ، تعداد تخم مرغ هایی که در سیستم نگهداری درون قفس جمع آوری می شوند ، تا حدی بیش از سایر روش های نگهداری است. علت اصلی آن ، امکان مدیریت مطلوب تری است ک در مورد این سیستم اعمال می شود . در تمامی سیستم های نگهداری ، کاهش تولید تخم مرغ ناشی از افزایش تراکم و اندازه ی گله ، امری طبیعی است . این مسئله در مورد مرغ های تخم گذار درون قفس ، با شدت بیشتری بروز می کند . همچنین این مشکل در سیستم نگهداری بر بستر پوشال نیز معمول است ، اما در سیستم نگهداری بستر عمیق ، کاهش تولید ، ناشی از تراکم زیاد گله ، کمتر مشاهده می شود . کاهش و افت تولید تخم مرغ در مواردی شاید ناشی از ضعف اعمال شرایط مطلوب برای آسایش طیور باشد . به ویژه در مورد مرغ های نگهداری شده در قفس ، کاهش تولید اغلب ناشی از ضعف شاخص های آسایش ، از جمله افزایش تلفات است . تولید تخم در حیوانات منحصر به فرد است . این محصول جدا از این که برای تغذیه ی انسان استفاده می شود یا به منظور ایجاد نسل بعد، به شکل بسته بندی شده با روند تحویل بدون نقض ، در قالب برنامه ریزی شده ای به نام رفتار تخم گذاری، ارائه خواهد شد . مدت زمان بروز این رفتارها در صورت خارج شدن از وضعیت عادی ، تبدیل به حالتی غیر طبیعی می شود . در این رابطه و یا در حقیقت رفع ایرادهای قفس های باتری پژوهش های زیادی انجام شده که امروزه در مدیریت دیگر سیستم های نگهداری ، کاربرد فراوان دارد .

+ نوشته شده در دوشنبه هفتم اسفند ۱۳۹۱ ساعت 23:19 توسط محمد حاجیان |

جوجه های پرورش یافته در محوطۀ آزاد سالم ترند

بر اساس گزارش اخر "مزرعه داری با اصول شفقت آمیز" ، تخم مرغ و گوشت طیوری که با سیستم های رفاهی بهتری پرورش می یابند به لحاظ مواد غذایی غنی تر هستند.

بررسی های گسترده حاکی از آن است که جوجه های پرورش یافته به صورت ارگانیک و در محوطۀ آزاد بین 49 – 8 درصد چربی کمتری نسبت به طیور پرورش یافته در مرغداری ها با فضاهای محدود دارند . همچنین این میزان چربی کم به دلیل رشد آهسته و تدریجی این پرندگان در مقایسه با طیوری است که با رشدی سریع پرورش می یابند. {tor_sutitle}این مطالعات حاکی از آن است که این تخم مرغ ها تا 100 درصد ویتامین ای(E) بیشتر و 280 درصد بتاکاروتن بیشتری دارند{/tor_sutitle}

به علاوه بر اساس این مطالعه، گوشت پرندگانی که در محوطۀ آزاد پرورش می یابند در مقایسه با طیوری که در قفس های مرغداری ها رشد می یابند از امگا 3 بیشتری برخوردار است. به ویژه طیور نر تخمگذار که امگا 3 بیشتری در گوشت خود دارند بنابراین به لحاظ اخلاقی بهتر است که کشتار این طیور نر پس از تخمگذاری صورت گیرد تا از خواص مغذی گوشت آن نهایت استفاده صورت گیرد.

بنابر این گزارش، در بسیاری از موارد تشخیص اینکه میزان مغذی بودن گوشت، ناشی از سیستم پرورشی است و یا به سن پرنده بستگی دارد امری است مشکل. بعلاوه، این امر که در هر سیستم تولیدی ، طیور به چه اندازه از امکانات رفاهی و توجه برخوردار می گردند به مهارتها و تکنیک های مدیریتی آن سیستم بستگی دارد.

این مطالعه در خصوص تخم مرغ هم صدق می کند؛ اگرچه تفاوتی در میزان چربی موجود در تخم مرغ های پرورش یافته در محوطۀ آزاد با تخم مرغ های مرغداری ها وجود ندارد اما میزان امگا 3 موجود در تخم مرغ های تولید شده در محوطۀ آزاد 26 تا 170 درصد بیشتر است . همچنین این مطالعات حاکی از آن است که این تخم مرغ ها تا 100 درصد ویتامین ای(E) بیشتر و 280 درصد بتاکاروتن بیشتری دارند.

تعیین نیاز کلسیمی بلدرچین های مولد

چکیده
پایه تغذیه ‌ای بلدرچین های ژاپنی (1994)NRC است ، نیاز کلسیم برای بلدرچین ‌های ژاپنی به روشنی مشخص نشده است، بنابراین به نظر می رسد بررسی سطح بهینه کلسیم برای این دسته از پرندگان ضروری می باشد. این آزمایش برای بررسی تاثیر سطوح متفاوت کلسیم بر روی بلدرچین های مولد ژاپنی با پنج سطح کلسیم ( 5 / 1، 2، 5 / 2، 3 و 5 / 3 درصد) در قالب طرح کاملا تصادفی با پنج تیمار و پنج تکرار و در هر تکرار هشت بلدرچین ماده و چهار بلدرچین نر از 11تا 24 هفتگی انجام شد. جیره بر پایه ذرت و سویا (20 درصد پروتئین و 2900 کیلو کالری انرژی در هر کیلو کرم خوراک و 35 / 0 درصد فسفر قابل دسترس) تنطیم شدند. نتایج نشان داد که سطوح متفاوت کلسیم تاثیر معنی‌ داری بر روی تولید تخم و وزن توده تخم داشت (0001 / 0 P<). اما تاثیر معنی داری بر روی وزن بدن و وزن تخم نداشت. تولید تخم و وزن توده تخم با افزایش سطح کلسیم جیره تا 5 / 2 درصد بهبود پیدا کرد ولی با افزایش کلسیم جیره بالاتر از 5 / 2 درصد کاهش صورت گرفت. در این آزمایش برای تعیین نیاز از معادلات خط شکسته استفاده شد. معادلات خط شکسته (To slope quadratic) برای تولید تخم و وزن توده تخم معنی دار بود (0001 / 0 P<). معادلات خط شکسته برای وزن تخم و وزن بدن برازند نشد. بهینه ترین سطح کلسیم برای تولید تخم و وزن توده تخم در جیره بلدرچین های ژاپنی با توجه به معادله خط شکسته 86 / 2و 83 / 2 درصد به ترتیب برآورد شد . به طور کلی نتایج این تحقیق مشخص کرد که نیاز کلسیم برای حداکثر شدن عملکرد تولیدی افزایش یافته است
کلمات کیلدی : بلدرچین، کلسیم، عملکرد، وزن تخم، وزن توده تخم

مقدمه
بلدرچین در چند سال اخیر در کشور در حال توسعه می باشد و برای اینکه بالاترین بازده را از پرورش بلدرچین داشته باشیم لازم می باشد، که شرایط محیطی و پرورشی و نیازهای تغذیه ای مورد نیاز این پرنده به درستی شناخته و مورد بررسی قرار گیرد. که در این بین کلسیم یکی از مهم ترین مواد معدنی مورد نیاز برای نگهداری و تولید تخم می باشد. کلسیم بیشترین مقدار را در بین مواد معدنی جیره به خود اختصاص می دهد. با بهبود وضعیت ژنتیکی بلدرچین نسبت به گذشته تولید تخم و اندازه تخم افزایش یافته است، که این خود می تواند بر نیازکلسیم بلدرچین های مولد ژاپنی تاثیر گذار باشد (3و5). با توجه به اینکه اکثر پرورش دهندگان بلدرچین از اطلاعات تغذیه ای موجود در (1994)NRC جهت تهیه جیره های غذایی بلدرچین استفاده می‌کنند، در حالیکه این اطلاعات بر اساس تحقیقات انجام شده در دو دهه پیش می‌باشد. این احتمال وجود دارد که نیاز فعلی بعد از این مدت تغییر کرده باشد. این تحقیق با هدف تعیین نیاز کلسیم، برای بلدرچین های مولد ژاپنی در جهت حداکثر شدن عملکرد تولیدی آنها انجام شد.

مواد و روش ها
این تحقیق در سال 1390 در مزرعه علمی پژوهشی دانشگاه تهران انجام شد. در این آزمایش سیصد قطعه بلدرچین ژاپنی 11 هفته (200 بلدرچین ماده و 100 بلدرچین نر ) بعد از وزن کشی (ماده ها 230 و نرها 217 گرم) به طور تصادفی بین 25 قفس تقسیم شدند. این آزمایش در قالب طرح کاملا تصادفی شامل پنج تیمار که هر تیمار شامل پنج تکرار و در هر تکرار هشت بلدرچین ماده و چهار بلدرچین نر به مدت نود روز انجام شد. بلدرچین ها در طول مدت آزمایش در قفس پرورش یافتند. برای بلدرچین‌ها 16 ساعت نور تامین شد. بلدرچین ها از 11 هفتگی با جیره مطابق با توصیه جداول تغذیه ای (1994)NRC تغذیه شدند. جیره ها بر پایه ذرت و سویا بودند. جیره های آزمایشی شامل ( 5 / 1، 2 ، 5 / 2، 3 و 5 / 3) درصد کلسیم بودند و( انرژی2900 کیلو کالری در هر کیلوگرم و20 درصد پروتین و 35 / 0درصد فسفرقابل دسترس ) سایر مواد مغذی جیره ها یکسان بودند. در این آزمایش تولید تخم هر روز، وزن تخم‌ تولیدی هر سه روز یک بار و وزن بدن هر دو هفته یک بار ثبت می شد. وزن توده تخم از خاصل ضرب وزن تخم تولیدی در تولید تخم بدست آمد. داده ها جمع آوری شده در قالب طرح کاملا تصادفی و به وسیله برنامه نرم افزاریSAS مورد تجزیه تحلیل آماری قرار گرفتند . مقایسه میانگین تیمارها ی مختلف توسط آزمون چنددامنه ای توکی و در سطح احتمال 5 درصد انجام گردید. و برای تعیین نیاز از معادلات خط شکسته استفاده شدtwo slope quadratic broken line) ).

نتایج و بحث
داده های تولید تخم، وزن تخم، وزن توده تخم و وزن بدن در جدول یک نشان داده شده است. نتایج نشان می‌دهد که سطوح متفاوت کلسیم تاثیر معنی داری بر روی تولید تخم و وزن توده تخم داشت (0001 / 0 P<). اما سطوح متفاوت کلسیم تاثیر معنی‌داری بر روی وزن بدن و وزن تخم نداشت. نتایج این تحقیق نشان می دهد که با افزایش سطح کلسیم جیره تا 5 / 2 درصد تولید تخم و وزن توده تخم بهبود یافت. ولی با افزایش سطح کلسیم جیره بیشتر از 5 / 2 جیره کاهش رخ داد. بطوری که در گروهی که 5 / 3 درصد کلسیم دریافت کرده بودند تولید تخم 83 / 6 درصد کمتر از گروه 5 / 2 درصد کلسیم در روز بود. معادلات خط شکسته (0001 / 0 P<) بر داده‌ های تولید تخم و وزن توده تخم برازش شد و معنی دار بود، که برای تعیین نیاز کلسیم بلدرچین های مولد ژاپنی استفاده شد. اما معادلات خط شکسته برای وزن بدن و وزن تخم برازش نشد. (2) گزارش دادند که هر چند که تولید تخم بلدرچین های تخم گذار که سطوح متفاوت کلسیم دریافت کرده بودند معنی دار نشد ولی افزایش کلسیم جیره بالاتر از 5 / 2 درصد که توسط NRC پیشنهاد شده است تولید تخم بهبود یافت و با افزایش کلسیم بالاتر از 3 درصد جیره تولید، روند نزولی داشت، آنها نتیجه گیری کردند که افزایش کلسیم جیره بالاتر از 3 درصد جیره نمی تواند سودمند باشد (2).که با نتایج این تحقیق مطابقت دارد در این آزمایش هم با افزایش کلسیم جیره بالاتر از 3 درصد جیره کاهش شدیدی در تولید تخم رخ داد. همان طور که در قسمت نتایج آمده است نیاز کلسیم در دوره اوج تولید برای حداکثر تولید با توجه به معادلات خط شکسته 86 / 2 درصد جیره برآورد شد. (2) بیان کردند به نظر نمی رسد که نیازی به بیشتر از3 درصد جیره، کلسیم برای حداکثر شدن تولید تخم باشد. نتایج این تحقیق مشخص کرد که سطوح متفاوت کلسیم تاثیر معنی داری بر روی وزن تخم تولیدی نداشت. هر چند که با افزایش سطح کلسیم جیره بیشتر از 5 / 2 به طور کلی وزن تخم کاهش یافت. همچنین (2) گزارش کردند که سطوح متفاوت کلسیم تاثیر معنی ‌داری بر روی وزن تخم بلدرچین های تخم گذار نداشت. وزن توده تخم تولیدی همان طور که می دانیم وزن توده تخم تولیدی از حاصل ضرب درصد تولید در میانگین وزن تخم بدست می آید. نتایج این تحقیق نشان داد که مصرف سطوح متفاوت کلسیم تاثیر معنی داری بر روی وزن توده تخم داشت، و وزن توده تخم گروهی که 5 / 2 درصد جیره کلسیم مصرف کرده بودند بالاترین وزن توده تخم را در پی داشت. کلسیم مورد نیاز برای حداکثر وزن توده تخم با توجه به خط شکسته 83 / 2درصد جیره برآورد شد. این آزمایش نشان داد که وزن بدن تحت تاثیر کلسیم جیره قرار نگرفت. به طور کلی نتایج این تحقیق مشخص کرد که نیاز کلسیم برای حداکثر شدن عملکرد تولیدی افزایش یافته است.

منابع
1-Association of offcial analytical chemists. (1990). Official methods of analysis 15/thed. association of official analytical chemists, Virginia, 22201, USA.
2- Mukund M K, Mandal A B, Elangovan A V, Kaur S. ( 2006). Response of laying Japanese quail to deiatry calcium levels at to levels to energy. J of poul sci. 43: 351-356.
3- Shrivastav A K, Panda B, Darshan N. (1989). Calcium and phosphorus requirements of laying Japanese quail. Indi J of Poul. Sci. 24: 27-34.
4-Yamane T, Ono K, Tanaka T. (1980). Energy requirement of laying Japanese quail. Br Poul Sci. 21: 451-455.

پرورش کبک از تخم تا جوجه

کبک از پرندگانی است که به سهولت قابل پرورش بوده و در صورت تولید انبوه, از درصد بهره وری بالایی برخوردار است. به طوری که می توان گوشت آن را عرضه داشت. کبک را می توان با به کار گیری تکنیک های مدیریتی ویژه و استفاده از سیکل نوری معین, در تمام طول سال پرورش داد.
پرورش: قبل از هر چیز, با فرض اینکه گله مولد در حال تخم گذاری می باشد, نحوه جمع آوری تخم ها به منظور جلوگیری از آسیب آنها در پی سرما یا گرمای بیش از حد, حائزاهمیت می باشد. باید به خاطر داشت که اگر تخم ها برای مدت طولانی در دمای زیر۴۰ درجه فارنهایت باقی بمانند ممکن است قابلیت رشد خود را از دست داده و از سوی دیگر در دمای تقریبی ۸۰ درجه فارنهایت شروع به رشد (تشکیل جنین) می نمایند که مطلوب به نظر نمی رسد زیرا هنگامی که تخم در دمای ۸۰ درجه در حال رشد می باشد, با جمع آوری و ذخیره آن در دمای توصیه ای ۶۰-۵۵ درجه فارنهایت, جنین ممکن است آسیب دیده و نهایتا تخم به حالت گندیده باقی بماند. جمع آوری تخم ها به طور متناوب مانع از کثیفی و آسیب دیدگی آنها می گردد. اما داشتن تعدادی تخم کثیف در مجموعه تخم های جمع آوری شده بدیهی به نظر می رسد. لذا باید آنها را با کاغذ سنباده نرم تمییز نمود. حتی المقدور از شستن تخم کبک ها جهت رفع آلودگی و کثیفی باید خودداری نمود زیرا امکان نفوذ باکتری ها و سایر ذرات مضر به داخل پوسته در طی زمان شستشو وجود دارد. در صورت انتخاب روش شستشو باید توجه داشت که آب مورد نظر برای شستن تخم ها گرم تر از دمای تخم باشد. در غیر این صورت, باکتری ممکن است بواسطه پوسته به داخل تخم جذب شود. تخم ها را باید در یک مکان خنک با تهویه مناسب در دمای ۶۰-۵۵ درجه فارنهایت ذخیره نمود. شایان ذکر است که تخم کبک را می توان برای مدتی طولانی قریب به سه هفته با درصدی کم از ضایعات نگه داری نمود. اما روند نرمال ست کردن تخم ها یک الی دوهفته بوده و در کل زمانی بیش تر ازسه هفته برای نگهداری تخم توصیه نمی گردد. چرخاندن تخم ها در طول دوره نگه داری الزامی و مورد نیاز نمیباشد اما در صورتی که بیش از یک هفته نگه داری شوند, آنگاه باید آنها را به طور متناوب چرخاند. به منظور حصول بهترین شرایط و بیشترین درصد هچ (جوجه گیری), باید یک دستگاه تمام اتوماتیک را تهیه و آنرا یک تا دو روز قبل از قرار دادن تخم ها در آن, راه اندازی و فعال نمود. در فاصله زمانی باقی مانده تا قرارگرفتن تخم ها داخل دستگاه باید وضعیت دستگاه را بررسی نموده و در نهایت دما و رطوبت را به حد مطلوب تنظیم نمود. در دستگاه, تخم ها در ۲۱ روز اول تحت دمای ۹۹/۵ درجه فارنهایت و رطوبت ۸۶ قرار گرفته و در روز ۲۱, بعد از انتقال به هچر, دما نیم درجه کاهش یافته و تا ۲۴ ساعت ثابت باقی می ماند. سرانجام در روز ۲۳ دما به ۸۹/۵ تقلیل می یابد. اما رطوبت از روز ۲۲ تا زمان هچ به %۹۰ افزایش می یابد. زیرا رطوبت بالا به جوجه ها کمک می نماید تا به راحتی از تخم خارج شوند.
تخم کبک به طور میانگین پس از ۲۴ روز به جوجه تبدیل می شود.اما بعضی از تخم ها در روز ۲۳و برخی در روز ۲۵ هچ می شوند. به منظور حذف تخم های جنین مرده و بدون نطفه, در روز ۸ و سپس در روز انتقال آنها از دستگاه ستر به هچر ( ۳ روز مانده به هچ), تخم ها تحت کندلینگ قرار می گیرند. پس از خشک شدن جوجه ها, آنها را از فضای هچر به فضای نگه داری (سالن پرورش) برده که دارای دستگاه مادر مصنوعی بوده و از قبل ضدعفونی شده است. باید توجه داشت که ظروف آبخوری و دانخوری به اندازه کافی در دسترس باشد. ظروف آبخوری باید دارای دهانه پهن و دیواره کم ارتفاع باشند. در غیر این صورت امکان خفگی جوجه ها وجود دارد. عمق آب نباید متجاوز از۲ سانتیمترباشد. جوجه ها باید به طور مداوم به آب خنک و تازه دسترسی داشته و ظروف مربوطه باید به طور روزانه تمییز و گندزدایی گردند. در مورد دستگاه های مادرمصنوعی, دما برای چند روز اول ۹۵-۹۰ درجه فارنهایت بوده و در هر هفته دما به ازای ۵ درجه کاهش یافته تا جوجه ها به سن یک ماهگی برسند. در این زمان نیاز مبرم به استفاده از دستگاه مادر مصنوعی محسوس نمی باشد. علاوه بر دستگاه مادر مصنوعی می توان از لامپ های حرارتی, بخاری های برقی و یا گرمکن های گازی و نفتی استفاده نمود. اما در ۲ مورد اخیر الذکر باید توجه داشت که در صورت استفاده, فضای پرورش باید از سیستم تهویه مطلوبی برخوردار باشد. در صورت نگهداری جوجه ها در سالن باید به خاطر داشت که کف سالن به خودی خود گرم نبوده و جوجه ها ممکن است با مشکل مواجه شده و دچار سرماخوردگی یا خفگی ناشی از روی هم ریختن شوند. لذا در بستر باید از کف پوش هایی همانند نرمه چوب, سیفال برنج, کاه و یا پوشال بسته بندی استفاده نمود. در پایان متذکر می گردد که جوجه ها برای هفته اول باید در نزدیکی منبع حرارتی قرار گرفته و حتی المقدر در قفس یا سالن مشبک ( توری کشی) نگهداری شوند.

مرگ جنین:
هچ یا (جوجه گیری) ناموفق را می توان در ۲ عامل تخم بدون نطفه و دیگری مرگ جنین جویا شد. به طوری که هر یک از این عوامل می تواند بعد از مرحله هچ یا با روش کندلینگ تشخیص داده شود. بدین منظور باید تخم های هچ نشده را جمع آوری و آنها را بررسی نمود. باید توجه داشت که ثبت تعداد دفعات مرگ جنین در تخم ها می تواند در تغییر و اصلاح روش کنونی جوجه کشی و نهایتا افزایش بهره وری موثر واقع شود.
مرگ جنین به طور قطع در دو زمان متفاوت از دوره جوجه کشی روی می دهد. یکی در ۳ روز اول جوجه کشی و دیگری در ۳ روز آخر مانده به زمان هچ. مرگ ناگهانی جنین قبل از زمان هچ در پی تغییر وضعیت زیستی جنین از محیط داخل تخم به فضای بیرون میباشد. در این حالت جوجه ممکن است با مشکلاتی همانند تنفس و جذب کیسه زرده مواجه گردد که گاهی اوقات کنترل رطوبت لازمه رفع این موانع میباشد. به طور نرمال از میان تخم های نطفه دار %۹۳ - %۸۸ و در حالت کلی هچ %۹۰ - %۸۵ تخم ها باید به جوجه تبدیل شوند. نظر به اینکه مرگ زودرس جنین در زمان شکل گیری ارگان های جنینی روی می دهد, رشد مناسب جنین در داخل تخم همراه با مشخصه های بارزی اعم از قرار گرفتن سر در زیر بال راست, بزرگی سلول هوا به اندازه کافی جهت قرار گرفتن جوجه در حالت مناسب برا ی هچ و عدم خشکی لایه و پوسته تخم (شالاز) در مدت زمان هچ جوجه می باشد. شایان ذکر است که باید به علائم خشکی, وضعیت نوک و فرم صحیح بال و پا توجه داشت و در صورت مشاهده هرگونه مورد غیر معمول, آن را به منظور تشخیص علل و اخذ راهکار های مطلوب در مراتب آتی, ثبت نمود. زیرا به موجب آن می توان درصد نطفه داری, جوجه گیری و همچنین درصد کلی تخم های هچ شده را محاسبه نمود. در پایان ذکر این نکته حائزاهمیت است که هرگونه تغییر در مقادیر ثبت شده یا پراکندگی میزان مرگ جنین می تواند به عنوان زنگ هشداری برای اصلاح به موقع مشکلات جزئی و جلوگیری از شیوع و تشدید آن تا حد بحرانی در نظر گرفته شود.

جوجه کشی و دستگاه جوجه کشی:
دوره جوجه کشی به مدت ۲۴ روز طول میکشد و لذا درجه حرارت ماشین جوجه کشی باید ۹۹/۸ درجه فارن هایت تنظیم و میزان رطوبت ۶۵ درصد تنظیم گردد . در روز هچ جوجه ها میزان رطوبت بایستی ۸۰ درصد باشد .
اگر رطوبت در هچر به اندازه کافی نباشد موجب خشک شدن پوسته داخلی تخم ها گشته و جوجه ها به سختی میتوانند پوسته داخلی و خارجی تخم را شکسته و از تخم خارج شوند صورت استفاده از ماشین های جوجه کشی معمولی گذاشتن پارچه ای خیس در داخل هچر و یا استفاده از مرطوب کننده های اتوماتیک در داخل دستگاه هچر الزامی است . ماشین های جوجه کشی تمام اتوماتیک که رطوبت و حرارت را به طور خودکار انجام میدهند توصیه می گردد. یکی از مسایل مهم در افزایش میزان هچ چرخش تخم ها در داخل ستر است . این عمل مانع از ان میشود تا جنین به سطح پوسته نزدیک و به ان بچسبد که در غیر این صورت ضمن پاره شدن شالاز تخم، موجب مرگ جنین خواهد شد . سیستم چرخش اتوماتیک ماشین جوجه کشی هر یک ساعت یکبار مانع از اشکال فوق شده و باعث ایجاد یک هچ موفق نیز خواهد شد .

جوجه گیری:
مرحله هچ به ۲ یا ۳ روز آخر دوره جوجه کشی اطلاق گردیده که در این روزها جوجه ها پوسته تخم را شکسته و بیرون می آیند. در این زمان باید از چرخاندن تخم ها خودداری نمود. بدیهی است که در ۳ روزآخر باید تخم ها را از دستگاه ستر به دستگاه هچر انتقال داد. اما در صورت عدم دسترسی به هچر، باید تخم ها را از شانه های گرداننده ستر برداشته و آنها را در سبد های پلاستیکی یا فلزی هچر یا روی یک مقوای ضخیم قرار داد. در صورت استفاده از مقوا بایدتوجه داشت که جریان هوا را مسدود نکرده و یا با آب یا اجزای گرمازا تماس نداشته باشد. در این میان افزایش رطوبت حائز اهمیت بوده و آنرا می توان با قرار دادن یک ظرف آب یا افزایش سطح تبخیر دستگاه، به ۹۰% F رساند. زمان بیرون آمدن از تخم به قدرت و توانایی جسمی جوجه جهت شکستن پوسته بستگی دارد. در این هنگام جوجه ها همزمان با تقلا برای خروج از تخم مدتی را به استراحت به منظور بازیابی دوباره نیرو پرداخته که نباید جوجه را مرده فرض نمود. کل زمان هچ بین ۱۰ تا ۲۰ ساعت طول کشیده که در این مدت جای هیچ نگرانی نیست. اما در صورت تجاوز زمان به بیش از ۲۰ ساعت، آنگاه باید تخم های شکسته را بررسی نموده و حتی الامکان جوجه ها را بیرون آورد. هنگامی که جوجه ها از تخم بیرون می آیند باید در دستگاه باقی مانده تا خشک شوند. به منظور تسریع روند خشک شدن جوجه ها، تهویه باید افزایش یابد. زمانی که بیش از %۹۰ درصد جوجه ها خشک شوند، آنگاه باید آنها را از دستگاه برداشت و به بستر پرورش انتقال داد. اگر جوجه ها بیش از حد در دستگاه باقی بمانند ممکن است با خشکی عضلات مواجه شده و در مواقع بحرانی تلف شوند.تخم هایی که یک روز بیش تر از زمان مورد انتظار در دستگاه باقی مانده و جوجه نشده اند بعنوان ضایعات تلقی شده و باید حذف گردند. باید توجه داشت که کمک به جوجه جهت بیرون آمدن از تخم در اکثر مواقع بی نتیجه مانده و به مرگ جوجه منتهی می گردد. زیرا ممکن است کیسه زرده به طور کامل جذب نشده باشد و هنگام جداسازی جوجه از تخم پاره شود. جوجه های ضعیف در صورت بیرون آمدن از تخم باید از سایر جوجه ها جدا شده و به طور وی‍‍‍‍ژه تحت مراقبت قرار گیرند. زیرا زمانی که با سایر جوجه ها در شرایط عادی رها شوند، دوام نیاورده و تلف می گردند. در پایان متذکر می گردد که جوجه های ضعیف را هرگز نباید برای مولد منظور نمود زیرا ممکن است که خصایص ژنتیکی به سایر جوجه های حاصله از این مولد انتقال یابد.

جوجه ریزی:
دو هفته اول پرورش از اهمیت خاصی برخوردار است لذا بایستی شروع خوبی داشت و به همین دلیل برنامه ریزی از قبل خیلی مهم تلقی میشود . بدین منظور جایگاه اولیه جوجه ها بایستی گرم و اب و غذا به راحتی در دسترس باشند . بنا بر این از صحت انجام کار کلیه ابخوری ها ، دانخوری ها و همچنین منابع گرما زا بایستی اطمینان حاصل نمود . زیرا جوجه ها در ده روز اول نمی توانند خود را با شرایط محیط وفق دهند . بنابر این منابع گرمازا از قبیل لامپ های الکتریکی لامپ های حرارتی و بخاری های نفتی و یا گازی از ملزومات بشمار میرود. بایستی در نظر داشت اگر جوجه ها در زیر مادر مصنوعی یکجا و در مرکز ان جمع شوند درجه حرارت کم است و اگر به اطراف پراکنده شوند درجه حرارت زیر مادر مصنوعی زیاد میباشد و بایستی حرارت را کم نمود حالت مطلوب پراکندگی یکنواخت زیر مادر مصنوعی میباشد.

منبع :
تغذیه طیور اسکات انتشارات دانشگاه صنعتی اصفهان 1384 ترجمه دکتر جواد پوررضا
باشگاه مهندسان ایران – سایت علمی پایگاه علمی مرغداری

اهنمای پرورش اردک

راهنمای پرورش اردک

پرورش اردک یکی از رشته های پرورش طیور می باشد که اگر چه امروزه در برخی از کشور ها توسعه و رشد چشم گیری داشته و به صورت صنعتی انجام می شود ,اما در ایران با آنکه سابقه تاریخی از دوره ماد ها و هخامنشیان و شاید هم پیشاز آن وجود داشته اما امروزه بسیار ضعیف و کم کار شده استو بیشتر به صورت سنتی در برخی از روستا ها به ویژه در روستا های نواحی شمالی کشور به صورت محدود پرورش داده می شوند.پرورش اردک به مراتب از پرورش مرغ آسانتر بوده و در عین حال گوشت این پرنده نیز بسیار لذیذ بوده و نسبت به پرندگانی همچون مزغ و بوقلمون در برابر بیماری ها مقاوم تر می باشد.

شناخت اردک:

اردکها از نظر علمی جزء شاخه طناب داران و رده پرندگان و راسته غاز سانان و خانواده مرغابی سانان می باشد. بدن این پرنده کشیده و کوتاه بوده و دارای نوک پهنی است . دمای بدن آن 40.7 درجه سانتی گراد وتعداد ضربان قلب آن 312 بار در دقیقه و تعداد تنفس 16 تا 28 بار در دقیقه می باشد.در زیر پوست بدن یک لایه چربی وجود دارد که به عنوان عایق حرارتی عمل میکند پر ها سر تا سر بدن اردک را می پوشانند .از ویژگی مهم این پر ها آن است که حالت روغنی دارند که سبب می شود آب و روطوبت به پوست بدن نرسد.دم اردک دارای 20 تا 24 پر می باشد .پاها کوتاه و دارای 3 انگشت مب باشد و این انگشتان به وسیله پرده هایی به هم وصل هستند.

نژاد های اردک:

نژاد های اردک در جهان بسیار متنوع و زیاد هستند . بیشتر نژاد های اهلی از نژاد های وحشی منشاء گرفته اند اما انسانها با سلکسیون و انتخاب صفتهای برتر همانند میزان رشد و تعداد تخم به اهلی کردن اردک پرداخته است .از انجا که هدف ما پرورش اردک اهلی که از نظر اقتصادی به صرفه بوده , می باشد از این رو به نژاد های اردک وحشی نمی پردازیم.

اردکهای اهلی را به سه گروه میتوان تقسیم کرد:

1)اردک گوشتی 2)اردک تخمی 3)اردک زینتی

از انجایی که صنعت پرورش اردک در ایران چندان پیشرفته نیست و بیشتر در روستاها و به ویژه در شمال ایران آنهم به جهت موقعیت خاص جغرافیایی آن توسط روستاییان به صورت محدود وسنتی پرورش داده می شود از این رو نژاد های اردک زینتی در ایران چندان مورد توجه قرار نگرفته است, این در حالی است که در برخی از کشورهای اروپایی و امریکا نژاد اردک گوشتی را با سلکسیون و انتخاب صفتهای برتر در 7 هفتگی به وزنی در حدود 3 کیلوگرم می رسانند.

اردکهای گوشتی:

نژاد سفید پکینی ( white pekin ):

منشاءاین نژاد همانطور که از نامش پیداست از کشور چین و شهر پکن است .این نژاد از نظر تولید گوشت یکی از مناسب ترین نژاد ها می باشد به طوری که در 8 هفتگی به وژنی در حدود 3 کیلو گرم می رسد . در بیشتر مزارع پرورش اردک امریکا از این نژاد استفاده می شود .

این نژاد دارای پرهایی کاملا سفید و یک دست است. نوک به رنگ زرد متمایل به نارنجی و پاها زرد مایل به قرمز بوده و رنگ پوست بدنش زرد می باشد.نرها در سن بلوغ حدود 4 کیلوگرم و ماده ها حدود 3.5 کیلو گرم وزن دارند . تولید تخم در این نژاد در حدود 150 عدد در سال می باشد .اما مادر خوبی برای جوجه کشی طبیعی نیست.همچنین بایستی یاد آور شد که حدود 20% وزن قابل استفاده این نژاد از چربی تشکیل شده که این مسئله برای مصرف کننده چندان خوشایند نیست , از این رو بهترین سن کشتار این اردک 8 تا 12 هفتگی می باشد.

نژاد مسکوی( Moscovy or Barbari ):

منشا این نژاد از کشور امریکا و همچنین قاره امریکای جنوبی همچون برزیل و پاراگوئه است . اگر چه گوشت لذیذی دارد اما از نظر تولید تخم چندان جالب نیست.وزن نر این نزاد در سن 16 تا 20 هفتگی حدود 4.5 تا 5.5 کیلوگرم و ورن ماده ها حدود 3.25 کیلو گرم است .

دارای واریته های مختلفی همچون سیاه , سفید و برنزی بوده که واریته برنزی کمیاب است.رنگ ساق پا در این نژاد تیره و گاهی زرد رنگ می باشد . بر روی سر وتا حدودی بر روی منقار این نژاد یک زائده گوشتی قرمز رنگی وجود دارد .رنگ پوست آن سفید می باشد. این نژاد به مراتب مادر بهتری برای جوجه کشی طبیعی نسبت به سایر نژاد های اردک می باشد.

نژاد ایلسبوری ( Aylesbury ):

منشائ این نژاد از منطقه ایی به همین نام در کشور انگلستان می باشد . رنگ پر و پوست این نژاد در هر دو جنس نر و ماده سفید است . پاها به رنگ زرد مایل به نارنجی است .مزن نر بالغ این نژاد به حدود 4 کیلو گرم و ماده بالغ به حدود 3.5 کیلو گرم می رسد .به طور عموم در سن 8 هفتگی می توان آن را روانه بازار کرد . تولید تخم در این نژاد در حدود 100 عدد در سال می باشد. اما مادر خوبی برای جوجه کشی طبیعی نمی باشد.

اردکهای تخمگذار:

نژاد خاکی کمپل (Khaki Kampell ) :

این نژاد از آمیزش دو نژاد روئن (نژاد گوشتی – تخمی) و نژاد دونده هندی (تخمگذار ) به وجود آمده است. یکی از بهترین نژاد های اردک تخمگذار است.تولید تخم در این نژاد در حدود 250 تخم در سال می باشد که تخم آن نیز نسبت به تخم سایر اردکهای تخمگذار بزرگتر است. رنگ پر بر روی گردن و سر و بال و تا حدودی پشت این نژاد برنزه متمایل به سبز است و بقیه پرها ی بدنش به رنگ خاکی است.

نژاد دونده هندی ( Indian runner):

این نژاد از آسیا (نواحی هندوستان و آسیای جنوب شرقی و بخشهایی از چین ) است.نژاد دونده هندی همانند نژاد خاکی کمپ بل نژاد بسیار خوبی برای تولید تخم می باشد اما از نظر گوشت نسبت به نژاد هایی همچون مسکوی یا پکینی چندان قابل توجه نمی باشد.

دارای سه واریته به نامهای وایت پنسیلد , ( White penciled ) فاون( Fawn) , سفید(White )می باشد. بدن اردک دونده هندی _ بر خلاف سایر نژادها که نسبت به سطح زمین تقریبا افقی هستند _ تا حدودی عمود بر سطح زمین می باشند . رنگ پوست زرد و نوک پا های قرمز مایل به نارنجی دارند . تعداد تخم در این نژاد 200 تا 300 تخم در سال بوده و تخم آن اگرچه درشت است اما به درشتی تخم های نژاد خاکی کمپ بل نیست.

نژاد های زینتی:

این گونه نژادها در ایران چندان جنبه اقتصادی ندارند و کشاورزان محلی نیز کمتر به پرورش آنها می پردازند.اما به هر روی این نژادها بسیار زیبا بوده و از این دیدگاه قابل ملاحضه و توجه هستند.

برخی از این نژادها عبارتند از نژاد کاکل دار سفید , نژاد اردک تاج دار, اردک کاکل دار سیاه و..... .این نژادها اصولا دارای وزن کمتری هستند و همچنین تعداد تخم سالیانه آنها کم و ناچیز است, از این رو از نظر اقتصادی چندان به صرفه نیست.

پرورش:

جمع اوری و نگهداری از تخم اردک:

در جوامع روستایی ابران چندان به چگونگی جمع آوری و نگهداری تخمها توجهی نمی کنند که این مسئله باعث کاهش باروری تخم ها می شود . بیشتر اردکها معمولا در شبها و ساعت اولیه صبح تخمگذاری می کنند .تخم ها بایستی هر روز جمع آوری شوند . پس از جمع آوری ,تخم ها را تمیز و ضد عفونی کرده تا از میزان بار میکروبی بر روی پوسته تخم کاهش یابد. این کار برای جلوگیری از آلودگی تخم ها ضروری می باشد. برای ضد عفونی کردن تخم روشهای متفاوتی بیان شده است اما هیچ یک از این روشها ,نمی تواند روش کاملا مطمئنی برای پاک کردن آلودگی تخم ها باشد. عده ایی معتقدند که تخم ها را باید با مواد ضد عفونی کننده شست. مسئله ایی که برای این روش وجود دارد اینست که با شستن تخم لایه کوتیکولی که بر روی تخم قرار دارد از میان می رود .لایه کوتیکولی یک لایه محافظ بر روی پوسته در جلوگیر ی از ورود باکتری ها و ویروسها و قارچها به درون تخم است. روشی دیگر برای ضد عفونی تخم اینست که : آلودگی ها یی همچون آلودگی های بستر و مدفوع که به تخمها چسبیده اند را با یک پارچه و یاسمباده بسیار نرم به آهستگی پاک کرده و سپس تخم ها را درون اتاق گاز قرار می دهند و با استفاده از گاز فرمالین آن را ضد عفونی می کنند. اگرچه این روش کامل و دقیقی نیست اما به مراتب از روش اول بهتر است.مدت زمانی که تخم ها در اتاق گاز دهی قرار می گیرند در حدود 20 دقیقه می باشد.

بهتر است تخم ها را خیلی زود و بدون انبار کردن برای جوجه کشی استفاده کرد.اما این کار در عمل امکان پذیر نمی باشد.از این رو پس از ضد عفونی کردن در سردخانه انبار کرد. دمای سرد خانه بین 12 تا 15 درجه سانتی گراد می باشد. [دمای یخچال( 4 درجه )برای این کار مناسب نیست] .در صورتی که کمتر از 3 روز در سردخانه انبار می شوند نیازی به چرخش تخم ها نیست اما اگر بیشتر از این باشد باید حداقل روزی یک بار تخم ها چرخانده شوند .لازم به یاد آوریست که تخم ها را باید با زاویه 45 درجه از خط عمود بر سطح زمین در سردخانه نگهداری کرد. تلاش شود تا تخم ها بیش از یک هفته در انبار نگهداری نشوند چرا که پس از این مدت باروری تخمها کاهش میابد .کاهش رطوبت هوای انبار نیز باعث کاهش درصد جوجه آوری می شود .همچنین تهویه هوا با جریان آرام باد مفید می باشد.

جوجه کشی:

به دو روش جوجه کشی انجام می گیرد . 1)جوجه کشی طبیعی 2) دستگاه جوجه کشی

جوجه کشی طبیعی :

این روش بیشتر در روستاها و مزارع پرورش کوچک انجام می شود که در این روش از پرندگانی همچون اردک و یا مرغ کرچ ویا بوقلمون برای جوجه کشی استفاده می شود .بسته به چثه پرنده 10 تا 15 تخم در زیر هر پرنده قرار می گیرد. البته اردکها اضولا مادرانی خوب برای جوجه در آوری نیستند و گاهی ممکن است از روی تخم بلند شوند وحاضر به خوابیدن روی تخم نباشند .برای همین بهتر است از مرغ کرچ استفاده کرد.

دستگاه جوجه کشی :

این شیوه بیشتر در مزارع بزرگ انجام می شود .اگرچه در ایران مزارعه هایی به بزرگی آنچه که در برخی کشورها هست وجود ندارد اما کسانی هستند هستند کسانی که به تولید جوجه اردک با ماشین جوجه کشی بپردازند.

طول مدت جوجه کشی در همه اردکها 28 روز است اما تنها در اردک مسکوی 32 تا 35 روز است. در جوجه کشی با دستگاه 4 فاکتور بسیار مهم است: دما , رطوبت , تهویه , چرخش.

دما در دستگاههای جوجه کشی بزرگ برای تخم اردک در ستر 37.5 تا38 درجه سانتیگراد و در هچر 33 درجه سانتیگراد است , اما برای دستگاه های کوچک دما در هفته اول , دوم , سوم وچهارم به ترتیب ; 38 * 38.5* 39 * 39.5 درجه سانتیگراد می باشد. اگر این تغیرات امکان پذیر نباشد بایستی دما را در 38.8 درجه سانتیگراد تنظیم نمود .

رطوبت در دستگاه جوجه کشی برای اردک به مراتب بیشتر از رطوبت مورد نیاز برای تخم مرغ می باشد همچنین رطوبت هچر بایستی بیشتر از ستر باشد. تخم اردک در ستر روزانه باید 4 بار چرخانده شوند , اما در هچر نیازی به چرخاندن نیست اما بایستی حتما رطوبت را افزایش داد.

در روز 4 تا 5 جوجه کشی با انجام عمل کندلینگ می توان تخم های غیر بارور وتخم های دارای جنین مرده را مشخص و از دستگاه خارج نمود. در این زمان تخم سالم به صورت لکه ایی سیاه در بالای تخم و نزدیک اتاقک هوا که دارای انشعابات و رشته های عروقی می باشد قابل تشخیص است . در صورتی که جنین در این زمان به غشاء پوسته چسبیده باشد و انشعابات و رشته های عروقی وجود نداشته باشند نشان دهنده مرگ جنین می باشد , همچنین اگر در هنگام کندلینک تخم در برابر نور به صورت روشن و بدون هیچ گونه لکه ایی باشد تخم بدون نطفه وغیر بارور می باشد.

همچنین تخم های ترک دار , بد شکل , بسیار بزرگ وبسیار کوچک را به هیچ وجه در جوجه کشی نبایستی استفاده شود.

توجه:جوجه کشی از تخم پرندگان (مرغ, اردک , بوقلمون , ....) در یک دستگاه جوجه کشی به صورت مخلوط و با هم به شدت خودداری نمایید چرا که شرایط جوجه کشی این پرندگان با هم متفاوت می باشد.

+ نوشته شده در چهارشنبه دوم اسفند ۱۳۹۱ ساعت 19:53 توسط محمد حاجیان |

خلاصه ای بر بیماری های بوقلمون

در این قسمت خلاصه ای از بیماریها ی رایج در واحد های پرورش بوقلمون مطرح میشود .

نام بیماری:نیو کاسل
سبب شناسی :پارامیکزوویروس
نشانیها :علائم تنفسی ٬نفس نفس زدن ٬ترشحات بینی و گاهی صدای خس خس ٬وجود زخم در روی غدد پیش معده . علائم عصبی پس از چند روز ظاهر میشودنظیر پیچیدن گردن و سر ٬ فلجی پا و بالها . علائم گوارشی مانند اسهال ٬خونریزی روی غدد و پیش معده و اسهال سبز .
درمان : بهتریت راه پیشگیری است . سویه های مختلف واکسن نیوکاسل موجود است که میتوان استفاده نمود .

نام بیماری : مایکو پلاسموز بوقلمون
سبب شناسی : مایکو پلاسما مله آگریدیس(MM)
نشانیها :جوجه های جوان نشانیهای خفیف تنفسی و گاهی سینوزیت ٬ بعضی اوقات پیخ خوردگی همراه با استئومیلیت و گاهی نیز اختلالاتی در پاها دیده میشود ٬بی اشتهایی شدید نیز بروز میکند .
درمان :تهیه جوجه از گله ای که عاری از این میکروب باشد بهترین راه است ولی استفاده از لینکو مایسین یا جنتا مایسین میزان بروز تورم کیسه های هوایی را کاهش میدهد و وزن را افزایش میدهد .

نام بیماری :سینوزیت عفونی
سبب شناسی : مایکوپلاسما سینویه (MS)
نشانیها :ترشحات زرد تا خاکستری رنگ در اکثر ساختارهای دارای غشاء سینویال مخصوصاً در مفصل خرگوشی ٬لاغری و زمین گیر شدن و ایجاد تاول در ناحیه سینه به دلیل نشستن زیاد.
درمان : تهیه جوجه از گله مادر عاری از بیماری . تترا سایکلین ها ٬لینکو مایسین٬ لینکواسیکتین ٬تایلوزین در این بیماری تا حدی موثر است .

نام بیماری: یسنوزیت عفونی
سبب شناسی : مایکوپلاسماگالی سپتکوم(MG)
نشانیها :تورم یک یا هر دو سینه تحت حدقه ای ٬ترشحات زیاد بینی ٬ التهاب کیسه های هوایی ٬لاغری و کاهش وزن بدن
درمان :تهیه جوجه از گله های مادر عاری از بیماری و جلوگیری استرس . تایلوزین و تتراسیکلین تا حدی موثر است.

نام بیماری : کلی باسیلوز
سبب شناسی : اشر شیاکلی
نشانیها : کیسه هایی هوایی ضخیم میشود و ترشحات پنیری شکل دیده میشود . اغلب همراه با آن پریکاردیت چسبنده ایجاد میشود . تشخیص با استفاده کشت میکروبی قطعی میشود .
درمان :رعایت بهداشت در گله و جلوگیری از استرس در پیشگیری موثر است .کلرامفنیکل ٬فورازولیدون در درمان آن موثر است ولی توصیه می گرددکشت میکروبی و آنتی بیوگرام انجام گردد .

نام بیماری : عفونت کیسه زرده
سبب شناسی : سانمونلاوکلی باسیل
درمان : توسط آنتی بیوتیکهای وسیع الطیف . توصیه میگردد بعد از ورود جوجه درمان با فلومکوئین شروع گردد .

نام بیماری : سانمونلوز
سبب شناسی : باکتری سانونلاپولوروم
نشانیها : بیماری عفونی قابل انتقال از طریق تخم است . میزان ابتلا 4 تا 5 روز بعد از تولد افزایش می یابد ٬بی اشتهایی اسهال سفید چسبنده به اطراف مخرج٬ جمع شدن جوجه اطراف منبع حرارتی ٬جیک جیک کردن با صدای بلند ٬مشاهده میگردد .بعد از چند روز ممکن است پرندگانی که در ماشین جوجه کشی میکروب را استنشاق کرده باشند ٬نشانیهای تنفسی را بروز میدهند . ندولهای خاکستری در ریه ٬کبد ٬قلب و دیواره روده دیده میشود . در سطح مخاطی روده باریک پلاکتهای سفید بوجود می آیند . حالبها در اثر اورات اتساع می یابند .
درمان : بهترین راه تهیه جوجه از گله های مادر و کارخانه های جوجه کشی عاری از آلودگی است .

نام بیماری : کریزای بوقلمون
سبب شناسی : بروتلااویوم
نشانیها : خروج موکوئیدی شفاف از بینی و ترشحات کف آلود چشم همراه با عطسه سکردن ٬جیغ کشیدن و تکان دادن سر ٬ترشحات به مرور غلیظ میشوند و باعث بهم چسبیدن پلکها میشوند.
درمان : جهت پیشگیری باید در بین دو دوره جوجه ریزی سالن بدرستی ضد عفونی گردد . در گله مبتلا گرم کردن سالن و تهویه مطلوب بهمراه استفاده از جیره با کیفیت بالا و افزودن ویتامین و الکترولیت به آب در بعضی اوقات اسپری کردن تتراسیکلین میتواند موثر باشد .

نام بیماری: آریزونوز (عفونت پاراکولون)
سبب شناسی : باکتری آریزوناهیناشاوی
نشانیها : پژمردگی ٬اسهال٬چسبیدن اسهال به مخرج٬عدم تعادل٬لرزش٬پیچش گردن و مرگ ومیر زیاد مشاهده میگردد . عموماًدر سنین زیر 3 هفتگی دیده میشود . کبد زردرنگ ٬لکه لکه و بزرگ میشود . ناحیه دوازدهه روده پرخون میگردد. در اغلب موارد به کار بردن فورازولیدون در جیره برای چند هفته اول زندگی مفید است .

نام بیماری :آسپرژیلوز
سبب شناسی :آسپرژیلوس فو میگاتوس(قارچ)
نشانیها : آلودگی محیط جوجه کشی باعث ابتلاءجوجه های جوان به این بیماری میگردد . تنگی نفس ٬تنفس با دهان باز (دهنک زدن )٬سیانوزو تنفس سریع از علائم اولیه این بیماری است .اکثر پرندگان مبتلا بعد از اینکه پاهایشان گرفته میشود میمیرند .نشانه های اختلال سیستم عصبی مرکزی شامل عدم تعادل٬افتادن و فلجی مشاهده میگردد. معمولاًندولهای زرد رنگی در ریه ها و کیسه های هوایی و نای دیده میشود . آسیت نیز بسیار مشاهده میشود.
درمان : درمان اقتصادی نمی باشد و بهترین روش پیشگیری است٬لذا باید جوجه از گله های مادر وجوجه کشیهای فاقد آلودگی تهیه شود . هنگام شستشو سالن از سولفات مس جهت ضد عفونی کردن سالن استفاده میگردد ٬زیر آبخوریها یا دانخوریها خیس نباشند . از نیستاتین در درمان این بیماری استفاده میشود .

نام بیماری : کوکسیدیوز
سبب شناسی : انواع آیمریا
نشانیها : اسهال٬کم اشتهایی ٬کم خونی ٬بیحالی ٬خواب آلودگی و گاهی نیز خون در مدفوع دیده میشود . خونریزی در روده مخصوصا ًدر ناحیه رکتوم مشاهده میشود. این بیماری انگلی در زمان پیشرفت مشاهده میگردد .
درمان : بهترین راه استفاده از کوکسیدیو استات در جیره جوجه ها ست که باید از هفته سوم در جیره استفاده گردد . لازم به ذکر است در طول دوره پرورش بهتر است از چند نوع کوکسیدیواستات استفاده شود. از آمپرولیوم٬سوفاکینوکسالین در درمان کوکوکسیدیوزاستفاده میشود.افزودن ویتامینهای AوKدر دان نیز در کاهش مرگ و میر موثر است .

نام بیماری: ریکتز
سبب شناسی : کمبود دیتامین D3 و فسفر
نشانیها: لنگش پرنده مبتلا٬استخوان نرمی ٬چمباتمه زدن جوجه بیمار مشاهده میگردد.
درمان : در آغاز باید جیره اصلاح شود و تعادل بین کلسیم و فسفر برقرار گردد و میزان ویتامینd3 جیره کنترل شود . در صورت ابتلا میتوان بعد از انجام موارد مذکور ٬به مدت دو هفته به جیره گله حدودسه برابر مقدار عادی ویتامین D3اضافه گردد .

نام بیماری: پروزیس
سبب شناسی : کمبود منگنز و گاهی کمبود بیوتین
نشانیها : مفصل خرگوش پای مبتلا پهن و کمی بزرگ میشود . در مراحل پیشرفته معمولاًپا در قسمت پایین مفصل خرگوشی از وضعیت عادی خود کاملاًبه طور جانبی منحرف میشود . در کالبد گشایی معمولاًمشخص میشود که وترآشیل در مفصل خرگوشی از محل خود خارج شده است .
درمان : افزودن مکملهای حاوی منگنز ٬کولین و ویتامینهای B به جیره میتواند باعث جلوگیری از شیوع بیماری گردد .

نام بیماری: کانی بالیسم
سبب شناسی : عوامل متعدد میتوانند در بروز این بیماری دخیل باشند . کاهش پروتئین جیره ٬بالا بودن حرارت سالن ٬تراکم زیاد ٬ شدت زیاد نور ٬ در برابر این بیماری موثر هستند در واقع این بیماری یک بیماری مدیریتی است .
نشانیها : جوجه ها با نوک زدن به یکدیگر ٬ایجاد زخم و جراحت می نمایند و این مسئله گاهاًموجب مرگ و میر جوجه آسیب دیده میشود .
درمان : تنظیم صحیح جیره٬کاهش شدت نور و نوک چینی میتوانند در درمان این بیماری موثر باشند. لازم به ذکر است جوجه های مجروح را باید از گله جدا نمود و توسط اسپری حاوی آنتی بیوتیک محل زخم را ضد عفونی نمود .

نام بیماری :تاول سینه
سبب شناسی : وجود بستر نا مناسب و رطوبت زیاد بستر ٬زمین گیر شدن پرنده در اثر بیماریهای مختلف
نشانیها: در آغاز محل زخم بصورت آبسه ظاهر میشود و در نهایت به منطقه ای از بافت دلمه ای مبدل میشود و باعث افت کیفیت لاشه میشود .
درمان : وجود بستر مناسب در سالن پرورش و جداکردن پرنده هایی که بعللی بیش از حد روی سینه مینشینند .

نام بیماری: آسیت
سبب شناسی : تهویه نامناسب ٬دمای پائین ٬نمک زیاد در جیره ٬بعضی از بیماریها و مسمومیتها در ایجاد آسیت موثرند .
نشانیها: تجمع مایع آسیتی کاهش رنگ در محوطه سینه ای شکمی و بزرگ شدن قلب راست از علائم آسیت است.
درمان : جهت پیشگیری باید تهویه سالن را مناسب کرد و به دمای سالن و میزان نمک در جیره توجه نمود .

+ نوشته شده در چهارشنبه دوم اسفند ۱۳۹۱ ساعت 19:50 توسط محمد حاجیان |

قرقاول چیست؟

قرقاوُل (Pheasant) یکی از پرندگان است.

قرقاول پرنده‌ای است که به خاطر داشتن دم بلند و راه رفتن باشکوهش از سایر ماکیان متمایز می‌شود. این پرنده یکی از عجیب‌ترین پرندگان جهان است. در ۲ یا۳ هفته اول زندگی یک جفت پنجه روی هر بال این پرنده وجود دارد. قرقاول‌ها روی درختان زندگی می‌کنند و انواع بالغ از برگ‌های درختان، حشرات، تمشک، دانه‌ها و میوه‌های جنگلی تغذیه می‌کنند و افزایش و کاهش میوه‌های جنگلی و حشرات در جمعیت این پرنده موثر است. پس از خوردن یک غذای کامل، وزن آن‌ها آن‌قدر سنگین می‌شود، که پرواز برایشان بسیار دشوار می‌شود. قرقاول را در زبان انگلیسی Pheasant ودر زبان فرانسوی Faisan ودر زبان عربی « الفزان» و « طائر التدرج » گویند، این پرنده در زبان فارسی اسامی متعددی داشته وعلاوه بر قرقاول که متداول‌ترین نام پرنده می‌باشد به آن تورنگ، تیرنگ، تذرو، تذرج و خروس صحرایی نیز می گویند. این پرنده هنگام احساس خطر معمولاً پرواز نمی کند، بلکه به سرعت می دود و پنهان می شود. پروازش پرتوان و آغاز آن پرسر و صداست. در ارتفاع کم پرواز می‌کند و مدت پروازش معمولاً کوتاه است

زیستگاه

زیستگاه این پرنده در جنگل‌های مرطوب، بوته‌زارهای تمشک و درختان پهن برگ یا خزان‌کننده‌است که در زیر بوته‌های آن‌ها آشیانه می‌کند. قرقاولها وابستگی زیادی به جنگل‌های و بوته‌زارها دارند آنها معمولاً در جنگلها استراحت و در نقاط باز و کم‌درخت و کشتزارها به تغذیه می‌پردازند.

جنس نرو ماده

جنس نرو ماده این پرنده کاملا با هم تفاوت دارندو رنگ پر آنها برحسب زیرگونه جنس و سن تغییر می‌کند. نرهای بالغ پروبال رنگین و پر زرق و برق و دمی دراز تر و سر و گردن آنها به رنگ سبز تیره براق است. در قرقاول‌های ماده رنگ پرها نخودی تیره با لکه‌های قهوه‌ای زیاد به رنگ محیط اطراف است که باعث می‌شود در دوران طولانی خوابیدن روی تخم‌ها و زمان پرورش جوجه‌ها از دید دشمنان پنهان بماند. در جنس نر سروگردن غالبا به قرقاولهای نابالغ از لحاظ دم شبیه به کبک و دارای دمهای کوتاه هستند و از این لحاظ بایستی آنها را با کبک ها حتی زمانی که همراه قرقاولهای بالغ دیده می‌شوند تشخیص داد.

این پرنده سالانه ‪ ۱۲‬تخم در اواسط اردیبهشت ماه به جا می‌گذارد و مدت نشستن روی تخم‌ها نیز حدود ‪۲۰‬ روز است.

شکل ظاهری قرقاول

قرقاول نظیر مرغ وخروس وانواع بوقلمون جزو ماکیان تقسیم بندی شده و به این ترتیب از نظر مشخصات ظاهری وفیزیولوژیکی کم وبیش تمام خصوصیات گروه ماکیان را دارند. قد پرنده به اندازه مرغ وخروس معمولی بوده ولی پرهای دم در قرقاول رشد بسیار زیادی کرده، به طوری که در برخی از نژادها، طول دم به۵/۱ متر می رسد وبدین گونه درازای پرنده از سر تا دم به دو متر هم می رسد. ارتفاع قرقاول‌ها از ۵۰ تا ۱۰۰ سانتی متر است. بلندی پرهای دم را در هنگام پرواز می توان به خوبی تشخیص داد زیرا که در این موقع دم وضعیت خاص ومشخصی را به خود می گیرد. وزن قرقاول‌های بالغ بین دو تا سه کیلوگرم است وتنها در یکی از نژادها که به غول قرقاول یا آرگوس معروف است وزن پرنده به پنج تا شش کیلوگرم می رسد. رنگ پر وبال پرنده در نرها رنگین ودر ماده‌ها خاکستری مایل به قهوه ای است. سر پرنده کوچک بوده ودارای منقاری کوتاه وخمیده می باشد. سوراخ بینی ظریف بوده وبه وسیله پرهای رنگین پوشیده شده است. پاها لخت بوده، اما بلندی ولختی پاهای طاووس را ندارد.

تاریخچه پرورش قرقاول

جانورشناسان معتقدند که زیست گاه اولیه قرقاول مشرق زمین ومخصوصاً قفقاز وسواحل دریای خزر است واین موضوع از قدیم مورد تأیید دانشمندان بوده است به طوری که شاردن معروف در جلد دوم سفرنامه خود می نویسد: « آن چه که در دهانه رودخانه ایونی در مجاورت دریای سیاه کاملاً مطابق نوشته‌های مورخین باستان یافتم، قرقاول‌های شکیل وعظیم آن است که از حیث لطافت در سرتاسر آفاق بی نظیر است وبه نظر من چنان پرندگانی با چنین گوشت مطبوع وذائقه نواز در هیچ جای جهان پیدا نمی شود...». صرفنظر از نوشته شاردن توجه به نام Faisan نشان می دهد که از کلمه Phase فاز مشتق شده که نام رودخانه ای است که از کوه‌های قفقاز سرچشمه می گیرد و امروزه به نام محلی فاکزFachs نامیده می‌شود ودر گرجستان امروزی جاری است که در قدیم به آن کلشید می گفته اند وپیداست که نام علمی قرقاول معمولی Ph.Colchicus از نام آن گرفته شده است. مارسیال Martial دانشمند وشاعر یونانی در نوشته‌های خود ذکر می‌کند که قرقاول برای اولین بار از قاره آسیا به یونان برده وسپس از آن جا به سایر کشورهای دیگر منتقل شده است. مورخ مذکور می نویسد که آرگونوت Argonaute قهرمان افسانه ای یونان در سفرهایی که با کشتی معروف وتاریخی خود Argo به نقاط مختلف جهان کرد، موفق شد قرقاول را به همراه حیوانات شگفت آور دیگری به عنوان هدیه برای مردم یونان بیاورد. امروزه نیز با این که قرقاول به تمام نقاط دنیا برده شده است ولی پرنده مذکور تنها در مناطق مرطوب ومعتدل وپوشیده از بوته و درخت وجنگل به زاد و ولد پرداخته وبه آسانی پرورش می یابد. بعد از یونانی ها، رومی‌ها جزو اولین ملل اروپایی بودند که به مطالعه این پرنده پرداختند. در قرون وسطی قرقاول به کشور فرانسه راه یافت وفرانسویان در آغاز بدان خروس لیموژCoq de limoge می گفتند. در اوایل پرورش قرقاول در فرانسه ومتعاقب آن در انگلستان فقط به خاطر استفاده از گوشت لذیذ پرنده بوده است وبه این ترتیب به زیبایی پرنده توجه چندانی مبذول نمی شد. علت این امر نیز بیشتر به خاطر علاقمندی شاهان وسرداران آن زمان به خوردن غذاهای خوشمزه و به اصطلاح عادت آنان به پرخوری وشکم پرستی بوده است. آثار موجود نشان می دهد که در اوایل قرن چهاردهم خوردن گوشت قرقاول در فرانسه واروپا متداول گردید واین علاقمندی به حدی شدید بود که شاهان ترجیح می دادند، پرنده را پس از طبخ با همان پرهای الوان ودم بلند و پاها، بر سر سفره به معرض تماشای مدعوین قرار دهند. شارل هفتم یکی از طرفداران جدی گوشت قرقاول بود ودستور می داد که در تمام میهمانی‌های رسمی فقط از گوشت پرنده مزبور استفاده شود. در هرحال پیشرفت پرورش قرقاول در اروپا مدیون فعالیت‌های شاهانی نظیر: هنری چهارم، لویی سیزدهم ومخصوصاً لویی چهاردهم وپانزدهم می باشد. گذشته از مصرف گوشت، علاقمندی بسیاری از امپراتوران وسرداران اروپا به شکار وشرکت در مراسم مزبور موجب می گردید که عده ای از افراد به پرورش چنین پرندگانی مأموریت می یافتند وبه این ترتیب در ازدیاد طبیعی پرندگان و حیوانات شکاری کوشش واهتمام لازم به عمل می آمد. به طور کلی باید در نظر داشت که تا قبل از سال ۱۸۶۱ میلادی حداکثر تلاش مأمورین مذکور وهم چنین پرورش دهندگان بر این بود که از راه طبیعی به ازدیاد قرقاول‌ها بپردازند و به این ترتیب هیچ گاه اقدامی به منظور پرورش دستی پرنده مزبور به عمل نمی آمد، ولی از آن به بعد به خاطر این که زاد وولد وتکثیر قرقاول‌ها تحت کنترل قرار گرفت و بشر موفق گردید در پرورش این حیوان دخالتی بیشتر نماید، کم و بیش نگهداری قرقاول در نزد پرورش دهندگان رواج یافت وفعالیت مزبور نیز به کارهای دیگر دامپروری افزوده شد. اولین کشوری که در این راه قدم پیش گذارد انگلستان بود، پرورش دهندگان انگلیسی به خاطر این که به تقاضای خریداران داخلی وخارجی این پرنده جواب مثبت بدهند سعی کردند مراکز نسبتاً بزرگی برای پرورش دستی قرقاول تهیه نمایند وکم وبیش از راه وروش‌های علمی وصحیح برای پرورش این پرنده پیروی نمایند.

نژادهای قرقاول

به طور کلی نژادهای متعدد قرقاول در دو دسته قرار گرفته اند : گروه اول، قرقاول‌های دم دراز هستند که در این گروه پرهای دم طویل بوده واز چند ردیف تشکیل یافته است. تعدادی از قرقاول‌های دسته مذکور حتی قادر هستند پرهای دم را تا اندازه ای به شکل چتر درآورند ولی هیچ گاه این قدرت به اندازه پرها وچتر طاووس نمی باشد. در این دسته بسیاری از قرقاول‌های عادی و اهلی که امروزه پرورش داده می شوند وهم چنین تعدادی از قرقاول هایی که شکار خوبی برای شکارچیان به شمار می روند قرار دارند و روی هم رفته پراکندگی آن‌ها در دنیا نسبت به دسته دیگر بیشتر است. نژادهای گروه دم دراز در دنیا پراکندگی بیشتری دارند. گروه دوم، قرقاول‌های دم کوتاه هستند که تعداد آن‌ها کم واکثراً در نواحی مرتفع به خصوص در ارتفاعات هیمالیا وچین زندگی می نمایند. نژادهای گروه مزبور متعدد نبوده واز جمله باید قرقاول جنس لوفورا Lophura را نام برد .

+ نوشته شده در چهارشنبه دوم اسفند ۱۳۹۱ ساعت 19:48 توسط محمد حاجیان |

پرورش كبك

پرورش كبك

معرفي:
كبك پرنده اي است با نام علمي Alectoris chukar و نام انگليسي Alectoris partridge كه از تلاقي چندين زيرگونه بوجود آمده و از آسياي ميانه و اروپاي شمالي به ايالات متحده مهاجرت كرده است. اين پرنده، زيبا و رنگارنگ است و نر و ماده آن به لحاظ ظاهر هيچ تفاوتي با هم ندارند اما جنس نر با وزن حدود 800ـ510 گرم كمي بزرگتر از ماده آن با وزن حدود 650ـ450 گرم مي باشد. البته راه هاي ديگري همچون اندازه و شكل سر، سيخك در پا و… براي تشخيص نر وماده اين پرنده از يكديگر نيز وجود دارد.

اهداف پرورش:
1. توليد گوشت، كود، پر و… (در ادامه همين شماره درباره گوشت كبك بيشتر توضيح خواهيم داد) 2. تاسيس كارگاه هاي تاكسيدرمي 3. تاسيس شكارگاه هاي مصنوعي 4. ايجاد اشتغال و…

راه اندازي واحدهاي صنعتي و نحوه پرورش:
روش هاي راه اندازي يك واحد پرورش كبك:
1. خريد تخم بارور (با وزن 25ـ16 گرم و اندازه 42×31 ميلي متر و دوره جوجه كشي 25ـ23 روز مي باشد)
2. خريد جوجه يكروزه
3. خريد نيمچه
4. خريد گله مولد

پرورش:
جوجه هاي تازه از تخم خارج شده (يكروزه) اين پرنده تقريبا 13 تا 14 گرم وزن دارند كه به منظور توليد يك گله گوشتي يا مولد، پرورش مي يابند. چنانچه هدف، پرورش كبك گوشتي باشد معمولا پرنده را تا 20 هفتگي نگهداشته تا به وزن مورد نظر برسد و سپس به بازار عرضه مي شود اما چنانچه هدف، پرورش گله تخمگذار باشد، بايستي پس از اين 20 هفته، گله را به مدت حداقل 8 هفته وارد دوره تاريكي (خاموشي يا استراحت) كرد و بعد از آن مي توان با تغذيه جيره هاي مخصوص دوره توليد، تخمگذاري را شروع نمود.

تغذيه:
عادت غذايي كبك در طبيعت عمدتاً دانه ها، برگ ها، ميوه ها و گاها حشرات و ملخ مي باشد اما در سيستم صنعتي از خوراك هاي كنسانتره اي فرموله شده شامل ذرت، كنجاله سويا و… استفاده مي شود كه بايستي برحسب نوع گوشتي يا مولد اين پرنده، احتياجات غذايي آنها تامين شود.
كبك حيواني است كه نسبت به ساير طيور در مقابله با انواع بيماري هاي ميكروبي و ويروسي بسيار مقاوم مي باشد. و علي رغم پرورش ساير طيور كه لازم است از داروهاي متعددي استفاده شود، پرورش كبك به نسبت، بسيار ارگانيك تر صورت مي گيرد.
ميزان مصرف خوراك يك كبك مولد در حين توليد حدود 30 گرم در روز است و به ازاي هر 7 كيلوگرم خوراكي كه مصرف مي كند، 1 كيلوگرم گوشت توليد مي كند؛ بنابراين اگر يك كبك گوشتي در زمان عرضه به بازار 5/0 كيلوگرم وزن داشته باشد حدودا 5/3 كيلوگرم خوراك مصرف كرده است.

سيستم هاي نگهداري:
1. قفس
2. بستر
كه هركدام از روش هاي نگهداري، مزايا و معايب خاص خود را دارد.

نسبت جفت گيري:
اين پرنده ها در طبيعت تك همسر هستند يعني به طور معمول هر كبك نر با يك ماده جفت گيري مي كند اما در سيستم صنعتي، هر كبك نر مي تواند با 3 تا 4 ماده آميزش كند كه ميزان تخمگذاري و درصد جوجه آوري و ساير خصوصيات درحد مطلوبي است.

تخمگذاري:
در شروع تخمگذاري فاكتورهاي بسياري تاثيرگذارند كه از جمله مهمترين آنها مي توان به سن و وزن اشاره كرد چرا كه اگر اين دو، در آغاز دوره تخمگذاري كمتر از حد مطلوب باشند بدون شك ميزان تخمگذاري، درصد باروري تخم ها و بسياري از خصوصيات ديگر تخم را به طور منفي تحت تاثير قرار مي دهد كه سن معمول شروع توليد را 7 ماهگي به بعد بيان مي كنند.
در شرايط طبيعي هر كبك بين 20ـ7 تخم در سال مي گذارد، اما در سيستم صنعتي 2 بار در سال تخمگذاري مي كند كه هر دوره تخمگذاري حدود 4 ماه طول مي كشد و پس از آن 2 ماه دوره تاريكي (استراحت) را مي گذرانند و سپس دوره تخمگذاري بعدي را شروع مي كنند. هر كبك در اولين دوره تخمگذاري حدود 30 تخم مي گذارد. اما نكته حائز اهميت اين است كه ميزان تخمگذاري اين پرنده ها در دومين و سومين سال توليد، به ترتيب بيشتر از سال هاي اول و دوم است اما از سال چهارم به بعد، ميزان تخمگذاري، رفته رفته افت مي كند.

ويژگي هاي منحصر به فرد گوشت كبك:
پروتئين هاي حيواني مانند گوشت دام و طيور به دليل داشتن مقادير بالاي عناصر كلسيم و فسفر، ويتامين هاي B كمپلكس، اسيدهاي آمينه ضروري متيونين و ليزين و تعادل مناسب اسيدهاي آمينه ضروري در مقايسه با منابع پروتئين گياهي مانند سويا، ذرت و... ارزش بيولوژيكي بالاتري دارند. حال گوشت كبك نه تنها مضرات گوشت قرمز دام هاي بزرگ را كه روزانه از سوي متخصصان پزشكي گوشزد مي شود ندارد بلكه توانسته نيازهاي مردم به تنوع گوشت سفيد در بازار را برآورده كند و حتي به لحاظ طعم ومزه هم به بسياري از گوشت هاي سفيد همچون مرغ، بلدرچين و... ارجحيت دارد. چرا كه گوشت اين حيوان داراي طبيعت گرم بوده و زود هضم مي باشد و خواص دارويي و درماني فراواني دارد كه براي مثال مي توان به موارد زير اشاره كرد:

1. تقويت قواي جنسي
2. برطرف نمودن ضعف عمومي بدن و درد مفاصل
3. تقويت حافظه (درمان فراموشي)
4. تقويت سيستم گوارشي
5. پيشگيري از ابتلا به عوارض قلبي و عروقي (به دليل كلسترول بسيار پايين)
برخلاف تصور بسياري افراد، خواص گوشت كبك پرورشي كمتر از نوع وحشي آن نمي باشد زيرا همان طور كه اشاره شد در تغذيه اين پرنده از مواد كاملا طبيعي استفاده مي شود بنابراين گوشت حاصل، طعم و بوي طبيعي خود را حفظ مي كند.
در جدول زير، ارزش غذايي 100 گرم گوشت كبك نشان داده شده است.
جاي جدول
وجود مقدار زيادي از مواد معدني در گوشت اين پرنده نشان دهنده ارزش حياتي آن است. مقدار پتاسيم اين گوشت زياد است و كلسيم، فسفر، منيزيم، آهن و گوگرد موجود در آن نيز مي تواند نياز بدن را تامين كند. كاني هاي موجود در اين گوشت به خوبي جذب بدن مي شود و به همين جهت زمينه مواد مورد نياز بدن را در دسترس سلول قرار مي دهد.
(امام موسي كاظم عليه السلام مي فرمايند: گوشت كبك ساق را محكم مي كند و تب را مي برد)
لازم به توضيح است كه علاوه بر گوشت كبك، مغز سر، جگر خام، زهره، بيضه و… اين پرنده در درمان بيماري هايي هم چون يرقان، صرع، تقويت چشم و حافظه، لاغري و… نيز مفيد است.
سعي كرديم در اين شماره، شما را به طور اجمالي با اهداف و نحوه پرورش صنعتي و فرآورده هاي توليدي اين پرنده خاص در شرايط ايران آشنا كنيم اميد است بتوانيم در شماره هاي بعدي اطلاعات جامع و با جزئيات بيشتري را در زمينه هريك از موارد پرورشي، تغذيه، توليدمثل، اخذ مجوز راه اندازي واحدهاي صنعتي پرورش كبك و… در اختيار شما قرار دهيم.
□

+ نوشته شده در چهارشنبه دوم اسفند ۱۳۹۱ ساعت 19:46 توسط محمد حاجیان |

پرورش صنعتی بلدرچین

مهم‌ترین نکاتی که سبب صنعتی شدن پرورش این پرنده شده است به شرح زیر است:
1- میزان رشد سریع: میزان رشد این پرنده در حدود ۵/۳ برابر دیگر طیور اهلی است.
2- بلوغ جنسی سریع: در حدود سن ۵۰-۴۰ روزگی بلدرچین‌های ماده در پیک تولید هستند.
۳- تولید تخم بالا: در صورت پرورش صحیح، این پرندگان در سال اول تولید توانایی تولید ۲۶۰ تخم را دارا هستند.
۴- کوتاه بودن فاصله میان نسل‌ها: توان بلدرچین در تولید ۴-۳ نسل در سال اول تولید این امکان را برای محققین فراهم آورده است تا از آن به عنوان پرنده‌ای آزمایشگاهی استفاده نمایند.
5- دوره انکوباسیون کوتاه: جوجه‌کشی تخم این پرنده ۱۸-۱۷ روز طول می‌کشد.
۶- تراکم بالای پرورش: با توجه به این که جثه این پرنده کوچک و نیز به سطح آبخوری و دانخوری کم‌تری احتیاج دارد، در مقایسه با دیگر پرندگان تعداد پرنده بیش‌تری در واحد سطح می‌توان پرورش داد.
۷- واکسیناسیون کم‌تر: با توجه به این که گونه‌های بلدرچین در برابر برخی از بیماری‌های رایج طیور حساسیت کم‌تری دارند، در نتیجه به واکسیناسیون کم‌تری احتیاج دارند.
8- برگشت سریع سرمایه: با توجه به این که سن بلوغ بلدرچین ۵۰-۴۰ روزگی است، در نتیجه می‌توان گوشت و تخم این پرنده را سریع به بازار عرضه نمود.
۹- ارزش غذایی بالای گوشت و تخم بلدرچین
در کشور ما بعد از انقلاب برای اولین بار پرورش بلدرچین در استان یزد آغاز گردید که به صورت مجتمعی شامل واحد مادر، گوشتی، ‌ندی و جوجه‌کشی اداره می‌گردد.
بلدرچین دارای گوشتی با پروتئین بالا و درصد چربی کم است که برای کودکان و بیماران بسیار مفید واقع می‌شود. تخم بلدرچین بیضی شکل است که وزن آن ۱۵-۸ گرم و رنگ آن معمولا سفید با خال‌های سیاه یا قهوه‌ای تا آبی و زرد نخودی مایل به سبز است. الگوی تخم و رنگ تخم بلدرچین منحصر به فرد است و منبع خوبی از ویتامین‌ها (به جز ویتامین c) به شمار می‌رود. کیفیت تخم بلدرچین بالا و میزان کلسترول آن از تخم مرغ کم‌تر است. تعیین جنسیت جوجه بلدرچین از یک‌روزگی صورت می‌گیرد که این کار نیازمند افراد آموزش دیده و ماهر است. اما از سه هفتگی می‌توان نرها و ماده‌ها را به‌وسیله رنگ پرهای ناحیه سینه از یکدیگر تشخیص داد. پرهای سینه‌ای نرها به رنگ قرمر مایل به قهوه‌ای و ماده‌ها به رنگ خرمایی سوخته (خاکستری با نقاط سیاه رنگ) است.
وزن جوجه‌های تازه هچ شده در حدود ۱۰-۵ گرم است که درسن ۵۰-۴۰ روزگی به بلوغ می‌رسند. وزن بلدرچین‌های نر بالغ به ۱۵۰-۹۰ گرم و وزن ماده‌ها به ۱۸۰-۱۱۰ گرم می‌رسد. همچنین تعداد کروموزوم‌های بلدرچین ۷۸ عدد، شامل شش جفت کروموزوم بزرگ، شش جفت متوسط و ۲۷ جفت میکروکروموزوم است که کروموزوم‌های جنسی از نوع بزرگ هستند.

جوجه‌کشیتخم‌گذاری بلدرچین‌ها از بعدازظهر شروع و در غروب پایان می‌پذیرد که بر اساس فصل، شرایط آب و هوایی و برنامه کاری جمع‌آوری تخم‌ها چندین بار در طول این مدت صورت می‌پذیرید. دمای مناسب محل ذخیره‌سازی تخم‌ها ۵/۱۵-۵/۱۲ درجه سانتی‌گراد و با رطوبت ۸۰-۷۵ درصد است که این شرایط برای ذخیره تخم‌ها در مدت زمان ۷-۵ روز است. قبل از قرار دادن تخم‌ها در داخل در دستگاه ستر باید تخم‌های آلوده را به وسیله کاغذ سمباده یا پارچه پشمی سفت به آرامی تمیز و در محلول گرم (۳/۴۳ درجه سانتی‌گراد) ضدعفونی کرد. سپس آن‌ها را در دمای ۱/۲۱ درجه سانتی‌گراد و رطوبت ۷۵درصد به مدت ۲۰ دقیقه به نسبت ۲۰ گرم پرمنگنات پتاسیم و ۴۰ سی‌سی فرمالین گازدهی می‌نمایند. سپس تخم‌ها را در داخل دستگاه ستر قرار می‌دهند.

پرورش جوجه بلدرچین
دمای آغازین جهت پرورش جوجه بلدرچین در زیر مادر مصنوعی و در بالای سر جوجه ۳۵ درجه سانتی‌گراد است که این دما هر چهار روز یک بار ۸/۲-۵/۲ درجه کاهش می‌یابد تا به ۲۱ درجه سانتی‌گراد برسد. معمولا تا سه هفتگی برای هر جوجه ۱۵۰ سانتی‌متر مربع فضا در نظر می‌گیرند. استفاده از آب شکر ۸درصد در ۳-۲ روز اول نتیجه خوبی دربرخواهد داشت. برای جوجه بلدرچین‌ها تا سه هفتگی دو سانتی‌متر دانخوری و یک سانتی‌متر آبخوری به ازاء هر قطعه در نظر می‌گیرند. در دو هفته اول نوررسانی ۲۴ ساعته است که پس از آن تا ۱۲ ساعت کاهش می‌یابد.

پرورش نیمچهمعمولا از دو روش برای پرورش بلدرچین استفاده می‌شود: الف) بستر؛ ب) باتری که اخیرا مورد استفاده قرار می‌گیرد و دارای مزایایی همچون تعداد جوجه بیش‌تر در واحد سطح، نیروی کار کم‌تر، بهداشت بیش‌تر، سهولت در حذف، درمان و پیشگیری و استفاده بهتر از سطح است.
دمای مورد نیاز نیمچه‌ها ۲۸-۲۱ درجه سانتی‌گراد است و تا ۵ هفتگی که بلدرچین‌ها به قفس‌های تخم‌گذاری منتقل می‌شوند، از ۱۲ ساعت نور بهره می‌برند. برای رشد بهتر، نرها و ماده‌ها جدا از یکدیگر پرورش داده می‌شوند. در این سن در بستر به ازاء هر نیمچه ۱۸۰-۱۵۰ سانتی‌متر مربع بسته به نوع جوجه و فصل در نظر می‌گیرند. برای هر جوجه ۳-۵/۲ سانتی‌متر دان‌خوری و ۲-۵/۱ سانتی‌متر آبخوری در نظر می‌گیرند. در صورت استفاده از آبخوری نیپل، هر نیپل برای ۱۵ پرنده در نظر گرفته می‌شود.

پرورش بلدرچین مادر
در حالت تجاری بلدرچین‌ها در قفس‌های توری به ظرفیت ۲۰ تا ۳۰ و حتی ۴۰ بلدرچین پرورش داده می‌شوند. معمولا به ازاء هر بلدرچین ۲۰۰-۱۵۰ سانتی‌متر مربع فضا در قفس در نظر گرفته می‌شود. مقدار فضای دانخوری ۳-۵/۲ سانتی‌متر به ازاء هر قطعه است. مقدار فضای آبخوری معمولا عامل محدود کننده‌ای در سیستم قفس نیست. قفس‌ها معمولا تا ۸ ردیف نصب می‌شوند. سن فروش بلدرچین‌ها معمولا ۱۸-۱۷ هفتگی است.

بیماری‌ها
بلدرچین معمولا به بیماری‌های زیر حساسیت بیش‌تری دارد:
۱- مارک: واکسیناسیون این بیماری در ۲۰ روزگی و با تزریق در ناحیه گردن صورت می‌گیرد.
۲- نیوکاسل: واکسیناسیون این بیماری هم‌زمان با مارک به صورت قطره چشمی صورت می‌گیرد و هر ۳ ماه یک بار به صورت اسپری مصرف می‌گردد.
۳- آبله: واکسن آبله در ۸-۶ هفتگی مصرف می‌گردد.
از دیگر بیماری‌هایی که بلدرچین را درگیر می‌نماید می‌توان به کوکسیدیوز، کانی‌بالیسم، سالمونلا، ورم روده‌ای قرحه‌ای و برونشیت اشاره کرد.
درصد تلفات بلدرچین در سنین مختلف به قرار زیر است:
- ۱۰-۱ روزگی: ۲درصد
- ۱۰ روزگی تا شروع تخم‌گذاری: ۲درصد
- دوره تخم‌گذاری (۱۰ ماه): ۱۵درصد

+ نوشته شده در چهارشنبه دوم اسفند ۱۳۹۱ ساعت 19:41 توسط محمد حاجیان |

لكوز انزئوتیك گاوان

نوع مطلب: بیماریهای دام ،

لکوز انزئوتیک گاوان یک عفونت رترو ویروسی می باشد که عموماً در گاو ایجاد بیماری می نماید . گاو در تمامی سنین امکان ابتلا به این بیماری را دارد اما اغلب حیوانات ، خیلی زود پس از تولد از طریق خوردن شیر گاوهای آلوده مبتلا می شوند . بیماری در برخی از گاوان بالغ نیز دیده می شود .
ویروس عامل بیماری همچنین می تواند بوسیله راههای دیگری که باعث انتقال لنفوسیت های عفونی می شود مثل فعالیت های دامپزشکی (واکسیناسیون) ، بین حیوانات منتقل شود.

عفونت اغلب از طریق سرولوژیکی تشخیص داده می شود . روش های تشخیصی که اغلب استفاده می شود عبارتند از ، الایزا که برروی سرم یا شیر انجام می شود (کیت الایزای این تست به فرم تجاری در دسترس می باشد و اغلب حساسیت بالائی دارند) . تست ایمنودیفیوژن (ژل آگار) که در گذشته بسیار مورد استفاده قرار می گرفت اما امروزه بدلیل حساسیت پایین آن غیرمتداول گردیده است . PCR نیز بصورت معمول جهت تشخیص این بیماری استفاده می شود.

اتیولوژی (سبب شناسی)
لکوز انزئوتیک گاوان یک بیماری لنفوپرولیفراتیو (افزایش ارتشاح لنفوسیتی) گاو می باشد که بوسیله یک رترو ویروس اگزوژن ایجاد می شود .
اگرچه بیماری در تعداد زیادی از گوساله ها خیلی زود پس از تولد ایجاد می شود ، لیکن گاو در هر سنی ممکن است به این بیماری آلوده شود. در استرالیا و نیوزلند بیماری تنها به گاو محدود شده است با این وجود عفونت طبیعی در بوفالوها و گوسفندان در سایر کشورها گزارش شده است .
ویروس عامل بیماری رده های لنفوسیت های B را آلوده می کند .

علائم درمانگاهی
آلودگی گاوها باعث ایجاد یک پاسخ پایدار همورال به ساختارهای پروتئینی ویروسی می گردد که اغلب در طول عمر دام باقی می ماند . در برخی موارد پس از ایجاد عفونت ، حدود 30% از گاوهای آلوده ، دارای شواهدی از یک لنفوسیتوز پایدار ناشی از افزایش تعداد لنفوسیت های B در گردش ، می باشند . در کمتر از 5% گاوهای آلوده لنفوما ایجاد می گردد و حدود 50% آنها دچار لکوز لنفوبلاستیک می شوند . ایجاد لنفوما ، یک پاسخ رایج به عفونت با BLV (bovine leukemia virus) ، می باشد .
اغلب موارد آلودگی در سنین 3 تا 10 سال اتفاق می افتد و عموماً آلودگی بصورت موردی در گله مشاهده می گردد (و نه در همه گله) .
چهره بالینی بیماری بر اساس عضو درگیر متفاوت است . حیوان آلوده اغلب لاغر بوده و ممکن است علائمی از ناهنجاری های دستگاه تنفسی ، دستگاه گردش خون ، دستگاه گوارش ، دستگاه ادراری تناسلی و یا سیستم عصبی را نمایان کند .
غدد لنفاوی سطحی اغلب بزرگ شده و در معاینه رکتال (توش رکتال) ممکن است بزرگ شدگی غدد لنفی ناحیه لگن را مشخص نماید . در گاوهای دچار لنفوما ، حدود 50% موارد دارای لکوز لنفوبلاستیک بوده ، در 30% موارد لنفوسیتوزیس با افزایش تعداد لنفوسیتهای B و 20% موارد نیز تعداد لنفوسیتهای نرمال دارند .
حدود 30% از گاوهای آلوده به BLV (bovine leukemia virus) که علائم کلینیکی نشان نمی دهند ، فقط دارای یک لنفوسیتوزیس پایدار می باشند . مرگ غالباً حدود 1 تا 5 ماه پس از ظهور اولین نشانی اتفاق می افتد .

اپیدمیولوژی
هر چند ویروس عامل بیماری به هر دو صورت (افقی و عمودی) منتقل می شود لیکن انتقال عموماً بصورت افقی در گله بروز می نماید .
انتقال رحمی (جفت و جنین) نیز اتفاق می افتد اما بطور کلی اهمیت کمی دارد . تنها راه آلودگی گاوان با در معرض قرار گرفتن لنفوسیتهای سیستم گردش خون آلوده به ویروس از طریق ترشحات و مدفوع که می تواند همراه با کمی خون باشد ، اتفاق افتد .
انتقال مکانیکی از طریق سوزن های خونگیری نیز اتفاق می افتد . تجهیزات شاخ بری و خال کوبی و دستکش هایی که برای توش رکتال استفاده می شوند ، از راه های انتقال بیماری می باشد . شیر گاوهای آلوده اغلب حاوی سلول های آلوده به ویروس BLV بوده و تغذیه شیر آلوده توسط گوساله از راههای متداول انتقال بیماری است . گوساله هایی که از کلستروم (آغوز) گاوهای آلوده تغذیه نمایند برای مدت کمتر از 24 ساعت می توانند محافظت شوند . جنین نیز می تواند از ناقلین عامل بیماری باشد .
تحقیقات برای انتقال عفونت به گوسفند توسط اسپرم ، ادرار ، ترشحات بینی ، قطعات جدا شده پوستی و بزاق ، ناموفق بوده است . حشرات انتقال دهنده BLV نیز شناخته نشده اند .

وقوع و گسترش بیماری
BLV (bovine leukemia virus) گسترش جهانی دارد ، در استرالیا EBL (Enzootic bovine leucosis) بالاترین رده تشخیص را در زمینه هماتولوژی حیوانات به هر دو صورت لنفوسیتوزیس و لکوز لنفوبلاستیک ، به خود اختصاص داده است. متعاقب ایزوله نمودن ویروس و گسترش تستهای سرولوژیکی جهت تشخیص آنتی بادی های BLV ، گسترش بیماری در گله های گاو شیری منطقه Queens land مشخص گردید . دپارتمان Queens land که نخستین بار در 1983 به تجهیزات تشخیص EBL مجهز گردید ، در ریشه کنی عفونت BLV در گله های شیری موفق عمل نمود .
از سال 1993 روش های آزمایشگاهی بطور پیشرونده ای در گله های شیری سراسر استرالیا پذیرفته شد . ابداع روش آزمایشگاهی الایزا برای تست اکثر نمونه های شیر و به همان دقت برای نمونه های سرمی جهت شناسایی گله های آلوده در سراسر ایالت ها به روند تشخیصی شتاب داد . برنامه ریشه کنی ملی پیشرفت کرده و در حال حاضر تعداد دام آلوده بسیار کمی در این کشور وجود دارد .
تلاشی برای ریشه کنی EBL (Enzootic bovine leucosis) ، از گله های گاو گوشتی انجام نشده زیرا این گاوها معمولاً آلوده نمی شوند و یا آلودگی آنها بشدت پایین می باشد . شواهدی که نشان دهد BLV (bovine leukemia virus) به انسان هم انتقال می یابد موجود نمی باشد و ویروس به آسانی در شیر پاستوریزه غیرفعال می گردد .
درنیوزلند نیز برنامه کنترل ملی که بسوی ریشه کنی عفونت BLV از گله های شیری می رود ، وجود دارد .
پاتولوژی
در نکروپسی عقده های لنفی و محدوده وسیعی از بافت ها سلول های نئوپلاستیک مشاهده می شود . نواحی که عموماً درگیر می گردند شامل غدد شیری ، قلب ، طحال ، روده ، کبد ، کلیه ، هزارلا ، شش و رحم می باشند .
نفوذ عامل بیماری به پوست و عضلات اسکلتی غیرمتداول می باشد اما اخیراً در برخی موارد نمونه برداری از کانال نخاعی نیز دیده شده است.
ساختارهای نرمال بافتی عقده های لنفی معمولاً از بین می رود ، لنفوبلاست ها و اشکال میتوتیک دیده می شوند ، انباشتگی توده لنفوبلاستها در پالپ قرمز طحال مشاهده می گردد . نفوذ بیش از حد لنفوسیت ها و لنفوبلاست ها به بافت های غیرلنفوئیدی اغلب باعث بدشکلی بافت های نرمال می گردد . در لوسمی حیوانات تعدادی لنفوسیت غیر نرمال در مویرگ ها دیده می شود بخصوص در کبد و شش .

تشخیص آزمایشگاهی
عفونت BLV عمدتاً بوسیله تشخیص آنتی بادی در سرم و یا شیر تشخیص داده می شود . آنتی بادی ها در سرم اغلب حیوانات 2 تا 8 هفته پس از آلودگی قابل تشخیص می باشد . آنتی بادی های مادری در کمتر از 7 ماه از بین می روند . راه شناخته شده ای برای انتقال آنتی بادی ها از دام آلوده به دام دیگر جهت ایجاد ایمنی غیرفعال ، وجود ندارد .
تست های سرولوژیک متداول برای تشخیص دام های آلوده عبارتند از الایزا و ایمنودیفیوژن ژل آگار ، که الایزا حساسیت بالاتری داشته و برای تعداد نمونه های زیاد ، مناسب می باشد در نتیجه تست ایمنودیفیوژن ژل آگار AGID ، غیر متداول می باشد .
تیتر آنتی بادی ثابت بوده و گاهاً به حد بسیار پایینی می رسد خصوصاً در انتهای آبستنی یا ابتدای شیردهی که سطح آنتی بادی ممکن است کاهش یافته بطوری که محدودیت تشخیص برای تست AGID ایجاد نماید و نتیجه منفی کاذب را نشان دهد . حساسیت بالای الایزا امکان تشخیص را فراهم می سازد و برای سنجش تعداد زیادی از نمونه ها ، مقرون به صرفه می باشد . هر دو نمونه سرم و شیر ، امکان تست به روش الایزا را دارا بوده ، همچنین امکان تست نمونه های آمیخته باهم (تانکهای جمع آوری شیر) ، که از یک گله تهیه شده نیز وجود دارد .
در حال حاضر الایزا ، بهترین روش آزمایشگاهی تست سرولوژیک تشخیص آنتی بادی های BLV می باشد .
جداسازی ویروس ، روش تشخیصی شایع نمی باشد . اگرچه در مواردی نادر ممکن است جهت بررسی و تشخیص نهایی و قطعی حیواناتی که دارای سرم مثبت می باشند یا وضعیت سرمی مشکوک داشته باشند ، به کار می رود . جداسازی ویروس همچنین جهت تهیه مواد بیولوژیکی (آنتی ژن های تشخیصی) برای تأیید عدم آلودگی با BLV استعمال می گردد . برای جداسازی ویروس هر دو روش غربالگری در محیط بدن و آزمایشگاهی امکان پذیر می باشد هر چند روش غربالگری در بافت زنده با تلقیح به گوسفند از حساسیت بالاتری برخوردار می باشد .
گوسفند نسبت به عفونت آزمایشگاهی BLV بسیار مستعد می باشد . تلقیح گوسفند با خون یا لنفوسیت های حیوانات مشکوک ، حساس ترین تست برای تشخیص BLV می باشد . آنتی بادی های BLV در گوسفند بین 2 تا 10 هفته پس از تلقیح قابل شناسایی می باشد . روش AGID (آگار ژل دیفیوژن) می بایست به منظور غربالگری گوسفندانی بکار رود که آنتی بادی های آنها جهت تشخیص به روش الایزا مناسب نباشد .
هنگامی که مواد بیولوژیکی جهت تشخیص آلودگی یا عدم آلودگی به BLV در گله استفاده می شود ، جهت غربالگری لازم است مقدار نمونه نسبتاً زیادی (ml 50 – 20) برای اطمینان از تشخیص مقادیر پایین آنتی بادی بکار برده شود ، این امر ممکن است به سهولت با تلقیح به گوسفند امکان پذیر باشد ولیکن در مقادیر آزمایشگاهی امری کاربردی نمی باشد .
ویروس را می توان در کشت لنفوسیت های آلوده بوسیله میکروسکوپ الکترونی یا روش PCR (واکنش زنجیره پلیمراز) ، مشخص نمود .
روش PCR ، اخیراً جهت تشخیص مستقیم عفونت BLV رایج شده است . این روش قادر است عفونت حیوانت را قبل از تغییرات سرولوژیک تشخیص دهد و همچنین می تواند گوساله های غیر آلوده ای که تیتر سرمی را بعلت حضور آنتی بادی های مادری دارند تفریق نماید . با این وجود این روش نیز در نمونه های زیاد ، تست معمول تشخیصی نمی باشد ، تست PCR می تواند با الحاق به تست های بیولوژیکی گوسفند جهت بالا بردن حساسیت تشخیص BLV سودمند واقع شود .

+ نوشته شده در سه شنبه یکم اسفند ۱۳۹۱ ساعت 21:52 توسط محمد حاجیان |

سبب شناسی،نحوه انتقال و راههای پیشگیری از بیماری تب برفکی

سبب شناسی،نحوه انتقال و راههای پیشگیری از بیماری تب برفکی

نوع مطلب: بیماریهای دام ،

تب برفکی یک بیماری عفونی و دارای واگیری بالا در دامها می باشد.این بیماری ، نشخوار کنندگان اهلی مانند گاو،گاومیش،گوسفند و بز ونیز نشخوار کنندگان وحشی از جمله آهو،گوزن و گراز را مبتلا میکند.تب برفکی بعنوان مهترین بیماری واگیر دامها محسوب گردیده و باعث مرگ و میر در دامهای جوان و بروز خسارات اقتصادی سنگین به دامداریها می گردد.ویروس عامل بیماری نسبت به شرایط محیطی و تغییرات دمایی مقاوم بوده و ماندگاری زیادی در محیط دارد بطوریکه در کود حیوان حدود 90روز و در لوازم و ادوات دامپروری گاهی تا 70 روز زنده می ماند.در دامهای ماده،این بیماری باعث عوارضی از جمله ورم پستان حاد،سقط جنین در دامهای آبستن و کاهش اشتها و بالنتیجه باعث کاهش تولیدات دامی میگردد.گاهی بروز این بیماری در دام سبب کاهش مقاومت بدن در مقابل بیماریها و بروز عفونت های ثانویه می شود.قابل ذکر است شدت بیماری در دامهای خالص و پر تولید بیشتر است.

سبب شناسی و آسیب شناسی عامل بیماری تب برفكی :
ویروس بیماری تب برفكی از خانواده پیكور ناویریده ( كوچكترین ویروسهای شناخته شده از نظر اندازه ) و از جنس Aphtovirus دارای هفت سروگروپ كاملاً متمایز از یكدیگر می باشد. در مناطق آندمیك اغلب یك سوش بر سوشهای دیگر قالب ولی عفونت همزمان 2 سوش از ویروس های هفتگانه ممكن است اتفاق بیفتد. همچنین برخی از سویه های ویروس به گونه خاصی از تمایل داشته و سایر گونه ها را به سختی مبتلا می سازد.

وضعیت بیماری و پراکندگی جغرافیائی آن در ایران
در ایران سه سوش Asia 1 – O – A عمده ترین ویروسهای مولد تب برفكی هستند و در بین آنها سوشهای A و O حدود 50 سال در گردش بوده ولی سوش Asia I پایداری و ثبات كمتری داشته و در مواقعی از زمان محو و مجدداً بروز نموده است .سویه Asia I طی سالهای 1369 تا 1378 یعنی حدود 10 سال در موارد بروز بیماری تب برفكی در كشور شناسائی و تشخیص داده نشد ولی از مرداد سال 1378 مجدداً ظهور و هم چنان جزء سه تیپ اصلی ویروسهای بیماری تب برفكی در كشور در حال چرخش می باشد.

راههای انتقال بیماری:

ویروس مسبب ایجاد بیماری قادر است توسط باداز منطقه آلوده به سایر مناطق دور و نزدیک منتقل گردیده و ضمناَ بصورت مستقیم یا غیر مستقیم به دامهای دیگر منتقل شود.

الف:انتقال مستقیم:این نوع انتقال بعنوان مهمترین راه انتقال بیماری محسوب گردیده و دامهای بیمار یا دامهای آلوده به ظاهر سالم عامل بیماری به دامهای دیگر انتقال داده و سبب بروز بیماری در دامهای حساس میگردد.حیوانات جوان از طریق خوردن شیر دامهای آلوده مبتلا میشوند.

ب-انتقال غیر مستقیم:در این روش عامل بیماری توسط گاو،علوفه،لوازم و ادوات،کارگران و دلالان یا از طرق دیگر مانند گربه و پرندگان به واحد های دامداری مجاور منتقل میشود.

علائم بیماری در دامها:

گاو و گوساله : ویروس عامل بیماری پس از ورود به بدن دام حساس طی یك دوره كوتاه پنج تا هفت روزه (دوره نهفتگی یا کمون بیماری ) و تكثیر در سلولهای پوششی به خون وارد می گردد. اولین علامت کم اشتهایی – افسردگی و تب (تب بالا چهل تا چهل و یک درجه) و بی حالی و لرزش است . تولید شیر تا یک سوم مقدار اولیه کم می شود . ترشح بزاق زیاد می شود و به خاطر درگیری دهان دام ملچ و ملچ می کند . دام ممکن است در اثر درد دندان قروچه کند . در لب ، گونه ها ، زبان ، منخرین ، سر پستان بین انگشتان ، تاج سم وزیکول هائی دیده می شوند . در موارد نادر گاهی بر روی پلک چشم نیز وزیکول دیده می شود. دردناک شدن سم باعث ایجاد لنگش در دام می شود . بعد از رسیدن وزیکول ها که معمولا 24 ساعت طول می کشد وزیکول ها پاره شده و جای آنها یک زخم باقی می ماند . ضایعات دهان بعد از چند روز بهبود می یابند اما ضایعات بین انگشتان و پستان ممکن است به عفونت های ثانویه دچار شوند .

در گوساله ها بواسطه حساسیت بالا نسبت به دام بالغ ،‌ در هنگام بروز بیماری و واگیری با تلفات زیاد به دلیل ابتلا به فرم قلبی بیماری (میوكاردیت) بوجود می آید . گاهی شدت بیماری و سرعت ابتلا گوساله ها بقدری سریع است كه دام بدون بروز علائم ظاهری بیماری از قبیل ریزش بزاق و طاول ،‌در اثر ابتلا به فرم حاد قلبی تلف می شود. تلفات در گاو کم ( 1 الی 5 درصد ) و در گوساله ها بیشتر ( 20 الی 50 درصد ) می باشد. گوساله ها در اثر ویرمی تلف می شوند . ویروس تب برفکی در حیوانات جوان در میوکارد قلب اثر می گذارد . در صورت بهبودی دام ها تا مدت ها کاهش سرعت رشد و وزن گیری مشاهده می شود .

در اثر تب بالا ممکن است گاو آبستن سقط کند . دام های مبتلا ممکن است برای مدت طولانی دچار ناباروری و یا ضعف در باروری شوند . حتی در دام نر کاهش تولید اسپرم و کم شدن باروری به مدت طولانی دیده می شود .در ضمن انتقال بیماری از طریق اسپرم هم از نظر ممکن است اتفاق بیفتد این مساله اهمیت زیادی دارد زیرا در دام هائی که نسبت به بیماری مقاومتر هستند نظیر دام های مناطق اندمیک بیماری ممکن است به شکل تحت بالینی بروز کند که دام به عنوان مخزن بیماری مطرح می باشد و اسپرم این دان می تواند تعداد زیادی دام حساس را در مناطق پاک دچار بیماری تب برفکی نماید .

بیماری ممکن است با دیگر ضایعات و بهم ریختگی های سلامتی همراه شود که سبب پیچیدگیهائی در تشخیص و کنترل بیماری می شود از جمله بیماری های دهانی ، ورم پستان ، لنگش ،بد شکلی سم ها ، میوکادیت ، کاهش وزن و کاهش رشد می توان نام برد . دیده شده است پس از ضایعات در ناحیه سم باکتری های محیطی نظیر فوزوباکتریوم نکروفروم وارد عمل شده و عفونت ثانویه ایجاد می کند ، در اثر جراحات ممکن است یک یا حتی دو قسمت سم جدا شود . در مواردی که فقط بیماری تب برفکی جراحات را ایجاد نماید بهبودی بعد از 8 الی 15 روز دیده می شود .

گوسفندو بز : شدت علائم در گوسفند و بز (خصوصاً بز) نسبت به گاو كمتر بوده و اولین نشانه بیماری تب برفكی لنگش می باشد . طاول های ریزی در ناحیه سم و ندرتا" در دهان بروز نموده و چهره بیماری را مشابه به گاو نمایان می سازد
بیماری در بره ها همانند گوساله شدیدتر بوده و گاهی با تلفات بالای بره های نوزاد در بدو تولد در صورت بروز اپیدمی مشاهده می گردد.

سایر حیوانات : در خوک مانند گاو علائم دیده می شود امام میزان تاول ها کمتر است برعکس عوارض در سم بیشتر دیده می شود و مرگ و میر بچه خوک ها بیشتر می باشد . در گوزن علائم مانند گاو است اما ممکن است گوزن شاخ خود را در اثر بیماری از دست بدهد .

پیشگیری و کنترل بیماری تب برفکی:

الف-واکسیناسیون:انجام عملیات واکسیناسیون تب برفکی بر اساس برنامه های اعلام شده از سوی سازمان دامپزشکی کشور همراه با اتخاذ مدیریت صحیح بهداشتی و پرورشی و همچنین انجام قرنطینه مناسب در کنترل و پیشگیری از بیماری نقش مهمی ایفا میکند،اگرچه واکسیناسیون به تنهایی نمیتواند مانع بروز بیماری گردد. استفاده از واكسن كشته تب برفكی ساخت موسسه رازی و یا وارداتی كه از سوشهای درگردش ویروس تب برفكی بومی تهیه میشود مناسبترین واكسن درحال حاضر میباشد. زمان واكسیناسیون برابر با توصیه شركت سازنده واكسن حداقل هر 4 ماه یكبار در واحدهای دامپروری و مناطق اشاره شده و همراه با استفاده از راپل واكسن و رعایت تمامی اقدامات بهداشتی و قرنطینه ای ذكر شده می باشد.

ب-کنترل و تردد دام و انجام خرید و فروش دام تحت نظر دامپزشکی نقش بسیار مهمی در کنترل بیماری دارد.

ج-کلیه افرادی که وارد دامداری میشوند میبایستی تمام اصول بهداشتی و قرنطینه ای از جمله ضد عفونی تعویض لباسها و پوشیدن لباس و چکمه مخصوص و عدم ورود خودرو ها و نیز ممانعت از تردد های غیر ضروری را رعایت نمایند.

د-کلیه دامهای تلف شده باید به طریقه بهداشتی و بر اساس دستور العملهای سازمان دامپزشکی کشور به همراه کود و فضولات دامی در عمق مناسب دفن گردد.

ه-محوطه دامداری آلوده می بایست با استفاده ار محلول فرمالین 5%،سود سوز آور 2% یا آهک ضد عفونی گردد.

و- دامهای تازه وارد میبایستی در محل دامداری بصورت مجزا و به مدت سه هفته قرنطینه گردد.

ز-از پرورش همزمان چند نوع دام مانند پرورش توام گاو و گوسفند در یک مکان خوداری گردد.

ح-موارد وقوع بیماری تب برفکی می بایست سریعاً با هماهنگی دکتر دامپزشک فارم به نزدیکترین اداره و یا شبکه دامپزشکی اطلاع داده شود.

ط-از مراتع یا منابع غذایی که قبلاً گله آلوده از آن استفاده کرده است استفاده نگردد.

ی-جابجایی دام با اخذ مجوز قانونی با رعایت آرامش و به حداقل رساندن استرس حمل و نقل صورت پذیرد.

ک-دامهای فاقد سابقه واکسیناسیون یک هفته قبل از حمل و نقل واکسینه گردند از واکسیناسیون دامهای تازه وارد و خسته و بیمار خوداری شود.

ل-در دامهای جوان که برای اولین بار واکسن را دریافت میکنند، واکسن یادآور(راپل)حداقل سه هفته بعد از اولین واکسیناسیون تلقیح گردد.

برای دیدن تصاویر بر روی ادامه مطلب کلیک کنید

ادامه نوشته

+ نوشته شده در سه شنبه یکم اسفند ۱۳۹۱ ساعت 21:50 توسط محمد حاجیان |

پاستورلا همولیتیكا و بیماری پنومونی پاستورلایی در گاو

پاستورلا همولیتیكا و بیماری پنومونی پاستورلایی در گاو

نوع مطلب: بیماریهای دام ،

پاستورلا همولیتیكا ، عامل بیماری سینه پهلوی پاستورلایی در گاو های حمل و نقل شده است . این باكتری در ناحیه بالایی دستگاه تنفس و به تعدادی بسیار كم كه حتی از فلور طبیعی قابل تشخیص نیستند جایگزین شده است . ورود باكتری به گاوهای پرواری كه به مدت طولانی استفاده شده اند ، در صورت وجود شرایط استرس زا منجر به بروز بیماری می گردد ( بیماری PP = بیماری ناحیه بالایی دستگاه تنفس ) . جمع شدن گاو های كوچك كه از مزارع مختلف هستند ، از شیر گرفتن گوساله ها و جمع كردن همه آنها در یك محل فروش یا نگهداری همه آنها در یك طویله ، همچنین انتقال حیوان به مناطق جدیدی كه حیوان هنوز به آن عادت ندارد باعث بروز بیماری می شود . پاستورلوز حاد عموما ً در طول اولین هفته ورود دام به منطقه جدید بروز می كند .

این بیماری تحت عنوان تب حمل و نقل و یا مجموعه بیماری تنفسی گاو ها نیز نامیده می شود و در ده سال اخیر مطالعات زیادی در مورد این بیماری صورت گرفته است . ویروسهای بیماری زای دستگاه تنفسی و استرس های محیطی از عوامل بسیار مهم در بروز این بیماری هستند . بیماری به ندرت در گاو های بدون استرس بروز می كند .
اكثر تحقیقات انجام شده در 20 سال اخیر بر روی پاستورلا همولیتیكا و نقش آن در ایجاد مجموعه بیماریهای تنفسی گاو صورت گرفته است . بیماری معمولا ً در یك دوره مشخص نیز در یك گله بروز می كند . آلودگی ممكن است بالا باشد ؛ اما در صورتی كه درمان آنتی بیوتیكی به موقع انجام شود ، میزان مرگ و میر پایین خواهد بود . كاهش میزان تولید ، هزینه بالای واكسیناسیون و درمان و همچنین تلفات ناشی از مرگ از عوامل بسیار مهم در خسارات مالی صنعت گاو ایالات متحده هستند و امروزه نیز هنوز شكل كلی بیماری و اثرآن دیده می شوند . متاسفانه هنوز نیز سیستم خرید و فروش دام به همان صورت قبلی انجام می شود و این امر با برنامه های واكسیناسیونی كه انجام می شوند تناقض دارد . با توجه به مقاوم شدن گونه های پاستورلا همولیتیكا به آنتی بیوتیك های قبلی ، امروزه آنتی بیوتیك های جدیدی برای كنترل این بیماری تولید و استفاده می شوند . بطور خلاصه ، هدف از این مقاله گفتگو در مورد نتایج آخرین تحقیقات انجام شده در مورد این بیماری به همراه ذكر اهمیت بیماری در 5 ساله گذشته می باشد . اكثر تحقیقات جدید تكرار تجربه های گذشته هستند ، اما با دید كاملا ً علمی و استفاده از جدید ترین روش ها انجام شده اند . بیشتر تحقیقات انجام شده بر روی دیگر عوامل موثر در ایجاد این بیماری در انسان و حیوانات صورت گرفته اند . البته عدم امكان آزمایش بر روی انسان مانع از مطالعه بیماریزایی این باكتری در انسان می شود ، بنابراین پیشرفت های فعلی در مورد روند بیماریزایی همه در نتیجه انجام تحقیقات روی میزبان طبیعی بدست آمده است .

همه گیر شناسی :

این باكتری عموما ً در گاو های سالم و بدون استرس قابل جستجو نیست . به همین دلیل در مورد میزان شیوع آن در گاو های سالم اطلاعات درستی وجود ندارد . هرچند عموما ً در طول یك بیماری ویروسی تنفسی و یا پس از استرس ناشی از حمل و نقل میزان بالایی از این باكتری در ناحیه بالایی دستگاه تنفس رشد می كند . معمولا ً در نمونه گیری از مزرعه اصلی و یا جمع آوری و نمونه گیری پیش از حمل و نقل تعداد كمی از گونه های باكتری مشاهده می شوند . در این حالت سروتیپ A ی پاستورلا همولیتیكا مهمترین باكتری جدا شده است .
لوزه مخزن اصلی باكتری در ناحیه فوقانی دستگاه تنفس است . این باكتری را حتی می توان در هنگامی كه پاستورلا همولیتیكاهای حلق و بینی قابل تكثیر نیستند نیز جدا نمود . دانشمندان با استفاده از موتان های مقاوم به ریفامپین كه می توان آنها را در گونه های كشت مخلوط جدا نمود ( مانند نمونه های گرفته شده از ترشحات بینی و مایع شستشوی لوزه ) نشان دادند كه پاستورلا همولیتیكا به سرعت در میان گاوهای سالمی كه در كنار هم هستند پخش می شود . انتقال افقی بین گاوهایی كه با هم اختلاط دارند و گاوهای حمل و نقل شده با استفاده از شرایطی كه پاستورلا همولیتیكای محیط بدلیل یك حذف پلاسمید بسیار كم بود ، مشاهده شده است و این امر به ضرورت كنترل ناحیه حلق و بینی به منظور كاهش سرایت بیماری بین گاوهای سالم اشاره دارد . همچنین در شرایطی كه میزان جمعیت پاستورلا همولیتیكا در گاوهای استرس دیده قابل كنترل باشد میزان آلودگی شش ها با این باكتری بسیار كمتر خواهد بود .

تنوع های موجود در باكتری پاستورلا همولیتیكا :

بنظر می رسد كه این باكتری دارای 12 سروتیپ است كه در 12 بیوتیپ تقسیم شده اند . سروتیپ اولی كه باعث بروز بیماری در گاو می شود سروتیپ A1 می باشد . در حالی كه در مورد گوسفند تمامی سروتیپ ها بیماریزا هستند . تفاوتهای گونه ای سروتیپ ها از لحاظ همه گیر شناسی و به منظور تعیین درجه خویشاوندی این نمونه ها و شناخت انواع مهم بیماریزا بسیار اهمیت دارد .

روشهای مشخص كردن گونه های پاستورلا همولیتیكا عبارتند از :

1 - REA
2 - Ribotyping
3 - پروتئین های خارج غشایی (OMP)
4 - لیپوپلی ساكارید (LPS)
5 - شكل كپسول
6 - مقایسه ردیف های مولكول های s rRNA 16
7 - الكتروفورز آنزیم های چند لوكوسی
8 - تقسیم بندی بر اساس خواص فنوتیپی

بطور مداوم سروتیپ های جدیدی در حال شناخته شدن هستند و الگوهای جدید در مورد ارتباط بین گونه ها طراحی شده است . آنتی ژن های مشخصی كه شرایط خاصی برای رشد احتیاج دارند نیز تعیین شده اند ( مانند رشد میزبان و یا محدودیت آهن ) . گونه های سروتیپ های مشترك گاو و گوسفند در ساختار پروتئین های خارج غشایی با هم متفاوتند و این موضوع ارتباطی خاص بین ساختمان های سطح سلولی و اختصاصی بودن میزبان را مشخص می كند . ادامه تحقیقات بر روی سروتیپ ها نقش سروتیپ های 2 و 6 را نیز در بیماری زایی در گاو مشخص نموده است .

عوامل حدت :

عوامل ساختمان كپسولی و لیپوپلی ساكارید در حدت این باكتری بسیار موثرند . اگرچه پاستورلا همولیتیكا بعضی آنزیم ها را تولید می كند ، اما نقش آنها در بیماریزایی این باكتری مشخص نشده است . تولید پروتئین های خارج غشایی خاص و لوكوتوكسین و میزان تولید آنها بستگی به شرایط رشد دارد و تولید لوكوتوكسین و مكانیزم آن در نابود كردن گلوبولهای سفید تا كنون به میزان زیادی مورد مطالعه قرار گرفته است . پروتئین های خارج غشایی و پروتئین های پری پلاسمی كه مسئول جذب آهن هستند نیز در مورد این باكتری مشخص شده اند كه ترشح آنها تحت تاثیر محدود شدن آهن محیط در حین رشد می باشد . پاسخ سیتوكین های ترشح شده از ماكروفاژها بوسیله لیپوپلی ساكارید ها تحریك می شود . اگرچه عمل لوكوتوكسین در كشتن گلبولهای سفید با تجزیه این سلولها موضوع بسیاری از مطالعات بوده است ، اما مطالعات اخیر در مورد عملكرد آنها با استفاده از دوز غیر كشنده صورت گرفته است . كشت مونوسیت ها با میزان غیر مهلك ( كمتر از حد كشنده ) لوكوتوكسین ، باعث تحریك بدن و آزاد شدن سیتوكین ها می شود و لوكوسیت های آزاد شده متحمل تغییرات ثابتی مانند مرگ برنامه ریزی شده سلول (apoptosis) می شوند . نكته قابل توجه در مورد لوكوتوكسین ها ، یكی بودن آنها چه از نظر وزن مولكولی و چه از نظر فعالیت آنها است و این حالت را حتی می توان در سروتیپ های مشخص جستجو كرد . مطالعات اخیر وجود پروتئاز های ایمونوگلوبولین G1 (IgG 1) و یك سوپراكسید دیسموتاز را نشان می دهد . موتان های پاستورلا همولیتیكا كه فاقد لوكوتوكسین هستند در حدت و بیماریزایی كاهش مشخصی دارند كه این امر با اندازه گیری میزان فاكتورهای كلینیكی ، آسیب های ریوی و كاهش از دست دادن لكوسیت ها مشخص می شود . اطلاعات فعلی در مورد عوامل حدت و نقش آنها ، برای ما در مقابله با باكتری پاستورلا همولیتیكا و در نتیجه بیماری پاستورلوز بسیار مفید خواهد بود .

بیولوژی مولكولی :

با وجود پیشرفت سریع دانش زیست شناسی مولكولی مطالعات امروزی ما در مورد پاستورلا همولیتیكا در نتیجه وارد كردن فاكتورهای ژنتیكی آن به داخل باكتری E.coli( به منظور بیان ژن ها ) صورت گرفته است . هنگامی كه با استفاده از روش های مهندسی ژنتیك تركیبات ژنتیكی E.coli را وارد پاستورلا همولیتیكا كنیم ، این ژن ها نابود می شوند و این امر مانع از تكامل موتان های پاستورلا همولیتیكا می گردد . اندونوكلئارز محدود كننده پاستورلا همولیتیكا (Pha1) سدی موثر و شناخته شده در برابر عوامل ژنتیك خارجی می باشد و ژن آن ، DNA های خارجی را در هنگام ورود به باكتری متیله می كند . این امر شرایط را برای جداسازی موتان های aroA فراهم میكند . این موتان ها گونه ای از پاستورلا همولیتیكا هستند كه لوكوتوكسین غیر فعال ترشح می كنند و برای ما موتانی فاقد لوكوتوكسین تولید خواهد نمود . پیشرفت های حاصله به منظور وارد كردن قطعه ای از DNAی خارجی به داخل پیكر پاستورلا همولیتیكا به ما اجازه می دهد تا موتان های مشخص و یا موتان های حذفی خاصی را به منظور تولید واكسن و یا مطالعه عملكرد عوامل حدت تولید نماییم .

آنتی ژن های حفاظتی :

آنتی ژن های پاستورلا همولیتیكا كه نقش محافظتی و مقاومت را در این باكتری دارند شناسایی شده اند و شرایط رشدی كه باعث بهترین بیان این ژن ها می شود نیز مشخص شده است . آزمایش نشان دادن پاستورلا همولیتیكای نوتركیب همراه با آنتی سرم ( سرم همراه با پادتن ) منجر به تولید آنتی ژنی با 60 كیلو دالتن وزن می شود كه خواص آنتی ژنی بالایی دارد . گاوها را می توان با این آنتی ژن واكسینه نمود و سپس در معرض آلودگی قرار داد . عیار سرم های بهبود یافته در برابر آنتی ژن ها نیز در مطالعات قبلی مشخص گردیده است . كشف اهمیت آنتی ژن های حفاظتی باعث ایجاد شرایطی بهتر برای تولید بهترین واكسن می شود و ممكن است منجر به پیشرفت هایی در تولید واكسن های ایمنی تحت واحد گردد .

واكسن ها :

در طول سالیان متمادی واكسن های مختلفی برای این بیماری مورد استفاده قرار گرفته اند كه بسیاری از آنها یك ایمنی جزئی در برابر پاستورلا همولیتیكا ایجاد می كنند . آزمایش واكسن ها در شرایط مزرعه بسیار گران است و نتایجی متغیر را نیز به ما می دهد . لذا بیشترین تحقیقات در مورد واكسن این بیماری به منظور تولید واكسن های بهبود یافته صورت می گیرد . بعضی واكسن های زنده استفاده شده منجر به بروز بیماری های سیستمیك پس از واكسیناسیون می شوند . نوعی واكسن تهیه شده از بافت كه به طریقه زیر پوستی استفاده می شود باعث جلوگیری از تكثیر باكتریها در گاوهای حمل و نقل شده و گاوهای آزمایشی می شود . استفاده دهانی از هیدروژل های مایع رویی كشت باكتری نیز باعث بروز مقاومت در برابر عفونت تجربی می شود . پروتئین های خارج غشایی نیز در غیاب لوكوتوكسین ها باعث ایجاد ایمنی در برابر باكتریهایی می شوند كه در ناحیه سینه ای قرار گرفته اند ، اما در مقابل دیگر سروتیپ ها تنها یك ایمنی متقاطع بوجود می آورند . پاستورلا همولیتیكای زنده باعث بوجود آمدن برخی انواع ایمنی متقاطع بین سروتیپ های A1 ، A2 و A6 در بز می شود . پادتن های مخصوص پروتئین های خارج غشایی تنظیم كننده آهن در ایجاد حفاظت نقشی ندارند و این امر وجود آنتی ژن هایی دیگر را نیز مشخص می كند . واكسن های زیر واحد شامل مایع رویی كشت باكتری ها همراه و یا بدون لوكوتوكسین و پروتئین های خارج غشایی تنظیم كننده آهن باعث ایجاد ایمنی در برابر آلودگی تجربی پاستورلا همولیتیكا می شوند . واكسن های تجاری ، بر حسب توانایی شان در استخراج پاسخ پادتنی به آنتی ژن های مشخص طبقه بندی می شوند . به منظور سلامت كار ، واكسن های زنده باید از باكتری های بدون حدت باشند . تولیدات جدید به منظور ایجاد روشی تازه در واكسیناسیون پاستورلا همولیتیكا طراحی شده اند . ممانعت از تكثیر باكتری ها در ناحیه فوقانی دستگاه تنفس یكی از روش های قابل اجرا و پیشنهاد شده می باشد . این تولیدات را می توان بر حسب پاسخ پادتنی خاصی كه به یك آنتی ژن می دهند ارزیابی كرد و واكسن ها را بر اساس این قدرت ، یعنی توانایی در استخراج پاسخ پادتنی در برابر آنتی چنی خاص طبقه بندی نمود . تمامی این فعالیت ها به منظور تولید واكسنی بهتر با هم تلاش می كنند .

ایمنی شناسی :

مطالعه بر روی پاسخ ایمنی گاوها به پاستورلا همولیتیكا و همچنین آنتی ژن های مشخص و عوامل حدت آن در حال پیشرفت است . پاستورلا همولیتیكا و فرآورده های ناشی از آن باعث تحریك ماكروفاژهای آلوئولی و پاسخ سیتوكین ها می شوند . گاوهایی كه از طریق بینی در معرض باكتریهای زنده قرار گرفته اند هم در بینی و هم در شش تولید پادتن می نمایند ، در حالی كه در گاو هایی كه تنها از طریق شش در معرض آلودگی قرار گرفته اند پادتن ها تنها در شش تولید می شود و البته پاسخ های ایمنی سرمی به هر دوی این موارد وابسته است . این امر نشان می دهد كه روش پاسخ ایمنی می تواند منجر به پاسخ ایمنی در ناحیه فوقانی دستگاه تنفس شود . قرار دادن حیوان در معرض باكتری های زنده منجر به بوجود آمدن پاسخ ایمنی وابسته به سلول می شود و این امر در نتیجه تحریك لنفوسیت های لنفی توسط پروتئین های خارج غشایی می باشد . مطالعات ایمنی شناسی ، به منظور تعیین بیماریزایی سویه ها و ضمنا ً مطالعات واكسنی بسیار ضروری هستند .

درمان :

مواد ضد میكروبی به میزان زیادی در درمان بیماری سینه پهلوی پاستورلایی استفاده می شوند . گونه های این باكتری اكثرا ً به آنتی بیوتیك های وسیع الطیف مقاوم هستند . بنابراین آنتی بیوتیك های جدید هم به منظور درمان و هم به منظور پیشگیری از بروز بیماری تولید شده اند .

نتیجه گیری :

تا به حال مطالعات زیادی در مورد این بیماری صورت گرفته است و احتمالا ً این تحقیقات به بهبود كنترل سینه پهلوی پاستورلایی و در نتیجه كاستن ضرر های اقتصادی در صنعت گاو كمكی موثر خواهند نمود .

روند بیماری سینه پهلو ( پنومونی ) پاستورلایی :

بیماری های تنفسی ناشی از پاستورلا ها ، از عوامل مهم مرگ و میر در گاو ها ، در صنعت گاوداری ایالات متحده آمریكا می باشد . شكل كلی این بیماری بصورت نكروز فیبرینی و تورم پرده جنب ، همراه با سینه پهلو می باشد و بطور كلی این بیماری تحت عنوان تب حمل و نقل نامیده می شود . در این بیماری عمدتاً چندین عامل بیماریزا مشكل زا هستند و در ایجاد بیماری ، عوامل مستعد كننده و ضمنا ً باكتریهای بیماریزای فرصت طلب اولیه ، ثانویه و یا نوع سوم نقش دارند .
عوامل مستعد كننده بروز این بیماری عوامل متفاوتی هستند كه در دو گروه قرار می گیرند :

1 - مدیریت و محیط
2 - عوامل عفونتزا

از جمله عوامل مربوط و مدیریت و محیط كه در زمره عوامل استراس زا قرار می گیرند می توان این موارد را نام برد : از شیر گرفتن گوساله ها ، جمع كردن دام ها در یك مكان ، حمل و نقل دام ها ، اختلاط دامهایی كه از مناطق مختلف هستند ، شلوغ بودن محیط دام ، اخته كردن دام ، كندن شاخ ، گرسنگی ، كم آبی ، آب و هوای سرد و مرطوب ، آب و هوای گرم و خشك ، هوای همراه با گرد و خاك و تغییرات آب و هوایی .
از جمله عوامل عفونتزا كه برای دام حالت استرس زا دارند می توان ویروس رینوتراكئیت عفونی گاو ها (IBR) ، PI3 ، اسهال ویروسی گاوها (BVD) ، BRSV و دیگر ویروس هایی را نام برد كه به سیستم تنفسی حیوان حمله ور می شوند همچنین گونه های كلامیدیا و مایكوپلاسما نیز می توانند از عوامل مستعد كننده بیماری پاستورلوز باشند . باكتری های عمده ای كه در بروز این بیماری دخیل هستند عبارتد از : پاستورلا همولیتیكا ، پاستورلا مولتوسیدا ، هموفیلوس سومنوس (Haemophilus somnus) و اكتینوباسیلوس پیوژنس (Actinobacillus pyogens) . با این كه پاستورلا مولتوسیدا و هموفیلوس سومنوس در بعضی از موارد جدا شده اند ، اما باكتری عمده جدا شده از نمونه های بیماری پاستورلا همولیتیكا می باشد . پاستورلا همولیتیكا بیوتیپ A ، سروتیپ 1 (ST1) مهمترین باكتری عامل ایجاد عوارض كلینیكی بیماری و آسیب های حاد ریه می باشد . بیماری را می توان بصورت تجربی و با آلوده نمودن ناحیه سینه و یا داخل نای بوسیله پاستورلا همولیتیكا ( به تنهایی ) ایجاد نمود .
نتایج بررسی های آزمایشگاهی نشان می دهد كه بر حسب میزان پیشرفت بیماری و زمان مرگ ، گونه های باكتری جدا شده از شش در در ذات الریه پاستورلایی متفاوتند . در اشكال حاد بیماری و نمونه های تحت حاد ذات الریه تنها باكتری كه جدا می شود ، پاستورلا همولیتیكا می باشد . اگر حیوانات به مدت طولانی برای درمان نگه داشته شوند و یا روش های درمانی غیر موثر و یا ناكافی باشند ، بیماری به مراحل پیشرفته خود می رسد كه در آن آسیب های مشخص ریه دیده می شود . پاستورلا همولیتیكا ندرتا ً به تنهایی جدا می شود ، اما به نظر می رسد كه از نظر طبیعی نیز قسمتی از باكتری های كشت مخلوط می باشد . هنگامی كه بیماری بیشتر شكل مزمن خود را نشان می دهد و آبسه ها ( چرك ها ) شروع به توسعه یافتن می نمایند ، اكتینوباسیلوس پیوژنس نیز در كشت دیده می شود .
در گاوی كه از نظر كلینیكی سالم است ، پاستورلا همولیتیكا به تعداد كمی و در پاساژ های بینی دیده می شود و باكتری هایی هم كه جدا می شوند را عمدتا ً بیوتیپ A سروتیپ 2 تشكیل می دهند كه به ندرت با این بیماری ارتباط دارند . به دنبال شرایط استرس زا و یا بیماری ویروسی ، میكروب های پاستورلا همولیتیكای بیوتیپ A سروتیپ 2 (ST2) كه بصورت هم سفره (Commensal) در ناحیه بالایی دستگاه تنفس هستند ، با رشدی سریع و انتخابی به بیوتیپ A سروتیپ 2 ( نوع بیماریزا ) تبدیل می شوند . در این هنگام كه تكثیر وسیع باكتری در ناحیه بالایی دستگاه تنفس انجام شده است ، باكتری را می توان با كشت یك قطره ( دراپلت ) گرفته شده از نای كشت داد . این هسته های دراپلتی وارد وارد ریه شده ، شروع به تكثیر می نمایند . نكته قابل توجه این است كه در این هنگام كه رشد انفجاری و تكثیر وسیع پاستورلا همولیتیكای ST1 ( بیوتیپ A سروتیپ 1 ) انجام می شود ، سرعت تكثیر پاستورلا مولتوسیدا تغییری نمی یابد و بنابراین بنظر می رسد كه تكثیر پاستورلا مولتوسیدا در ریه به میزان صدمه اولیه وارد شده به ریه توسط پاستورلا همولیتیكا وابسته است . این امر تنها تفاوت موجود بین این دو شكل پاستورلا ( پاستورلا همولیتیكا بیوتیپ A سروتیپ 1 و پاستورلا مولتوسیدا ) نمی باشد ، بلكه این دو باكتری در حدت نیز با یكدیگر متفاوتند . Ames و همكارانش ، توانستند درصد آسیب وارد شده به ریه در اثر برخورد بین گونه های بیماریزای پاستورلا را نشان دهند . این دانشمندان ثابت نمودند كه پاستورلا همولیتیكا در فاز لگاریتمی ِ 10 × 1 عوارض مشخصی بر روی ریه ایجاد می كند كه با عفونت طبیعی برابری دارد اما پاستورلا مولتوسیدا در فاز لگاریتمی ِ 10 × 1 عوارض پاتولوژیك بسیار پایینی دارد . در حقیقت ، پاستورلا همولیتیكا در فاز لگاریتمی 10 میلیون عوارضی بیشتر از فاز لگاریتمی 1 بیلیون پاستورلا مولتوسیدا ایجاد می نماید .
نمودار زیر در مورد میزان پیشرفت بیماری ذات الریه پاستورلایی ، بر پایه عوامل مستعد كننده و انواع عوامل عفونتزای جدا شده از ریه ( در ذات الریه پاستورلایی ) آورده شده است. اگرچه این بیماری در نتیجه عوامل مختلفی ایجاد می شود ، اما عقیده بر این است كه كنترل و جلوگیری از آلودگی با پاستورلا همولیتیكا سروتیپ 1 به میزان قابل توجهی شیوع و شدت تب حمل و نقل را پایین خواهد آورد .

نمودار یك :

ذات الریه پاستورلایی گاو ، پیشرفت بیماری :

1 - عوامل مستعد كننده :

استرس :

با مدیریت مناسب می توان از میزان استرس وارده به حیوانات كاست ، اما به توجه به شرایط فعلی ، نمی توان میزان استرس را به صفر رسانید .

آلودگی های ویروسی :

4 ویروس عمده كه با این بیماری در ارتباط هستند عبارتند از IBR ، BVD ، BRSV و PI3 كه هر جایی كه گاو ها باشند ، این ویروس ها نیز دیده می شوند . - با وجود این كه در مورد این ویروس ها واكسیناسیون نیز انجام می شود ، اما نمی توان حیوانات یك جمعیت دامی را بطور كامل در برابر این ویروس ها ایمن نمود .
2 - عوامل بیماریزای اولیه :

پاستورلا همولیتیكا :

ویروس های دستگاه تنفس باعث تخریب لایه بیرونی این دستگاه و از بین رفتن سد آن در برابر عوامل بیماریزا می شوند و در این شرایط پاستورلا همولیتیكا می تواند به راحتی به این لایه حمله ور شود . - چنانچه باكتری پاستورلا همولیتیكا به میزان زیادی تكثیر یابد می تواند به ناحیه پایینی دستگاه تنفس وارد شده ، در این محل عوارض بیماری ( مانند زخم های این ناحیه ) را ایجاد نماید . - به نظر می رسد كه صدمات وارد شده در اثر این باكتری ، عامل اولیه بروز مرگ و میر در نمونه های مبتلا به BRDC هستند .

3 - باكتری های فرصت طلب :

- چنانچه تا این مرحله آلودگی نیز این باكتری ها هیچ دخالتی در بروز بیماری نداشته باشند ، اما بدلیل آسیب های شدید وارد شده توسط پاستورلا همولیتیكا ، باكتری های فرصت طلب در این محل شروع به تكثیر می نمایند . - در این مرحله پاستورلا همولیتیكا و اكتینو باسیلوس پیوژنس باكتری های عمده جدا شده می باشند . - تا كنون هیچ عامل حدت مشخصی برای باكتری پاستورلا مولتوسیدا پیدا نشده است . - در مورد تولید واكسن به منظور كاهش آسیب های وارده توسط ویروس ها و پاستورلا همولیتیكا دو دیدگاه منطقی و علمی وجود دارد و بطور كلی می توان با انجام واكسیناسیون از قدرت رشد باكتری های فرصت طلب به میزان قابل توجهی كاست .

همه گیر شناسی بیماری پاستورلوز و تجزیه و تحلیلی آماری آزمایشات :

همانطور كه گفته شد ، پاستورلا همولیتیكا عامل اصلی بروز سینه پهلوی پاستورلایی می باشد و ضمنا ً تحت عناوین دیگری مانند تب حمل و نقل ، سینه پهلوی فیبرینی و یا بیماری تنفسی گاو نیز نامیده می شود . این بیماری بیش از سایر بیماری های تركیبی مسئول خسارات اقتصادی است و در انتها نیز منجر به بروز مرگ می شود . درمان دام های بیمار هزینه زیادی دارد و كاهش وزن نیز از دیگر عوارضی است كه در گوساله هایی دیده می شود كه تازه از شیر گرفته شده و یا به تازگی به مناطق جدید برده شده باشند .
با وجود سالها تحقیق ، سوالات زیادی در مورد همه گیر شناسی این بیماری وجود دارد . مثلا ً مشخص نیست كه پاستورلا همولیتیكا یك باكتری مزمن می باشد و یا نه . مطالعه نتایج تحقیقات كلینیكی پیش از سال 1985 نشان می دهد كه میزان آلودگی و مرگ و میر ناشی از پاستورلا همولیتیكا به ترتیتب 0 تا 69 درصد و 1 تا 15 درصد بوده است . البته در این مطالعات فقدان یكسانی ، اشاره به منبعی خاص ، توضیح نمونه مورد بررسی و همچنین میزان آلودگی خام و مرگ و میر دیده می شود . نتایج چندین تحقیق كه پس از مطالعه بالا صورت گرفت نشان می دهد كه میزان خام مرگ و میر در این بیماری معیاری قابل اعتماد نیست .
یكی از وسیعترین بررسی های انجام شده در مورد همه گیر شناسی این بیماری در كانادا و در طی یك دوره 4 ساله با استفاده از 60 هزار گوساله انجام گرفت . در تمام نمونه هایی كه منجر به مرگ شد ، بازگشایی بافت انجام گرفت و ذات الریه فیبرینی بر اساس نشانه های مشخص التهابات ، برونكوپنومونی و اگزودا تشخیص داده شد . نتیجه این تحقیقات گسترده نشان می دهد كه فاصله مكانی كه گوساله ها از محلی به محل دیگر برده می شوند بر روی شیوع ذات الریه فیبرینی اثری ندارد . نكته دیگر این است كه در طی سالهایی كه میزان عفونت بالا بوده است ، دسته ای از نمونه های تلف شده مشخص گردیده اند ، اما دلیل بروز این حالت مشخص نشده است . در طول این چند سال مطالعه ، میزان خام مرگ و میر از حدود 44/2 تا 78/4 متغیر بوده است و میزان مرگ و میر نیز بین 25/0 درصد تا 73/2 درصد بیان شده است . در طی این دوره مطالعه ، ذات الریه فیبرینی مسئول 10 تا 57 درصد مرگ و میر بوده و حداكثر مرگ و میر 16 روز پس از ورود گوساله ها به محل جدید دیده می شود . اولین اهمیت این بیماری در صنعت گاو این است كه هجوم بیماری كشنده ، در طی 8 روز پس از ورود به منطقه جدید دیده می شود و این امر به لزوم اجرای یك برنامه پیشگیری موثر در زمان ورود گله به منطقه جدید اشاره دارد . برای ایجاد آسیب های موجود در ذات الریه فیبرینی ، به فعالیت بسیار زیاد و رشد پاستورلا همولیتیكا در فاز لگاریتمی باكتری نیاز است . فاز ساكن نمونه های كشتی پاستورلا همولیتیكا و یا فاز لگاریتمی كشت پاستورلا مولتوسیدا باعث بروز جراحات وسیع ریه نخواهند شد . البته پاستورلا مولتوسیدا را می توان از بافت ریه جدا نمود ، اما آسیب های ناشی از این باكتری تقریبا ً تنها نكروزی ناچیز را در بر می گیرند كه حتی ممكن است در بعضی موارد دیده هم نشود . پاستورلا همولیتیكا بیوتیپ A سروتیپ 1 عامل اولیه بروز ذات الریه فیبرینی می باشد . سروتیپ 2 این باكتری عموما ً در ناحیه فوقانی دستگاه تنفس حیوانات سالم دیده می شود ، اما به ندرت سبب بروز بیماری تب حمل و نقل می شود . سروتیپ 1 به ندرت از گاوهای سالم جدا شده است ، اما بعد از وارد شدن استرس به حیوان ، این سروتیپ رشدی بسیار فاحش را در پیش می گیرد . استرس به حیوان ممكن است در طی خرید و فروش حیوان ، انتقال حیوان ، آلودگی های ویروسی و یا شرایط نامساعد طبیعی ایجاد شود . در طی استرس ، سروتیپ 1 داخل ناحیه فوقانی دستگاه تنفس تكثیر می یابد و در پی آن باكتری همراه با تنفس به ناحیه پایینی دستگاه تنفس می رود . تعداد زیادی از باكتری ها وارد شش ها می شوند و ماكروفاژهای آلوئولی را در گیر می كنند . اندوتوكسین این باكتری از دیواره آلوئول ها گذر كرده ، بر روی انواع مختلف سلولها مانند ماكروفاژها ، اندوتلیوم ، نوتروفیل ، لنفوسیت ها پلاكت ها و كمپلمان اثر می گذارد . اندوتوكسین خالص این باكتری سبب تحریك ماكروفاژهای آلوئولی برای تولید بیشتر سیتوتوكسین های التهابی ، فاكتور نكروتیك توموری آلفا (alpha-TNF) و اینترلوكین 1 بتا (IL-1beta) می گردد . همچنین در ریه گوساله های آلوده نیز میزان آلفا و اینتر لوكین 1 بتا بالا می رود . بدین ترتیب اندوتوكسین سبب بروز پاسخ التهابی شده ، سلولها در سراشیبی نابودی قرار می گیرند . لوكوتوكسینی هم كه توسط باكتری ترشح می شود سلولهای فاگوسیتی را نابود كرده ، سبب بیشتر شدن پاسخ التهابی می گردد .
در ضمن لوكوتوكسین خالص باعث تحریك ترشح سیتوكین های التهابی ، فاكتور نكروتیك توموری و اینترلوكین 1 بتا در ماكروفاژهای آلوئولی گاو می شود . نتیجه پایانی ، تجزیه سلول میزبان و بروز ذات الریه فیبرونكروتیك به دنبال پاسخ آماسی می باشد كه این حالت در لوب قدامی-شكمی ریه نیز پخش شده ، در انتها منجر به مرگ حیوان می گردد .

تجزیه و تحلیل نتایج آزمایش واكسن ها :

قرار گرفتن طبیعی حیوان در معرض آلودگی با پاستورلا همولیتیكا باعث ایجاد اثر محافظتی در برابر عود مجدد بیماری می شود . گاوهایی كه میزان بالایی از پادتن مخصوص پاستورلا همولیتیكا دارند در برابر آلودگی مقاومند و حیواناتی كه میزان پایینی از پادتن خنثی كننده لوكوتوكسین را دارند بیشتر در اثر ابتلا به این بیماری تلف می شوند . این تحقیقات نشان می دهد كه واكسیناسیون می تواند راهی موثر برای مقابله با این باكتری باشد . انواع مختلف واكسن های تجاری و آزمایشی علیه پاستورلا همولیتیكا ساخته شده اند . این واكسن ها از باكترین ، باكتری زنده تخفیف حدت یافته و واكسن های زیر واحد (subunit)تشكیل شده اند . تاثیر این واكسن ها با انجام آزمایشات در مزرعه و یا نمونه های تجربی مشخص شده ، اما این نتایج همواره یكسان نبوده اند . دلیل بروز این حالت را می توان به تعداد زیاد عواملی كه در این مطالعات مورد بررسی قرار می گیرند مربوط دانست . این عوامل عبارتند از : برخورد با عفونت ویروسی پیش از بروز بیماری ، برخورد با پاستورلا همولیتیكا بدون آلودگی با ویروس ها ، میزان برخورد ، راه ورود ، روش آلودگی ، راه ورود باكتری و مشاهده پس از آلودگی . دیگر عوامل متغیر عبارتند از یاور های موجود در واكسن ، زمان های تكثیر ، اندازه نمونه ها و خصوصیات گاو مورد آزمایش . با در نظر گرفتن این عوامل متغیر ، مقایسه نتایج و طراحی نتیجه نهایی امری مشكل خواهد بود . هرچند در بررسی های اخیر و در مقالات دامپزشكی از روشی به نام met analysis استفاده می شود . اخیراً محققین دانشگاه Minesota از این روش برای ارزیابی واكسن های مختلف علیه ذات الریه پاستورلایی استفاده نمودند . در تمام مطالعات ، برخورد نمونه آزمایشی با واكسن صورت می گیرد و تاثیر واكسن با استفاده از یكی از دو روش زیر مشخص می شود :

1 - VETCDCAB
2 - MEDLINE

بطور كلی در این مورد 72 آزمایش انجام شد و در روش met analysis مورد بررسی قرار گرفت . سن گروه های حیوانی ، اندازه نمونه ها ، نوع واكسن ها ، روش واكسیناسیون ، دوز واكسن ، نوع یاور ، زمان تكثیر ، زمان برخورد با عامل بیماریزا پس از اولین واكسیناسیون ، روش برخورد ، دوز برخورد ، روند برخورد ، زمان مشاهده پس از برخورد و درصد گیری ریه در هر مطالعه مشخص شده و آزمایش می شود . واكسن هایی كه در مطالعات مورد بررسی قرار می گیرند ، به دوازده دسته تقسیم می شوند :

واكسن های زنده ، زنده تخفیف حدت یافته ، زنده وابسته به استرپتومایسین ، مایع رویی كشت ، باكترین ، عصاره تیوسیانات پتاسیم ، عصاره نمك بافر فسفات ، پروتئین نوتركیب با 30 كیلو دالتن وزن ، عصاره سدیم سالیسیلات ، عصاره خارج غشایی ساكروزول و واكسن كنترل شده . بعد از این كار حداقل آسیب وارد شده به ریه پس از هر بار واكسیناسیون مشخص شده و سپس واكسن با توجه به تمام عوامل متغیر مذكور در بالا طبقه بندی می شود و میزان ایمن كننده هر واكسن نیز مشخص می گردد . در واكسن های زنده ای كه برای گاو استفاده می شود ، واكسن ها حداقل آسیب های ریوی را در پس دارند و به طور مشخصی از واكسن های كنترل كننده جدا هستند . باكترین ، مایع رویی كشت و تیوسیانات پتاسیم نیز به طور مشخصی آسیب های كمتری نسبت به واكسن های كنترل شده ایجاد می كنند . اما مایع رویی كشت و تیوسیانات پتاسیم از پروتئین های غشایی ایمنی بهتری نسبت به باكترین ها ایجاد می كنند . در كل به نظر می رسد كه واكسن های زنده موثرترین واكسن ها در ایمنی زایی هستند ، اما عوارض جانبی ویگری مانند تب ، التهابات موضعی و Lamenes میزان استفاده از آنها را محدود كرده اند . در روش met analysis ، مایع رویی كشت و عصاره تیوسیانات پتاسیم به اندازه واكسن های زنده در كاهش آسیب های ریوی و ایمنی زایی موثرند . اگرچه واكسن های زنده وابسته به استرپتومایسین در آزمایشات اولیه ، ایمنی خوبی را ایجاد می كردند ، اما در روش مت آنالایزیس مشخص شد كه اثر آنها از باكترین ها ضعیف تر است .

+ نوشته شده در سه شنبه یکم اسفند ۱۳۹۱ ساعت 21:43 توسط محمد حاجیان |

تبادل گازی در طی انکوباسیون
دفع دی اکسید کربنft3	جذب اکسیژن ft3	روز های انکوباسیون
0.29	0.50	1
0.58	1.17	5
1.92	3.79	10
11.50	22.70	15
15.40	30.00	18
23.00	45.40	21

نقش مواد معدنی در تولید مثل

مدیریت مصرف خوراک در گاوهای شیرده

لزوم تهویه در فرایند جوجه کشی

عوامل موثر بر طول عمر مفید گاو شیری

رفتار شناسی مرغ مادر در گله

جوجه های پرورش یافته در محوطۀ آزاد سالم ترند

تعیین نیاز کلسیمی بلدرچین های مولد

پرورش کبک از تخم تا جوجه

اهنمای پرورش اردک

خلاصه ای بر بیماری های بوقلمون

قرقاول چیست؟

زیستگاه

جنس نرو ماده

شکل ظاهری قرقاول

تاریخچه پرورش قرقاول

نژادهای قرقاول

پرورش كبك

پرورش صنعتی بلدرچین

سبب شناسی،نحوه انتقال و راههای پیشگیری از بیماری تب برفکی

پاستورلا همولیتیكا و بیماری پنومونی پاستورلایی در گاو

نوشته‌های پیشین