مقالات دام وطیور

اثر اندازه ذرات علوفه بر عملکرد گاوهاي شيري

اثر اندازه ذرات علوفه بر عملکرد گاوهاي شيري

نشخوار کنندگان نياز به الياف علوفه اي با شکل فيزيکي مناسب دارند. تحقيقات نشان داده است که افزايش سطح الياف و اندازه ذرات علوفه، به طور مؤثري فعاليت جويدن را افزايش داده و اعتقاد بر اين است که جريان بزاق، pH شکمبه، نسبت استات به پروپيونات و سطح چربي شير را نيز افزايش مي دهد. گرچه نتيجه مصرف جيره هاي با ساختار فيزيکي نامناسب، آسيب به تخمير شکمبه اي و عملکرد ناقص شکمبه مي باشد ولي از طرف ديگر افزايش مقدار علوفه بلند و درشت نيز مي تواند خوراک مصرفي و قابليت هضم را محدود کرده و در نهايت توازن انرژي حيوان را تحت تأثير قرار دهد (آلن، 1997).

توصيه هاي رايج NRC براي تعيين نيازهاي حيوان و ترکيبات خوراک مفيد مي باشد ولي توصيه هاي دقيقي را در مورد شکل فيزيکي جيره ارائه نمي دهد. مفهوم الياف مؤثر براي ترکيب کردن ماهيت فيزيکي و شيميايي علوفه و بيان عددي آن براي عملکرد شکمبه مي باشد. جويدن ونشخوار کردن به عنوان يک اندازه گيري صحيح از خصوصيات د خشبي بودنبراي جيره هاي نشخوار کنندگان شناخته شده اند. NDF مؤثر فيزيکي به صورت منبع الياف جيره که به طور مؤثري نشخوار و ترشح بزاق را تحريک کند، تعريف مي شود (مرتنز، 1997). پاپي و همکاران (1985) تعيين کردند که ذراتي که بر روي غربال 18/1 ميلي متري باقي مي مانند، آرام تر از آن هايي که از اين غربال عبور مي کنند، از شکمبه مي گذرند. مرتنز (1996) پيشنهاد کرد که ذرات بزرگ تر از 18/1 ميلي متر براي آن که از شکمبه عبور کنند بايد خرده شده و کوچک شوند و در نتيجه اين ذرات بيش تر از ذرات کوچک تر از 18/1 ميلي متر، ترشح بزاق راتحريک مي کنند.

توانايي اندازه گيري معمول براي اندازه ذرات تا زمان معرفي دستگاه PSPS (جداکننده ذرات دانشگاه پنسيلوانيا) بسيار مشکل بود. با استفاده از جداکننده ذرات پنسيلوانيا، توزيع اندازه ذرات با جدا کردن ذرات بر اساس اندازه هاي بزگ تر از 00/19 ميلي متر، بين 00/19 و 00/8 ميلي متر و کم تر از00/8 ميلي متر تعيين مي شود (لامرز،1996). با تعبيه يک غربال اضافي (18/1 ميلي متر)، جدا کننده اندازه ذرات قادر به اندازه گيري peNDF (الياف مؤثر فيزيکي) پيشنهادي مرتنز (1996) مي باشد. علاوه بر اين، غربال سوم مي تواند در اندازه گيري اندازه ذرات منابع الياف غير علوفه اي و دانه هاي فرآيند شده، مفيد باشد.

.....

اثر اندازه ذرات علوفه بر خوراک مصرفي

بر خلاف نتايج گزارش شده اثر اندازه ذرات علوفه بر خوراک مصرفي ، نامشخص مي باشد. بعضي پژوهشگران اثرات يونجه سيلو شده بر خوراک مصرفي را وقتي که جيره هاي به خوبي متوازن شده به گاوهاي اواسط دوره شيردهي خورانيده شد، مشاهده کردند. اثرات مثبت کاهش اندازه ذرات بر ماده خشک مصرفي در بعضي آزمايش هايي که ذرت سيلو شده با اندازه ذرات مختلف خورانيده شد، گزارش شده است اما در ديگر آزمايش ها گزارش نشده است. دشواري تفسير پاسخ اندازه ذرات بر ماده خشک مصرفي، مي تواند تا اندازه اي به علت قابليت هضم و وزن مخصوص باشد که فاکتورهايي مستقل از اندازه ذرات هر خوراک هستند. از اين رو مقدار کاهش اندازه ذرات متفاوت مي باشد که به فرآيند کردن و روش هاي مورد استفاده در تعيين اندازه ذرات بستگي داشته، بيان کمي انواع تيمارها را در مقايسه با ديگران مشکل مي نمايد.

مشخص شده است که پاسخ خوراک مصرفي به کاهش اندازه ذرات معمولا مثبت مي باشد که به بزرگي مقدار کاهش اندازه ذرات، نوع و قابليت هضم علوفه و وضعيت انرژي حيوان بستگي دارد. اثرات مثبت بر خوراک مصرفي با کاهش اندازه ذرات در مورد بسياري از علوفه اي که کيفيت پاييني داشته و داراي مقادير بالايي ديواره سلولي هستند، گزارش شده است. گرچه محققان مختلفي افزايش ماده خشک مصرفي را با کاهش اندازه ذرات در شرايطي که علوفه با کيفيت بالا خورانيده شود، گزارش نموده اند ولي، بيش تر محققان اثري را با کاهش اندازه ذرات بر ماده خشک مصرفي وقتي که علوفه با کيفيت خوب به تنهايي و يا داخل جيره اي که توصيه هاي NRC را تامين نمايد، گزارش نکردند.

....

فعاليت هاي خوردن و نشخوار

جويدن و نشخوار کردن به عنوان شاخص هاي صحيحي از خصوصيات خشبي بودن، براي جيره هاي نشخوار کنندگان شناخته شده اند. نشان داده شده است که با افزايش مجموع سطح NDF و اندازه ذرات جيره، زمان نشخوار افزايش يافته که منجر به افزايش جريان بزاق و بافري شدن pH شکمبه مي شود و تمام اين فاکتورها براي اندازه گيري مؤثر بودن منبع الياف علوفه اي، مورد استفاده قرار مي گيرد.

نشان داده شده است که افزايش اندازه ذرات يونجه، زمان نشخوار را افزايش داده و باعث افزايش جريان بزاقي بافري کننده محيط شکمبه باشد. افزايش ميانگين سطح pH شکمبه، همراه با افزايش زمان نشخوار مي باشد.

تفاوت بين خوردن، نشخوار و مجموع فعاليت جويدن، معمولا وقتي که ذرت سيلو شده با اندازه ذرات مختلف خورانيده شود، مشاهده نمي شود. بال و همکاران (2000) و سواب و همکاران (2001) مشاهده کردند که طول برش ريز، فعاليت خوردن را کاهش مي دهد اما اثري بر نشخوار يا مجموع زمان جويدن به ازاي ماده خشک مصرفي ندارد. نتيجه اين مشاهدات اين است که به نظر مي رسد افزايش اندازه ذرات ذرت سيلويي گرايش به جداسازي را در گاوهاي شيري افزايش داده و در نهايت منجر به اين مي شود که خوراک مصرفي متفاوت از آن چيزي باشد که فرموله شده است.

....

pH شکمبه و هضم

درک کامل از طبيعت ديناميک تخمير شکمبه اي، به علت فاکتورهاي بسياري که آن را تحت تاثير قرار مي دهند، مشکل مي باشد. گرچه تعدادي از مطالعات در تلاش براي درک بهتر اثرات اندازه ذرات بر تخمير شکمبه اي طراحي شده اند، ولي يکنواختي کمي حاصل شده است. در مروري از مطالعات منتشر شده که اثرات طول برش هاي فرضي متفاوت يونجه سيلو شده و ذرت سيلو شده را مورد آزمون قرار داده بودند، تفاوت معني داري در قابليت هضم ماده خشک مشاهده نشد. به نظر نمي رسد که قابليت هضم ماده خشک با طول هاي برش سيلوها مرتبط باشد هرچند، وقتي علوفه، بسيار ريز شده باشد و يا اشکل دهيدراته خورانيده شود، تفاوت هايي مشاهده مي شود.

گرچه افزايش اندازه ذرات اغلب منجر به افزايش فعاليت نشخوار و ميانگين مقادير pH شکمبه مي شود ولي معمولا اثرات ايجاد شده به طور کلي کوچک مي باشند. گرانت و همکاران (1990)، يونجه سيلويي را در سه طول برش متفاوت درو کردند، گرچه افزايش طول برش درصد چربي شير را 8/0 درصد افزايش داد ولي تغيير اندکي در pH شکمبه مشاهده شد. گرچه شواهد کمي اثرات طول برش علوفه بر pH شکمبه و سطح اسيدهاي چرب فرار را نشان مي دهد ولي کارهاي بيش تري بايد انجام شود تا مشخص شود که چه طور اندازه ذرات مي تواند وقتي که گاوها در مراحل مختلف دوره شيردهي هستند و يا با جيره هاي داراي سطوح مختلف منابع الياف غير علوفه اي تغذيه مي شوند، مهم باشد. به علاوه، اگر جيره هاي با اندازه ذرات درشت باعث افزايش گرايش به جداسازي شود، اين احتمال وجود دارد که ميانگين pH شکمبه و مقادير اسيدهاي چرب فرار متفاوت نباشد ولي الگوهاي روزانه متفاوت باشد و اين باعث پايداري کم تر محيط شکمبه مي شود.

..........

توليد و ترکيب شير

در جيره هاي بر پايه يونجه، نشان داده شده است که اندازه ذرات علوفه، به طور معني داري هم مقدار و هم ترکيب شير را تحت تاثير قرار مي دهد هرچند، بيش ترين تفاوت ها وقتي گزارش شده است که علوفه به شکل دهيدراته باشد. وقتي علوفه به شکل سيلو شده باشد و طول برش هاي متفاوتي خورانيده شود، تفاوت هايي در چربي و پروتئين شير مشاهده مي شود اما در ساير ترکيبات تفاوتي مشاده نمي گردد.

در مطالعات مرور شده، هيچ پاسخ معني داري از شير توليدي يا شير تصحيح شده براي چربي که حاصل از خورانيدن ذرت سيلو شده با اندازه ذرات متفاوت باشد، گزارش نشده است. در بعضي مطالعات افزايش پروتئين شير با کاهش اندازه ذرات ذرت سيلو شده گزارش شده است که اعتقاد بر اين است که نتيجه افزايش نشاسته و در واقع فراهمي انرژي مي باشد. به نظر نمي رسد که درصد چربي شير با خورانيدن جيره هايي با اندازه ذرات متفاوت ذرت سيلوشده، تحت تاثير قرار گيرد هرچند در يک مطالعه با اندازه ذرات متوسط، باعث مقدار زيادي جداسازي توسط حيوان و باقي ماندن NDF شد و چربي شير عملا در جيره هاي با اندازه ذرات کوچک تر، بالاتر بود.

گرچه اثرات معني دار اندازه ذرات بر مجموع فعاليت جويدن همراه با اثر بر pH شکمبه مي باشد ولي، تفاوت ها کم بوده و احتمالا منجر به تغييرات زياد در توليد اسيدهاي چرب فرار موررد نياز براي تغيير ترکيب چربي نمي شود. تفاوت هاي مشاهده شده در ترکيب شير به احتمال بيش تر، در نتيجه ساير عوامل نظير عبور از شکمبه و سرعت يا مقدار هضم مي باشد.

..

اندازه ذرات و الياف مؤثر

الياف به عنوان بخش ساختماني غير قابل هضم يا به آرامي قابل هضم خوراک که در دستگاه گوارش فضا اشغال مي کند، تعريف مي شود. وقتي حيوان دچار کمبود الياف شود، جويدن کاهش يافته و منجر به توليد بافر بزاقي کم تر و pH کم تر شکمبه و نسبت کم تر استات به پروپيونات مي شود و همه اين عوامل عملکرد و شير توليدي حيوان را تحت تاثير قرار مي دهند. هرچند يانگ و همکاران (2001) بيان کردند که سهم افزايش مجموع جريان بزاقي در روز به علت افزايش مجموع فعاليت جويدن بر pH شکمبه، اغلب بيش از حد پيش بيني مي شود. گرچه کاهش اندازه ذرات مي تواند مجموع فعاليت جويدن را کاهش دهد ولي، تغييرات در مجموع بزاق توليدي کوچک مي باشد (به طور تقريبي 4 درصد) که به علت افزايش ترشح بزاق در زمان استراحت است.

محتمل به نظر مي رسد که خصوصيات فيزيکي خوراک داراي اثر کم تري نسبت به آن چه که در ابتدا بر آن اعتقاد وجود داشته است، بر pH شکمبه داشته باشد. در مقابل، سطح نشاسته در جيره مي تواند اثر بيش تري بر pH شکمبه داشته باشد و مديريت سطح کربوهيدرات غير ساختماني مي تواند در تشخيص جيره هاي پر خطر که منجر به اسيدوز شکمبه اي مي شوند، مفيد تر باشد. بايد توجه داشت که تا کنون، هيچ آزمايش کنترل شده اي براي ارزيابي اثرات خورانيدن جيره هاي با اندازه ذرات مختلف بر عملکرد توليد مثل يا وضعيت سلامت (جابجايي شيردان، لنگش و غيره) در دراز مدت طراحي نشده است و خورانيدن جيره هاي پر انرژي با اندازه ذرات ريز، مي تواند اثرات منفي ديگري داشته باشد.

........

توصيه هاي اندازه ذرات

مطالعات منتشر شده فقط براي گزارش توزيع اندازه ذرات و بر اساس اندازه گيري هاي PSPS (جداکننده ذرات دانشگاه پنسيلوانيا) انجام شد، بنابراين توصيه براي آن مشکل مي باشد. توصيه هاي رايج NRC بيان مي کند که حداقل ميانگين اندازه ذرات براي جيره هاي بر پايه يونجه، براي حفظ pH شکمبه، فعاليت جويدن و درصد چربي شير، بايد 3 ميلي متر باشد. علاوه بر آن، اگر مقدار زيادي علوفه ريز يا مقادير زيادي نشاسته به سهولت قابل تخمير خورانيده شود، درصد NDF جيره بايد افزايش يابد. آشکار است که وقتي سيلوها بسيار درشت باشند، توسط حيوان در مخزن خوراک، جداسازي صورت مي گيرد، اين مشکل وقتي که سيلوهاي خشک تر خورانيده شود، تشديد مي گردد. توصيه هاي رايج در مورد اندازه ذرات براي هيلاژ و ذرت سيلو شده آورده شده است (لامرز و همکاران، 1996). اين توصيه ها مي تواند در آينده با به دست آمدن اطلاعات بيش تر تغيير نمايد.

توصيه هايي در مورد اندازه ذرات براي جيره هاي بر پايه هيلاژ و ذرت سيلو شده

بخش هاي قطعات TMR با هيلاژ TMR با ذرت سيلو شده

بزرگ تر از 19 ميلي متر 5-3 10-5

بين 19 و 8 ميلي متر 35-30 35-30

کوچک تر از 8 ميلي متر 65-53 65-53

..........

مهندس رضا موتمني

(کارشناس ارشد تغذيه دام )

منبع:سایت فارم ایران